ەمگە ءىلىپ الار ءبىر ۇيقاسى جوق انسىماقتاردى ەكران مەن ساحنادان شىرقاپ جۇرگەندەردى، ءتىپتى، حالىق ارتىستەرىن دە كوردىك…

انشىلەرىمىز بارريكادا جاساپ الىپ، “فونوگراممانى توقتاتۋعا بولمايدى، وندا قۇريمىز” دەپ كەسە-كولدەنەڭ جاتىپ العان…

“فونوگراممانى توقتاتۋعا بولمايدى، ساحنالىق، دىبىستىق تەحنيكالىق جابدىقتارىمىز دايىن ەمەس” دەگەن اڭگىمە وسىدان 20 جىل بۇرىن دا ايتىلعان… وسىلاي سوزا بەرسەك، انشىلەرىمىز ەندى 20 جىلدان كەيىن دە “دايىن ەمەسپىز” دەپ وتىرادى…

فونوگراممانى پايدالانىپ، دارىنى دا، داۋىسى دا جوق ورىنداۋشىلار ساحنادا سايران سالىپ ءجۇر...

قاتاڭ زاڭ قابىلداعان مەملەكەتتەردە ەكران مەن ساحنا تۇگىلى، تويدا دا فونوگراممامەن ءان ايتۋعا تىيىم سالىنعان.

بۇگىن قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا “قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مادەنيەت جانە ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى ءبىرىنشى وقىلىمدا قابىلداندى.

تالاي جىلدان بەرى كوتەرىلىپ كەلە جاتقان ماسەلە - فونوگراممانى پايدالانىپ ءان ايتۋدى توقتاتۋدى تالاپ ەتكەن قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى قازىبەك يسانىڭ ءسوزىن جاريالاپ وتىرمىز.

“فونوگرامما بولۋ كەرەك!”-دەگەندەردىكى “حالىقتى الداي بەرۋ كەرەك!”-دەگەن ءسوز!

-ءبىز بۇل زاڭ جوباسىن قولدايمىز. جاڭا بايانداما جاساعان دەپۋتات اسحات ايماعامبەت اتاپ وتكەندەي، ونوماستيكا ماسەلەسىندە جەكەمەنشىك مەكتەپتەرگە ات قويۋ ەندى زاڭمەن رەتتەلەتىن بولادى. سونىمەن قاتار كونتسەرتتىك مەكەمەلەردە عانا ەمەس، جالپى تەلەارنالار مەن راديولاردا دا كوركەمدىك كەڭەستەر قاعاز جۇزىندە قالماي، ناقتى جۇمىس ىستەۋى كەرەك. ايتپەسە، ەشقانداي تالاپقا ساي كەلمەيتىن اندەر قاپتاپ كەتتى. ءتىپتى، حالىق ارتىستەرى دە ەمگە ءىلىپ الار ءبىر ۇيقاس تاپپايتىن انسىماقتاردى ەكران مەن ساحنادان شىرقاپ جۇرگەندەرىن تالاي كوردىك…

مەنىڭ ايتايىن دەگەن ماسەلەم، جاڭا ارىپتەسىم ماقسات تولىقباي سۇراق قويعان فونوگرامما ماسەلەسى.

تالاي جىلدان بەرى جىر بولىپ كەلە جاتقان فونوگرامماعا ءبىز وسى زاڭمەن نۇكتە قويۋىمىز كەرەك! “ايتا-ايتا التايدى، جامال اپاي قارتايدى” دەگەندەي، بۇل ماسەلەنى تالاي جىلدان بەرى كوتەرىپ كەلەمىز. كەزىندە سول جامال اپايداي حالىق ارتىستەرى ەشقاشان فونوگراممامەن ءان ايتقان ەمەس!

وتكەن اپتادا وسى زاڭ جوباسىن تالقىلاعان جۇمىس توبىنا ءبىر توپ ايگىلى انشىلەرىمىز قاتىستى. بارلىعى بارريكادا جاساپ الىپ، “فونوگراممانى توقتاتۋعا بولمايدى، وندا قۇريمىز” دەپ كەسە-كولدەنەڭ جاتىپ العان… تەك قازاقتىڭ دارىندى ءانشىسى ەرلان رىسقالي عانا “فونوگراممانى قۇرتۋ كەرەك” دەدى.

“فونوگرامما بولماسا، قۇريمىز” دەگەن انشىلەردىڭ جەلەۋى قانداي؟ ءان ايتۋعا قاجەتتى ساحنالىق، دىبىستىق جانە تەحنيكالىق جابدىقتار جوق، دايىن ەمەسپىز”-دەيدى انشىلەر ءالاۋلايلارىن حورمەن ايتىپ.

ءبىز انشىلەردىڭ اۋەنىنە جىعىلعان مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ ۇسىنىسىمەن فونوگرامما پايدالانۋدى بىرنەشە رەت جۇمسارتتىق.
«ەگەر ويىن-ساۋىق مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالاردى وتكىزۋ ورنى مۋزىكالىق شىعارمالاردىڭ ساپالى جاندى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتەتىن قاجەتتى ساحنالىق، دىبىستىق جانە تەحنيكالىق جابدىققا يە بولسا، فونوگراممانى قولدانۋعا تىيىم سالىنادى.
وزگە جاعدايلاردا فونوگراممانى ءىس-شارانى ۇيىمداستىرۋشىلار بيلەتتەردى ساتۋ باستالعانعا دەيىن كورەرمەندەردى وسى فاكت تۋرالى حاباردار ەتكەن جاعدايدا پايدالانۋعا جول بەرىلەدى.»-دەپ، يكەمدى ەتۋگە تىرىستىق.
وسى بارىنشا جۇمسارتىلعان نورمانىڭ ءوزىن ۇكىمەت ءالى قولداماي وتىر…

بۇل نورما فونوگراممانى پايدالانۋدى زاڭنامالىق رەتتەۋ، ناقتى تەحنيكالىق تالاپتاردى بەلگىلەۋ جانە كورەرمەندەر ءۇشىن اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى كونتسەرتتىك ءىس-شارالاردىڭ ساپاسىن ارتتىرادى.

“فونوگراممانى توقتاتۋعا بولمايدى، ساحنالىق، دىبىستىق تەحنيكالىق جابدىقتارىمىز دايىن ەمەس” دەگەن اڭگىمە وسىدان 20 جىل بۇرىن دا ايتىلعان وسى پارلامەنتتە. سول كەزدەگى ۇكىمەتتىڭ سولقىلداق-بىلقىلداقتىعىنان فونوگرامماعا تىيىم سالىنباي قالدى… نەگە 20 جىلدان بەرى دايىن ەمەس؟!. وسىلاي سوزا بەرسەك، انشىلەرىمىز ەندى 20 جىلدان كەيىن دە “دايىن ەمەسپىز” دەپ وتىرادى…
ەگەر سول كەزدە فونوگراممانى الىپ تاستاعاندا، بۇگىنگە دەيىن ءبارى دايىن بولار ەدى…

ءجۇزۋدى ۇيرەنۋ ءۇشىن سۋعا ءتۇسۋ كەرەك! ءبىزدىڭ انشىلەرىمىز ءالى سۋعا تۇسپەي جاعالاي شاۋىپ ءجۇر. ەگەر وسى زاڭدى قابىلداساق، قاجەتتىلىك بولعاندا عانا تەحنيكالىق جابدىقتار دايىن بولادى.
“دايىن ەمەسپىز” دەگەنگە دە سەنۋگە بولمايدى، تسيفرلىق تەحنولوگيالىق دامۋدا الەمدە 9-شى ورىنداعى ەلمىز عوي، دىبىستىق تەحنيكالارىمىز نەگە دامىماي قالادى؟!.

ەلىمىزدە 30 جىلدان بەرى ءالى كۇنگە دەيىن مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالاردا مۋزىكالىق تۋىندىلاردى ورىنداۋ كەزىندە ۇيىمداستىرۋشىلار فونوگراممانى پايدالاناتىنى تۋرالى كورەرمەندى حاباردار ەتپەيدى. سونداي-اق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا، جارنامالاردا جانە بيلەت ساتىلاتىن ورىنداردا ءتيىستى اقپارات جازىلمايدى. فونوگراممانى پايدالانىپ، دارىنى دا، داۋىسى دا جوق ورىنداۋشىلار ساحنادا سايران سالىپ ءجۇر... كەيبىر ەكى ءان ايتسا، ەسىرىپ، ءتورت ءان ايتسا، توبەڭە شىعاتىنداردىڭ كوبىسى وسى فونوگراممانىڭ ارقاسىندا ء“انشى” بولىپ ءجۇر… وسىلايشا ولار كورەرمەندەردى اداستىرادى.
ياعني، ناعىز شىن تالانتتاردى تانۋدا فونوگرامما كەدەرگى بولىپ كەلەدى.

سونىمەن قاتار حالىقارالىق تاجىريبەنى دە ەسكەرە وتىرىپ، مۋزىكالىق تۋىندىلاردى ورىنداۋ كەزىندە فونوگراممالاردى پايدالانۋعا تىيىم سالۋدى ۇسىنىپ وتىرمىز. مىسالى، وسىدان 20 جىل بۇرىن قاتاڭ زاڭ قابىلداعان تۇركمەنستاندا ەكران مەن ساحنا تۇگىلى، تويدا دا فونوگراممامەن ايتۋعا تىيىم سالىنعان. قىرعىزستاندا، وزبەكستاندا، ءازىربايجاندا دا فونوگرامماعا رۇقسات جوق. ال قىتايدا فونوگراممامەن ءان ايتۋعا 2008 جىلعى وليمپيادادان كەيىن تىيىم سالىندى. سالتاناتتى كونتسەرتتە قىتاي قىزى مۇلدە باسقا انشىگە تيەسىلى ۆوكالمەن ءاندى اۋزىن جىبىرلاتىپ ورىنداپ تۇرعان.

كەڭ سارايدا 20 مىڭ تەڭگەگە بيلەت الىپ كەلگەن 3 مىڭ كورەرمەن الدىندا فونوگراممانى قويىپ قويىپ، ىلەسىپ وتىرۋ - حالىقتى الداۋ، ادىلەتسىزدىك! ء“ان ايتساڭ دا، جانىڭدى جەپ ايتاسىڭ” دەيدى اتام قازاق. ءبىزدىڭ كوپ انشىلەر ءاندى جانىن جەپ ايتپايدى، حالىقتىڭ اقىسىن جەپ ايتادى…

“فونوگرامما بولۋ كەرەك!”-دەگەندەر “حالىقتىڭ الداي بەرۋ كەرەك، ادىلەتسىزدىكتى جالعاي بەرۋ كەرەك!”-دەگەن ءسوز!

وسى زاڭمەن فونوگراممانى توقتاتاتىن ۋاقىت جەتتى!
ءاردايىم شىن دارىندارعا اق جول اشىلۋ كەرەك!

قازىبەك يسا، اقىن، قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى

Abai.kz