Osydan birneshe kýn búryn belgili qogham belsendisi Abzal Dostiyar ózining әleumettik jelidegi paraqshasynda QR Jazushylar odaghy men ondaghy qalamgerlerge syn aityp, jazba jariyalady.

«Sýmelekter men satqyndardyng mekeni» dep atalatyn jazbada Abzal Dostiyar: «Elimizde sayasy tútqyndardyng sany 29 edi, ótken aptada 30 -gha toldy. Almatylyq jurnalist Mirbolat Myrzatayúlyn ózine qazaq tilinde, yaghny memlekettik tilde qyzmet kórsetuin talap etkeni ýshin «últ arazdyq tughyzdyn» dep 4 jylgha týrme jazasyna kesti. Iya dúrys, últaralyq mәselege óte múqiyat qarau kerek, jiti baqylau kerek, ýlken kiykiljinge, qaqtyghystargha sebep bolatyn, tәuelsizdikke qauip tóndiretin jaghday, biraq dәl Mirbolattyng is-әreketinen eshqanday da últ arazdyq tuyndamaghan, eshkim zardap shekpegen, eshkimge kýsh kórsetilmegen, eshkim aryzdanbaghan.

***

Al endi sýmelekter dep otyrghanym kimder?

Mening búlay sóileuim bireulerge túrpayy estilui mýmkin, el aldynda әdepsizdik tanytqanday, arzan sóz aitqanday bolyp kórinuim mýmkin, rasynda olay emes, qazir týsindiremin.

***

Sýmelekter degenim-Qazaqstan Jazushylar Odaghy mýsheleri, aitqyshtar men jazghyshtar. Ataghy darday Jazushylar Odaghynyng myngha tarta mýsheleri Duman men Áygerim, Marat jәne basqa da sayasy tútqyndar qamalghanda ýnsiz qaldy, kórmegendey boldy», - dep jazylghan.

Osyghan baylanysty biz portal oqyrmandarynyng talqysyna belgili qalamger, jurnalist, publisist Marat Baydildәúlynyng jauap jazbasyn úsynyp otyrmyz...

«Qalam ústaghandar, aqyny bar, jazushysy bar barlyghy sýmelekter!» deydi Abzal Dostiyarov. Tútas bir qoghamdyq úiymdy «sýmelek» qylghanda osy qoghamdaghy jalghyz estiyar, jalghyz qaharman Abzal bola ma?

Búl ne qylghan payym deymin? Óz basym Abzaldy otanshyldyghy, últshyldyghy, batyldyghy ýshin qúrmetteymin. Biraq tap osy jerde Abzaldyng kópke topyraq shashqanday kezinde Ahmet Baytúrsynov, Mirjaqyp Dulatov, Iliyas Jansýgirov, Múhtar Áuezov, Ghabit Mýsirepov, Júban Moldaghaliyev mýshesi bolghan qasiyetti qara shanyraqty kýstanalauyn azamat basyna úyat is sanaymyn. Jazushylar odaghy sayasy úiym emes, ol shygharmashylyq birlestik.

Qazaqstandaghy qalyptasqan jaghdaygha tek Jazushylar odaghy kinәli degendi kim aitty? Jurnalister odaghy, Suretshiler odaghy, Kompozitorlar odaghy siyaqty basqa da shygharmashylyq odaqtar jetkilikti. Tipti Sudiyalar odaghy da júmys isteydi. Parlamenting de túr.

Qazaqstandaghy qazirgidey sayasy ahualdyng qalyptasuyna Jazushylar odaghy emes, eng aldymen biylik kinәli ekendigin, últtyq memlekettiligimizdi ayaqqa taptaghan, Qazaqstanda orys tildi azamattyq qogham qalyptastyrugha tyrysqan eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaev ekenin, Abzal jaqsy bilesin. Sol Nazarbaevtyng kólenkesinen úzay qoymaghan býgingi Toqaev biyligi aldynda qazir eng manyzdysy «janbyr-janbyrdyng arasynan» eldi soghysqa úryndyrmau, «jaraly angdyn» tyrnaghynan aman alyp shyghu mindeti túr.

Abzal bauyrym, kózindegi qalamgerlerge degen óshpendilik «ochkiyin» sheshiniz. Qúday qalasa, qalamgerler alda da aitady, jauqazynday jas qalamgerler qatary taghy ósip keledi.

Odaqta «oppozisiyalyq» pikirden de ózge últqa qyzmet etetin sharua shash etekten. Gippokrat aitady eken: «Bir ret op-onay óle salghannan góri on ret qatty auyryp túrghan artyq» dep.

Qoghamdy sauyqtyru ýshin odaq mýshelerining qay qaysysy da qal-qaderinshe ýlesin qosyp keledi. Olargha jappay kýie jagha salugha bolmaydy. «Adam asyqqanmen Alla asyqpaydy» deydi.

Maghan salsa biylik tranformasiyasyn tezdetip, otarsyzdandyru, sovetsizdendiru, núrsyzdandyru ýderisterining tap býgin bastalyp ketkenin qalar edim. Biraq bilemin, onyng bәrine uaqyt kerek. Jastyq maksimalizm bayypty sayasatkerlikke úlasqany jón.

Mirbolat Myrzatayúlynyng taghdyry, onyng memlekettik tilde sóileudi talap etkeni ýshin jazyqsyz sottaluy bizding de janymyzgha batady. Biraq jazushylardyng talabymen sottalghandy bosatyp jiberetin zang joq. Al Jazushylar odaghy nege janashyr bolmaydy deseniz ol bir basqa.

Sondyqtan býkil Qazaqstandaghy kýlli teris qúbylystargha Jazushylar odaghyn aiyptaudyng jóni qisyny joq.

Marat Baydildәúly, qalamger

Abai.kz