جاماندىقتىڭ جارناماسى جەر جارىپ تۇر!
ءبىر جۋرناليست قارىنداسىم حابارلاسىپ، سەمەيدەگى 6-سىنىپ وقۋشىلارى اراسىنداعى الىمجەتتىكتى كوردىڭىز بە؟ بۇل توقتاي ما؟ سەبەپ نە دەيدى؟
«مەن ول جەردەن باسقا كۇتپەدىم، سەبەبى قالا اكىمى مەن ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى مۇعالىمگە الىمجەتتىك جاساپ شىرشادان ۇشىپ كەتىپ جارالاندى عوي مۇعالىم، كوردىڭىزدەر مە؟ ءدال سوندايلار توقتاعاندا عانا وقۋشىلار اراسىنداعى الىمجەتتىك تە توقتاۋى مۇمكىن»، – دەيمىن.
اۋىرلاۋ شىعار. بىراق، اگرەسسيا اگرەسسيانى تۋدىرادى. اكىمشىلىكتىڭ مۇعالىمگە اگرەسسياسى – مۇعالىمنىڭ وقۋشىعا اگرەسسياسىن تۋدىرادى. مۇعالىمنىڭ وقۋشىعا اگرەسسياسى – اتا-انانىڭ بالاعا اگرەسسياسىن تۋدىرىپ، بالالاردىڭ جۇرەگىن قاتايتادى.
ۇيىندە اكەسى، شەشەسى بوقتاپ سويلەيتىن، بالاسىنىڭ كوزىنشە، اكەدەن شەشەدەن ءتۇسىپ، اۋىز بارمايتىن بوقتىقتى ايتىپ وتىرا بەرەتىن وتباسىنىڭ بالاسى ءۇشىن بوقتىق ءسوز – نورما. بوقتىق ءسوز نورما بالا ءۇشىن توبەلەس تە، الىمجەتتىك تە نورما. سەبەبى، بالاپان ۇيادا نەنى كورسە، ۇشقاندا سونى ىلەدى.
سەمەيدەگى جاعداي جاعانى ۇستاتىپ، قوعامدى ءدۇر سىلكىندىردى. ءتىپتى وقۋشى ەمەس، كادىمگى قىلمىسكەرلەر اراسىندا دا ونداي قاتىگەزدىك بولماس. بىراق، بۇل اشىققا شىققانى، جەلىگە تاراعانى. وكىنىشكە قاراي، شىقپاعانى قانشا؟
سەبەبى نەدە؟ نەگە بۇنداي وقيعالار جيىلەپ كەتتى؟
سەبەبى، قوعامدا قاتىگەزدىك كوپ. وتىرىك كوپ، الاياقتىق كوپ. جەمقورلىق، ۇرلىق-قارلىق، سىبايلاستىق. وتباسىنداعى اڭگىمە دە، ادامدار ورتاسىنداعى اڭگىمە دە وسى. ونەگەلى اڭگىمە، ۇلگى الار وقيعا تىم از، ازدىڭ ءوزىنىڭ ءناسيحاتى جوق.
ال، جاماندىقتىڭ جارناماسى كوپ، داقپىرتى قالىڭ، شۋى قاتتى.
ال ونەگەنى قالاي كورسەتەمىز؟
ءتىپتى قازىر ادەبيەت تە، كينو دا، ونەر دە ادام تاربيەلەۋگە ۇمتىلماۋى كەرەك، ونىڭ ميسسياسى باسقا دەيتىندەر كوبەيدى. ەندى كىم، نە تاربيەلەيدى بۇل ۇرپاقتى؟
ال، تاربيەنىڭ وشاعى – وتباسى مەن مەكتەپتەگى تاربيەنى ايتساق، كوزدى ءبىراز سىعىمداۋعا، اشىنىپ اھ ۇرۋعا تۋرا كەلەدى.
قوعامداعى ءار ادام وسكىندى تاربيەلەۋشى!
نە ىستەيمىز، وقۋشىنىڭ ءۇش جۇرتى (وتباسى، مەكتەپ، قوعام)?
«ۇلتتىق قۇندىلىق، ۇلتتىق تاربيە جۇيەدەن ۇلتتىق مەكتەپ كەرەك!» – دەپ
ايعاي سالعىم كەلەدى!
اياتجان احمەتجانۇلى
Abai.kz
