وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن بەلگىلى قوعام بەلسەندىسى ابزال دوستيار ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا قر جازۋشىلار وداعى مەن ونداعى قالامگەرلەرگە سىن ايتىپ، جازبا جاريالادى.

«سۇمەلەكتەر مەن ساتقىنداردىڭ مەكەنى» دەپ اتالاتىن جازبادا ابزال دوستيار: «ەلىمىزدە ساياسي تۇتقىنداردىڭ سانى 29 ەدى، وتكەن اپتادا 30 -عا تولدى. الماتىلىق جۋرناليست ميربولات مىرزاتايۇلىن وزىنە قازاق تىلىندە، ياعني مەملەكەتتىك تىلدە قىزمەت كورسەتۋىن تالاپ ەتكەنى ءۇشىن «ۇلت ارازدىق تۋعىزدىڭ» دەپ 4 جىلعا تۇرمە جازاسىنا كەستى. يا دۇرىس، ۇلتارالىق ماسەلەگە وتە مۇقيات قاراۋ كەرەك، ءجىتى باقىلاۋ كەرەك، ۇلكەن كيكىلجىڭگە، قاقتىعىستارعا سەبەپ بولاتىن، تاۋەلسىزدىككە قاۋىپ توندىرەتىن جاعداي، بىراق ءدال ميربولاتتىڭ ءىس-ارەكەتىنەن ەشقانداي دا ۇلت ارازدىق تۋىنداماعان، ەشكىم زارداپ شەكپەگەن، ەشكىمگە كۇش كورسەتىلمەگەن، ەشكىم ارىزدانباعان.

***

ال ەندى سۇمەلەكتەر دەپ وتىرعانىم كىمدەر؟

مەنىڭ بۇلاي سويلەۋىم بىرەۋلەرگە تۇرپايى ەستىلۋى مۇمكىن، ەل الدىندا ادەپسىزدىك تانىتقانداي، ارزان ءسوز ايتقانداي بولىپ كورىنۋىم مۇمكىن، راسىندا ولاي ەمەس، قازىر تۇسىندىرەمىن.

***

سۇمەلەكتەر دەگەنىم-قازاقستان جازۋشىلار وداعى مۇشەلەرى، ايتقىشتار مەن جازعىشتار. اتاعى دارداي جازۋشىلار وداعىنىڭ مىڭعا تارتا مۇشەلەرى دۋمان مەن ايگەرىم، مارات جانە باسقا دا ساياسي تۇتقىندار قامالعاندا ءۇنسىز قالدى، كورمەگەندەي بولدى»، - دەپ جازىلعان.

وسىعان بايلانىستى ءبىز پورتال وقىرماندارىنىڭ تالقىسىنا بەلگىلى قالامگەر، جۋرناليست، پۋبليتسيست مارات ءبايدىلداۇلىنىڭ جاۋاپ جازباسىن ۇسىنىپ وتىرمىز...

«قالام ۇستاعاندار، اقىنى بار، جازۋشىسى بار بارلىعى سۇمەلەكتەر!» دەيدى ابزال دوستياروۆ. تۇتاس ءبىر قوعامدىق ۇيىمدى «سۇمەلەك» قىلعاندا وسى قوعامداعى جالعىز ەستيار، جالعىز قاھارمان ابزال بولا ما؟

بۇل نە قىلعان پايىم دەيمىن؟ ءوز باسىم ابزالدى وتانشىلدىعى، ۇلتشىلدىعى، باتىلدىعى ءۇشىن قۇرمەتتەيمىن. بىراق تاپ وسى جەردە ابزالدىڭ كوپكە توپىراق شاشقانداي كەزىندە احمەت بايتۇرسىنوۆ، مىرجاقىپ دۋلاتوۆ، يلياس جانسۇگىروۆ، مۇحتار اۋەزوۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ، جۇبان مولداعاليەۆ مۇشەسى بولعان قاسيەتتى قارا شاڭىراقتى كۇستانالاۋىن ازامات باسىنا ۇيات ءىس سانايمىن. جازۋشىلار وداعى ساياسي ۇيىم ەمەس، ول شىعارماشىلىق بىرلەستىك.

قازاقستانداعى قالىپتاسقان جاعدايعا تەك جازۋشىلار وداعى كىنالى دەگەندى كىم ايتتى؟ جۋرناليستەر وداعى، سۋرەتشىلەر وداعى، كومپوزيتورلار وداعى سياقتى باسقا دا شىعارماشىلىق وداقتار جەتكىلىكتى. ءتىپتى سۋديالار وداعى دا جۇمىس ىستەيدى. پارلامەنتىڭ دە تۇر.

قازاقستانداعى قازىرگىدەي ساياسي احۋالدىڭ قالىپتاسۋىنا جازۋشىلار وداعى ەمەس، ەڭ الدىمەن بيلىك كىنالى ەكەندىگىن، ۇلتتىق مەملەكەتتىلىگىمىزدى اياققا تاپتاعان، قازاقستاندا ورىس ءتىلدى ازاماتتىق قوعام قالىپتاستىرۋعا تىرىسقان ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەكەنىن، ابزال جاقسى بىلەسىڭ. سول نازارباەۆتىڭ كولەڭكەسىنەن ۇزاي قويماعان بۇگىنگى توقاەۆ بيلىگى الدىندا قازىر ەڭ ماڭىزدىسى «جاڭبىر-جاڭبىردىڭ اراسىنان» ەلدى سوعىسقا ۇرىندىرماۋ، «جارالى ايۋدىڭ» تىرناعىنان امان الىپ شىعۋ مىندەتى تۇر.

ابزال باۋىرىم، كوزىڭدەگى قالامگەرلەرگە دەگەن وشپەندىلىك «وچكيىن» شەشىڭىز. قۇداي قالاسا، قالامگەرلەر الدا دا ايتادى، جاۋقازىنداي جاس قالامگەرلەر قاتارى تاعى ءوسىپ كەلەدى.

وداقتا «وپپوزيتسيالىق» پىكىردەن دە وزگە ۇلتقا قىزمەت ەتەتىن شارۋا شاش ەتەكتەن. گيپپوكرات ايتادى ەكەن: «ءبىر رەت وپ-وڭاي ولە سالعاننان گورى ون رەت قاتتى اۋىرىپ تۇرعان ارتىق» دەپ.

قوعامدى ساۋىقتىرۋ ءۇشىن وداق مۇشەلەرىنىڭ قاي قايسىسى دا قال-قادەرىنشە ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. ولارعا جاپپاي كۇيە جاعا سالۋعا بولمايدى. «ادام اسىققانمەن اللا اسىقپايدى» دەيدى.

ماعان سالسا بيلىك ترانفورماتسياسىن تەزدەتىپ، وتارسىزداندىرۋ، سوۆەتسىزدەندىرۋ، نۇرسىزداندىرۋ ۇدەرىستەرىنىڭ تاپ بۇگىن باستالىپ كەتكەنىن قالار ەدىم. بىراق بىلەمىن، ونىڭ بارىنە ۋاقىت كەرەك. جاستىق ماكسيماليزم بايىپتى ساياساتكەرلىككە ۇلاسقانى ءجون.

ميربولات مىرزاتايۇلىنىڭ تاعدىرى، ونىڭ مەملەكەتتىك تىلدە سويلەۋدى تالاپ ەتكەنى ءۇشىن جازىقسىز سوتتالۋى ءبىزدىڭ دە جانىمىزعا باتادى. بىراق جازۋشىلاردىڭ تالابىمەن سوتتالعاندى بوساتىپ جىبەرەتىن زاڭ جوق. ال جازۋشىلار وداعى نەگە جاناشىر بولمايدى دەسەڭىز ول ءبىر باسقا.

سوندىقتان بۇكىل قازاقستانداعى كۇللى تەرىس قۇبىلىستارعا جازۋشىلار وداعىن ايىپتاۋدىڭ ءجونى قيسىنى جوق.

مارات ءبايدىلداۇلى، قالامگەر

Abai.kz