داۋرەن قۋات.ەسكى قۇدا ەسىك قاعىپ تۇر…
كەشە، ياعني قازانىڭ 4-ءى كۇنى تاڭ قىلاڭ بەرە مۇحتار اليەۆ مىنگەن ۇشاق لوندوننان الماتىعا كەلىپ قونعانى تۋرالى ەل قۇلاعدار بولىپ قالدى.
كەشە، ياعني قازانىڭ 4-ءى كۇنى تاڭ قىلاڭ بەرە مۇحتار اليەۆ مىنگەن ۇشاق لوندوننان الماتىعا كەلىپ قونعانى تۋرالى ەل قۇلاعدار بولىپ قالدى.
سونىمەن، قارت اكادەميك ەلگە ورالدى. ول 2008 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ەمدەلۋ ءۇشىن ۇلىبريتانياعا اتتانعان بولاتىن. ونىڭ وزىندە سەرىكبولسىن ءابدىلدين سياقتى سار ءتىستى ساياساتكەرلەر مەن جانىبەك سۇلەەۆ سەكىلدى قالامى «وت قۇسقان» بەلگىلى جۋرناليستەر جابىلا قول قويىپ اق وردادان الديارلاپ ءجۇرىپ رۇقسات الىپ اكادەميكتى كۇن باتىس ەلىنە ارەڭ شىعارىپ سالعان ەدى. راحاتتىڭ لاڭى كوپكە ەكىباستان بەلگىلى. بۇل شامادا مۇحتار اليەۆتىڭ ءوزى ۇيىنە زاڭسىز قارۋ ساقتادى دەپ ايىپ-اجىن تارتۋعا تاياعان-دى. الايدا، اليەۆ «سىيعا تارتىلعان ءبىر قارۋدى عانا تىركەپ ۇلگەرمەپپىن، قالعانى راحاتتىكى بولسا كەرەك. مەن ونى بىلمەيمىن» دەپ، ازار دا بەز بولعان. زاڭسىز قارۋ عانا ەمەس، وعان تاڭىلا جازداعان قىلمىستىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى بار. ەستەرىڭىزگە سالا كەتكەنىمىز ءجون: باۋىرجان مۇحامەتجانوۆ ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ شەنىن ارقالاپ، شەكپەنىن كيگەن تۇستاعى ءباسپاسوز حاتشىسى باعدات قوجاحمەتوۆ جۋرناليستەرمەن كەزەكتى جۇزدەسۋىنىڭ بىرىندە «مۇحتار اليەۆ جولداس تەمىراليەۆ پەن ايبار حاسەنوۆتىڭ ءىز-ءتۇسسىز جوعالاۋىنا قاتىستى كۇدىكتى تۇلعا. ەكى بانكيردى اليەۆتىڭ كلينيكاسىندا قىزمەت ەتەتىن كوك حالاتتى ادامدار الىپ كەتىپتى» دەگەن ءسوزدىڭ شەتىن شىعارعان. ۇلكەن اليەۆ، ارينە، مۇنداي ىسكە دە قاتىسى جوقتىعىن ايتىپ باسىن قورعاپ باقتى. وعان جولداستىڭ اكەسى عاپپار اقساقال جولىعىپ «ءجۇر، اۆسترياعا بارايىق. بارىپ بالاڭا جولىعايىق. ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن ءوز اۋزىنان ەستىپ بىلەيىك» دەگەن ءوتىنىش ءبىلدىرىپ، قازاقى جول ۇسىنعاندا دا قابىل كورمەگەن ەدى (بۇل تۋراسىندا «ۆرەميا» گازەتىنىڭ 2009 جىلعى 9 قازاندا جارىق كورگەن سانىندا ايتىلادى. «مۋحتار اليەۆ، اكادەميك، جيت ۆ ۆەنە يا نە سوبيرايۋس»).
ايتكەنمەندە، اليەۆ «راحاتقا جولىعامىن. وعان اقىلىمدى ايتامىن. ساباسىنا تۇسىرەمىن. قوي، ەلباسىمەن جانجالداسپا دەيمىن» دەپ لوندونعا ۇشتى. ءارى قارتايىپ، قاۋساعان شاعىندا ۋايىم شەگىپ دەرتكە شالدىققان جۇرەگىن ەمدەتۋ ءۇشىن دە باتىستىڭ بىلگىر دارىگەرلەرىنىڭ ەم-دومىن حوش كورگەن. اتاقتى كورديولوگ، حالىق قاھارمانى، پالەنباي جىلدان بەرى قازاقستانداعى دەنساۋلىق سالاسىن اشسا الاقانىندا جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستاعان اكادەميكتىڭ جۇرەككە وتا جاسايتىن ورتالىق اشقانىمەن ءىزباسار شاكىرتتەر دايىنداي الماي شەتەلگە ءمۇساپىردىڭ كەيپىنە ەنىپ اتتانعانى سول كەزدە كىمنىڭ دە بولسىن كوڭىلىندە ايانىش سەزىمىن تۋدىرعان. الدە، اكادەميك بۇرىنعى سوڭعى اتاق پەن ابىرويدىڭ ءبارىن وڭاي ولجالاپ كەلگەن بە؟.. ءسويتىپ ول ءوزى تۋرالى اڭىزدىڭ اقىرىن وسىلايشا اشكەرە ەتكەندەي اۋرۋ سىرقاۋى كوپ قازاقستاندى تاستاپ شىقتى. بىراق، اليەۆتىڭ جارالى جۇرەگىن باتىستىڭ بىلگىر ەمشىلەرى دە جازا الماعان سياقتى. ولاي دەۋىمىزگە سەبەپ، اۆسترياداعى قازاقستان ەلشىلىگىنە كەلگەن اليەۆتىڭ قان قىسىمى كوتەرىلىپ، جۇرەگى قىسىپ وتكەن جازدا قۇلاپ قالعانى تۋرالى باتىس ءباسپاسوزى جارىسا حابار تاراتتى ەمەس پە؟ ەندەشە، مۇحتار اليەۆ الىس ەلدە ەمدەلۋدەن گورى اق وردا مەن راحاتتىڭ اراسىندا ەلشىلىكتە جۇرگەن بولسا، وعان ءجۇدا، تاڭ قالمايمىز. ويتكەنى راحاتتىڭ الگى جەر كوكتى شۋلاتقان «وكىل اتا» اتتى كىتابى شىعىپ، ەلىمىزدىڭ باس پروكۋرورى قارىپ تانىپ، حات وقيتىننىڭ ءبارىن قاتاڭ باقىلاۋعا كىرسكەندە مۇحتار اليەۆ ءسۇرىنىپ-قابىنىپ اۆسترياداعى ەلشىلىك ۇيىندە ءجۇردى ەمەس پە؟ سونداعى تام-تۇمداپ جەتكەن اقپارتتىڭ ءوزى دە ءبىر ءتۇرلى. ءبىر اقپارتتا «ويباي، مۇحتار اليەۆ بالاسى قۇرعىردان كۇدەر ءۇزىپتى. ات كەكىلىن كەسىسىپتى» دەپ جاتسا، ەكىنشىسىندە «قايداعىىى، ونىڭ ءبارى وتىرىك. ەلشىلىكتەگى قۋلار شالعا شالىقتاتاتىن ءدارى يسكەتىپ ەسىنەن تاندىرىپ تاستاپتى. اكە مەن بالانىڭ كەتىسكەن تۇگە دە جوق» دەستى.
قىسقاسى قارت اكادەميك وتباسىنا، وتانىنا ورالدى. ءوزىنىڭ زامانداس قۇرداستارى، اناۋ اقتوبەدەگى ەل اعاسى زاكىراتدين بايدوسوۆ، اتىراۋداعى حامزا عابدوللا سياقتى اقساقالدار پرەزيدەنت نازارباەۆقا ەلدى ءومىر باقي باسقارا بەرىڭىز دەپ ءوتىنىش ايتىپ جاتقان تۇستا الىستان «الىپ اق قۇستىڭ» قاناتىن تالدىرىپ ۇشىپ جەتتى. ونىڭ بۇل كەلىسى ەسكى قۇدا (ەكس-قۇدا ەمەس، قازاقتا قۇدا مىڭ جىلدىق) نازارباەۆتىڭ نامىن ارتتىرىپ، ۇپايىن تۇگەندەي تۇسەرى انىق. اكادەميك ازىرشە ءباسپاسوز وكىلدەرىمەن ۇشىراسىپ ءسوز سويلەۋگە قۇلىقسىزدىعىن اشىق اڭعارتتى. بۇنىڭ ءوزى «ءالى دە قالاي قالاي ەمەس اۋزىما اباي بولايىننىڭ» بەلگىسى. نەگە دەسەڭىز ول ەلباسى قابىلدايتىن بولسا كەزدەسۋگە دايىن ەكەندىگىن جاسىرىپ قالا المادى.
مۇحتار اليەۆ قازاقستانعا كەلۋىنىڭ سەبەبىن ءوز ۇيىندە ءوزى مىرزا قوناق بولىپ تۇتقىندا وتىرعان زايىبى ءمىناۋردى الىپ كەتىپ ەمدەتۋمەن بايلانىستىرادى. اكادەميكتىڭ ايتۋىنا سۇيەنسەك، زايبى ءمىناۋردىڭ قان قىسىمى كوتەرىلىپ باسىلماي تۇرعان كورىنەدى. ول كىسى راحات ءىستى بولعالى الگىندەي دەرتكە شالدىعىپ، اۋرۋحانادا جەكە بولمەدە جاتىر ەكەن.
اۆستريانىڭ زاڭى بويىنشا راحات مۇحتارۇلىنا ءنومىرى 000842172974 ارنايى يدەنتيفيكاتسيالىق كود بەرىلگەنى جايىندا وتكەندە وقىرمانىمىزدى حاباردار ەتكەنبىز. وسى ەلدە تۇرىپ جاتقان ازاماتتار قۇجاتتارىن قانشا رەت ايىرباستاسا دا، بۇل كود ەشقاشان وزگەرمەيدى ەكەن. ءبىر قىزىعى وسىعان دەيىن ءنومىرى 000842172974 كودتىڭ قارسىسىندا «Rakhat Aliev» دەگەن دەرەك تۇرسا، جۋىردا ونىڭ قاسىنا «Rakhat Shoraz» دەگەن ەكىنشى ەسىم قوسىلىپتى. ءسويتىپ، راحات ءوز فاميلياسىنان بەزىپ شورازوۆقا اينالىپ جاتسا كەرەك. اتا تەك، ءزاۋ زاتىنان بەزگەن ۇلدان اكەسىنىڭ دە بەزىپ شىعۋى عاجاپ ەمەس قوي.
«ايتقىش ەكەن» دەگەن ايداردا تۇرعان گرەك فيلوسوفى گەراكليتتىڭ سوزىنە جانە ءبىر قاراپ قويىڭىز: «بالاسى اكەسىنە، اكەسى قۇدايىنا كىنا ارتادى». بىراق ءبىزدىڭ زامانىمىزدا اكە مەن بالانىڭ، بالا مەن قۇدايدىڭ ءرولى اۋىسىپ كەتە بەرەدى. سوندىقتان وسى كۇنى كىمنىڭ كىمگە كىنا ارتاتىنىن دا ءتۇسىنۋ قيىن.
توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى: «وكىل اتاسىنا» وكپەلى بالاسىنا ءسوزىن وتكىزە الماعان اليەۆ ەلگە ورالدى. سويى وزگەرگەن راحات شورازوۆ اۆستريادا قالدى.
ال ەلگە ورالعان ەسكى قۇدا بولسا ەسىك قاققالى تۇر. ەلباسى قايتەر ەكەن؟