.png)
قورعانىس قىزمەتىنەن قاشقان قازاقتار
ونىڭ سەبەبى نەدە؟
كەشەلى بەرى مىناداي ءبىر جاعا ۇستاتار جامان حابار ەستىپ قالدىم: «پوگوندىلار ورىمدەي جاستاردى الدىن-الا ەسكەرتۋسىز، تۋرا كوللەدجدە ەمتيحان تاپسىرىپ جاتقان جەرىنەن، قويداي توعىتىپ، ماشيناعا تيەپ، اسكەر قاتارىنا الىپ كەتىپ جاتىر!». بۇعان دەيىن دە جاستاردى كوشەدە قۋىپ ءجۇرىپ، ۇستاپ الىپ، اسكەري مىندەتىن اتقارۋعا كۇشتەپ جاتقانى تۋرالى اقپارات تاراعان-دى.
ءسوز جوق، وتاندى قورعاۋ – ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ كونستيتۋتسيالىق مىندەتى! ءوزىمىز دە كەزىندە ەكى جىل اسكەر قاتارىندا بولىپ قايتقانبىز. ودان ەش جاماندىق كورگەن جوقپىز.
الايدا، بۇگىنگى جاعداي نەگە سونشالىقتى سوراقى؟
مەنىڭشە، بيلىك، ەڭ الدىمەن، «نەگە قازاق جاستارى اسكەري قىزمەتكە بارىپ، وتانىن قورعاۋ جونىندەگى ءوزىنىڭ كونستيتۋتسيالىق پارىزىن وتەۋدەن باس تارتادى؟» دەگەن وتە-موتە قيىن ءارى اشىق اڭگىمەنى قاجەت ەتەتىن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەۋى كەرەك سياقتى.
بىرىنشىدەن، بىزدە اسكەري قىزمەتتىڭ بەدەلى مەن ابىرويى بار ما؟ بوزبالالار سول سالانىڭ بۇگە-شىگەسىنەن تولىقماندى حاباردار ما؟ الدە اسكەري قىزمەت تەك قانا سول جاقتاعى سوراقى وقيعالارمەن، ماسەلەن، اسكەردەگى الىمجەتتىك، سولداتتاردىڭ باسىنا تۇسكەن باقىتسىزدىقتارمەن، اياق استىنان، بەلگىسىز سەبەپتەرمەن «سىرقاتتىنىپ قالىپ، قازا تابۋىمەن» عانا بايلانىستىرىلا ما؟ ونداي كەلەڭسىز اقپارات ءجيى تاراپ جاتادى عوي.
نەگە ءبىزدى اسكەري قىزمەتتىڭ ءيميدجى ناشار؟! قولىنا قارۋ ۇستاپ وتانىن قورعاپ جۇرگەن قاتارداعى سولداتتاردىڭ، وفيتسەرلەردىڭ ۇنامدى، وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇلگى بولار، ولاردى قازىرگى زامان باتىرلارىنا ەلىكتەتەر جارقىن بەينەسى جوق؟!
مەملەكەتتىڭ يدەولوگيالىق قۇرىلىمدارى نەگە كەشەندى دە كەلەلى تۇردە وسى شارۋامەن اينالىسپايدى؟ ءيا، اسكەري تاقىرىپقا ارنالعان ءبىردى-ەكىلى ارنايى تەلەحابار بار. الايدا، ولار جاستاردى اسكەري قىزمەتكە ىنتالاندىرا الاتىنداي ميسسيا اتقارىپ جاتىر دەپ ايتا الامىز با؟ قايدام...
ەكىنشىدەن، اسكەري قىزمەتتى مودەرنيزاتسيالاۋ، ماسەلەن، ءبىر جىلدىڭ ىشىندە جاس جىگىت بەيبىت ومىردە نان تابۋعا قاجەت ماماندىقتى يگەرىپ، دايىن مامان بوپ شىقسا، نەسى جامان؟! ول جاعىن دا ويلاستىرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن.
ۇشىنشىدەن، «اسكەرگە بارىپ، ەلىڭدى، جەرىڭدى قورعا» دەگەن تالاپتى قازىرگى جاستار قالاي ءتۇسىنۋى كەرەك؟! قورعايتىن، ءوز باسىنا تيەسىلى جەرى بولماسا، اسپاننان سالبىراپ تۇسكەن شەندىلەردىڭ جەرى مەن مەنشىگىن قورعاي ما؟! بۇل تاقىرىپتىڭ ەكونوميكالىق نەگىزى وسى دەپ ويلايمىن!
تورتىنشىدەن، بىزدە وتانسۇيگىشتىك، پاتريوتيزم سەكىلدى رۋحاني قۇندىلىقتاردى جاستاردىڭ بويى مەن ويىنا ءسىڭىرۋ دەگەن مەملەكەتتىك جوبالار بار ما؟! قازىرگى، جاستاردى ءارتۇرلى باعىتتارعا جەتەلەيتىن ءدۇدامال يدەيالارعا توتەپ بەرە الاتىن اقپاراتتىق قۇرالدار مەن مۇمكىندىكتەر قايدا؟ بايقاپ وتىرسام، الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ جەڭىل-جەلپى دە الۋان-ءتۇرلى ءھام ءازازىل، الدامشىل قۇندىلىقتارى سالتانات قۇرعان زىميان دا ءزارلى زاماندا مەملەكەت تاراپىنان قولعا الىنىپ جاتقان تۇرپايى ءادىس-تاسىلدەر ويناماي قالادى. زامانىڭ تۇلكى بولسا، تازى بوپ شال دەمەكشى، جاستاردىڭ وي-ساناسى مەن جۇرەگىنە جەتۋ ءۇشىن جاڭاشا، ۋاقىت تالابىنا ساي، وتان قورعاۋ دەگەن قاسيەتتى ۇعىمدى شىن نيەتپەن ناسيحاتتايتىن رۋحاني تىرلىك، تۇتاس ءبىر مەملەكەتتىك ساياسات كەرەك!
«اسكەر قاتارىندا بولۋ، وتانىن قورعاۋ – ازاماتتىڭ ەڭ بيىك ابىرويىنىڭ ءبىرى» دەگەن تەكتى تەزيستى جاستاردىڭ جۇرەگى مەن جادىنا جەتكىزۋدىڭ جاڭاشا فورمالارىن تابۋ – قازىرگى يدەولوگيالىق اپپاراتتىڭ باس جۇمىسى!
ايتپەسە، تاعى دا كوللەدجدەردەگى جاسوسپىرىمدەردى اڭدىپ، اۆتوبۋسقا توپ-توبىمەن توعىتىپ، اسكەري قىزمەتتى جۇرتشىلىق الدىندا سونشالىقتى جەككورىنىشتى ەتىپ جۇرە بەرەمىز!
ءامىرجان قوسان
Abai.kz
