تاياۋدا، 26-28 مامىر ارالىعىندا (2014 ج), تۇركيانىڭ ەسكىشەحير قالاسىنداعى وسمانعازى ۋنيۆەرسيتەتىندە «تۇركى دۇنيەسىنىڭ ويشىلدارى» اتتى عىلىمي جيىن ءوتتى. بۇل شارا تۇركى دۇنيەسىنىڭ مادەني استاناسى باعدارلاماسى اياسىندا وتكىزىلىپ، وعان شەتەلدىك 150-گە تارتا تۇركى عالىمدارى مەن 350-دەي تۇركيا وقىمىستىلارى قاتىستى.

عىلىمي جيىننىڭ ماقساتى جالپىتۇركىلىك مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوسقان ويشىلدار مەن دانالاردىڭ يدەيالارى مەن يدەالدارىن، ءومىر سالتتارىن پاش ەتۋ; تۇركى الەمىنىڭ مادەني  گەوگرافياسىن جاقىنداستىرۋ مەن تۇركى حالىقتارىنىڭ ءوزارا تۇسىنىستىگى مەن جارقىن بولاشاقتارىن بىرلەسە تۇزۋگە ىقپال ەتۋ.

عىلىمي فورۋمعا 20-دان اسا تۇركى ەلدەرى مەن تۇركىلىك ايماقتاردان وقىمىستىلار قاتىستى. وكىنىشتىسى سول، شارانىڭ اشىلۋىندا دا، جابىلۋىندا دا ءبىر دە ءبىر قازاق عالىمىنا ءسوز تيمەدى. قاتىسۋشىلار اراسىندا قازاق عالىمىنىڭ ىشىنەن ءبىر وقىمىستى وتىرىستى جۇرگىزۋگە قاتىستىرىلمادى... ءتىپتى، ونشاقتى وزبەك، 25 ازەربايجان عالىمىن بىلاي قويعاندا اۋعاندىق جانە يراندىق تۇرىكپەندەر قاتىسقان بۇل فورۋمعا نەبارى 5 قازاق قانا قاتىسىپتى. جالپىتۇركىلىك بىرىگۋ ۇدەرىسىن قازاقستان باستاماسىنسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەستىگىن ەسكەرسەك، مۇنداي ەنجارلىق قاي تاراپتان؟ عالىمدار ەنجار ما، الدە بۇل جولى قازاقتىڭ ابىرويى الاساردى ما؟.. شاماسى، قازاقستان عالىمدارى ءۇشىن مۇنداي ەلارالىق شارالار تۋرالى اقپاراتتى ەلشىلىكتەر دە، ءبىلىم مينيسترلىگى دە تاراتپايتىنى بايقالادى. عالىمداردىڭ دا بەلسەنىمى تومەن. شاراعا كەلگەن تۇركسوي باسشىسى دۇيسەن قورابايۇلى قاسەينوۆ تە وزىمەن ءوزى، قاتىسۋشىلارمەن حابارلاسپاعان قازاق ەلشىلىگى دە وزىمەن ءوزى.

دەسەك تە، فورۋم ءوز دەڭگەيىندە ءوتتى. تۇركىلىك داناگويلەرگە ارنالعان عىلىمي باسقوسۋ 4 زالدى قامتىپ، 9 سەكتسيالىق وتىرىستان تۇراتىن ۇشكۇندىك ايتۋلى شاراعا ۇلاستى. فورۋم بارىسىندا 200-گە تارتا عىلىمي  بايانداما ساراپقا ءتۇستى. فورۋمعا قاتىسۋشىلار بولاشاقتا تۇركى ويشىلدارىنىڭ ورتاق ەنتسيكلوپەدياسىن شىعارۋ جونىندە ۇسىنىس جاسادى. سەكتسيالىق وتىرىستار بىزدەگى فورمالدى وتەتىن كونفەرەنتسيالاردىڭ وتىرىسىنداي ەمەس، ءار بايانداما سۇراق-جاۋاپ، تالقىعا ۇلاسىپ، بەرىلگەن ۋاقىت جەتپەي جاتتى.

بارىنەن بۇرىن ابايدىڭ قارا سوزدەرى مەن ولەڭدەرىن 10 جىل بويى تۇرىك تىلىنە اۋدارىپ، بيىل كىتاپ ەتىپ باستىرعان اقىن،اۋدارماشى زافەر كيبار «ابايدى دۇرىس ۇعۋ» اتتى بايانداما جاساپ، ونىڭ بۇگىنگى وزەكتى تاقىرىپتارعا قاتىستى پايىمدارىن ۇسىندى. زافەر بەي مۇقتار اۋەزوۆتىڭ جاقىن كۇيەۋ بالاسى. ول مۇقاعاليدىڭ ولەڭدەر جيناعىن دا ەكى تىلدە كىتاپ ەتىپ شىعارىپتى. وكىنىشكە قاراي، قازاقستان جاعىنان بۇل ەڭبەكتەردى ەلەپ-ەسكەرۋ، وقىرمانمەن تابىستىرۋ سەكىلدى شارالار ءازىر بايقالماي وتىر.

تۇركياداعى تۇركى الەمىنىڭ مادەني استاناسى ەسكىشەحيردە جىلدىق مەرزىم  بويى 300-گە تارتا ءتۇرلى شارالار وتكەن. كەلەسى تۇركىلىك مادەني استانا ەسەبىندە تاتارستاننىڭ باسكەنتى قازاننىڭ تاڭدالعانى ءمالىم.

Abai.kz