مولدوۆا دەگەن الاقانداي عانا مەملەكەتتىڭ پرەمەرى دورين رەچان دەيتىن ازاماتتىڭ اڭگىمەسى: يمپەرشىل رەسەيدىڭ ەشقاشان ۋادەدە تۇرمايتىن وتىرىكشى ءھام اگرەسسور ەكەنىن اشكەرەلەپ سويلەگەن سۇحباتتىڭ ءبىرسىپىرا تەزيستەرىن ۇسىنايىق...

سۋرەت: radiomoldova.md سايتىنان الىندى.

***

– ولار ەڭ اۋەلى دنەستردەگى سوعىستى قولدادى. ولار ءالى كۇنگە سوندا قالىپ وتىر. 1992 جىلى ولار بىزگە: "كونستيتۋتسيالارىڭا نەيتراليتەتتى ەنگىزىڭدەر. سوندا ءبىز كەتەمىز", - دەدى. مولدوۆا كونستيتۋتسيا بويىنشا نەيترالدى مەملەكەت بولدى. بۇل ءبىزدىڭ كونستيتۋتسيامىز. ءبىز ونى جانە ونىڭ ءار باپ، ءار تارماعىن قۇرمەتتەيمىز. ال رەسەي نە ىستەدى؟ ۋادەسىندە تۇرمادى. قازىر ءبىزدىڭ نەيترالدى ستاتۋسىمىزدى ساقتاماي وتىرعان جالعىز مەملەكەت - رەسەي، - دەيدى.

***

– قازىر رەسەي وزىنە ىڭعايلى پوزيتسيا كەرەك بولا قالسا، پريدنەستروۆەدە بۇلىك شىعارادى. بۇل ولاردىڭ بوپسا قۇرالى بولىپ وتىر، - دەيدى.

***

– رەسەي مولدوۆانىڭ ەۋروينتەگراتسيالىق تاڭداۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن، مولدوۆا حالقىنىڭ داۋىسىن ساتىپ الۋ ءۇشىن ءوزىنىڭ ءجىو-ءنىڭ 1 پايىزىنا تەڭ قاراجات جۇمسادى. شامامەن 10 پايىزعا جۋىق حالىقتىڭ داۋسىن ساتىپ الدى. بىراق، ءتۇبى ءبىز جەڭىپ شىقتىق، - دەيدى.

***

– باتىس ساراپشىلارى العاشقىدا "ۋكراينا ءۇش تاۋلىكتە، سوزىلعاندا ءبىر ايدا قۇلايدى" دەپ بولجادى عوي. سول كەزدە ءبىز دە بولجام جاساپ، ءتۇرلى سەناريلەرگە دايىندالدىق. ەگەر ودەسسا ورىستىڭ قولىنا وتكەندە، مولدوۆا 72 ساعاتتا تولىق قۇلايتىن ەدى، - دەيدى.

اقپارات: پريدنەستروۆە دەگەن - مولدوۆا قۇرامىنداعى اۆتونوميا ستاتۋسىنا يە اۋماق. 1990 جىلى بۇل اۋماق بۇلىك شىعارىپ، ءوز سۋۆەرەنيتەتىن جاريالادى. ارينە، كيشينەۆ قاراپ تۇرا ما، ءوزىن-ءوزى جاريالاپ العان مەملەكەتسىماقپەن ارادا قارۋلى قاقتىعىس تۇتانا كەتتى. سول جىلى پريدنەستروۆەگە رەسەيدىڭ اسكەري كونتينگەنتى كىرگىزىلىپدى.

سول قاقتىعىس ءالى كۇنگە رەتتەلگەن جوق. الەمدىك قاۋىمداستىق پريدنەستروۆە تاۋەلسىزدىگىن مويىندامايدى. ال 2022 جىلى رەسەي ۋكرايناعا سوعىس اشقاندا، ەۋروپا پريدنەستروۆەنى "رەسەي وككۋپاتسيالاپ العان اۋماق" دەپ جاريالادى.

بۇلىكشىل پريدنەستروۆە ايماعىندا جۇزدەگەن مىڭ ادام رەسەيدىڭ ازاماتتىعىن العان جانە رەسەي پاسپورتىنىڭ يەگەرلەرى سانالادى. پريدنەستروۆە ماسەلەسى ۋكراينا سوعىسىنان كەيىن ۋشىعا ءتۇستى. پريدنەستروۆە ۋكراينا مەن مولدوۆا شەكارالارىنىڭ اراسىندا ورنالاسقان.

قايسىبىر جىلدارى ء(تىپتى بىلتىر) پريدنەستروۆە بۇلىكشىلەرى رەسەيگە قوسىلۋ تۋرالى باستاما دا كوتەرگەن. بىراق، كرەمل بۇل ۇسىنىستى اۋادا قالدىرا تۇردى.

ساراپشىلار 2022 جىلى "رەسەي ۋكراينانى جىلدام جاۋلاپ السا، پريدنەستروۆەگى ودەسسا جانە نيكولاەۆ ارقىلى قۇرلىق جولىن اشىپ، مولدوۆانى دا ءوز قۇرامىنا قوسۋعا تىرىسار ەدى" دەگەن بولجامىن ايتقان بولاتىن. الايدا رەسەيدىڭ اسكەري جوسپارى ىسكە اسپادى، ال قارا تەڭىزدەگى رەسەي فلوتى بىرنەشە كەمەسىنەن ايىرىلىپ، كەرى شەگىنۋگە ءماجبۇر بولدى.

ساراپشىلار رەسەي پريدنەستروۆەنى قۇرامىنا قوسۋدى ويلاسا، تەك قانا دەسانتتىق كۇشتەر ارقىلى ارەكەت ەتۋگە تىرىساتىنىن ايتۋدا. الايدا ونداي جاعدايدا مولدوۆا مەن ۋكراينا كۇشتەرى بۇلىكشىل ايماققا قارسى ءوز وپەراتسياسىن باستاۋى ىقتيمال.

Abai.kz