قىركۇيەكتىڭ 12-ءسى قازاقتىڭ قاناتى قىسقا ۋاقىتتىق ەلگە دەمالىسقا كەلدى. قانات يسلام - قىتاي ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ قۇرامىندا پەكين وليمپياداسىنىڭ قولا جۇلدەگەرى، چيكاگودا وتكەن الەم چەمپيوناتىنىڭ (2007) جانە ازيا ويىندارىنىڭ (2006) قولا جۇلدەگەرى، قىتايدىڭ 10 دۇركىن چەمپيونى بولدى. 2010 جىلى اتاجۇرتقا ورالعان ول 2012 جىلعا دەيىن «استانا ارلاندارى» كاسىبي كلۋبىنىڭ مۇشەسى بولدى. 2012 جىلى قىركۇيەك ايىندا كاسىپقوي بوكسقا بەت بۇرعان قانات يسلام   اقش-تىڭ «Nelsons» پروموۋتەرلىك كلۋبىندا شىڭدالۋدا. ول مۇحيتتىڭ ارعى بەتىندە 18 كەزدەسۋ وتكىزىپ، بارىندە جەڭىسكە جەتتى، 15 جەكپە-جەگىن نوكاۋتپەن اياقتادى. سوڭعى جەڭىسىنەن كەيىن WBA رەيتينگىندە 7 ساتىعا كوتەرىلگەن بولاتىن.

نازارلارىڭىزعا  قانات يسلامنىڭ «قامشى» پورتالىندا وتكەن ينتەرنەت-كونفەرەنتسياسىن ىقشامداپ ۇسىنىپ وتىرمىز:

***                          ***                                       ***

داستان: امان ورالدىڭىز با باتىر باۋىرىم، ماعان سىزگە اقش-تاعى جاسالاتىن كۇتىمنىڭ جايى قىزىق، قانشا دەگەنمەن دە جىلى جۇمساعىن الدىڭىزعا توساتىن اناڭىز قاسىڭىزدا ەمەس، قازى-قارتا، جال-جاياسىن دايىندايتىن كوپ قازاق تا جوق وندا، جالپى دەنساۋلىعىڭىز قالاي؟ ول جاقتاعى كۇتىم كوڭىلدەگىدەي مە؟؟

- اللاعا شۇكىر، دەنساۋلىعىم جاقسى. ارينە، قازاقتىڭ قانىنا ءسىڭىپ كەتكەن تاماعى – قازى-قارتانى ساعىناسىڭ. ءبىزدىڭ ەل «ولەسىڭ» دەسە دە ەت جەيتىن حالىق قوي. دەگەنمەن، ول جاقتاعى نەگىزگى تاماق بالىق پەن تاۋىق جانە ءتۇرلى كوكونىس. مەندە تاماق تاڭداپ جەۋ قۇقىعى جوق، تالاپ ەتىلگەن تاماقتى جەيمىن. كۇتىم ويداعىداي، الاڭداۋشىلىعىڭىزعا راحمەت!

دۇيسەنبەك: اسسالاۋماعالەيكۋم قانات اعا، سىزگە ارقاشان اماندىق تىلەيمىن. كەلەسى جەكپە – جەگىڭىز قاشان بولادى جانە ودان كەيىن چەمپيوندىق اتاققا تالاسۋعا مۇمكىندىگىڭىز بارما؟

- شىنىن ايتقاندا وسى جولعى جارىس چەمپيوندىققا تالاسۋدىڭ كەلىپ تۇرعان مۇمكىندىگى ەدى. بىراق مەنى اۋەسقوي بوكستا ءبارى تانىعانىمەن، كاسىپقوي بوكستا قازىرگە مەن ەشكىم ەمەسپىن. كاسىپقوي بوكسپەن اينالىسقان  ەكى جىلدىڭ ىشىندە مەن باسقاشا قانات بولدىم. مەنىڭ پروموۋتەر، جاتتىقتىرۋشىلارىم وسى اتاعىمدى قورعاۋىم كەرەك ەكەنىن، WBA رەيتينگىندە دارەجەم تاعىدا كوتەرىلۋى كەرەك ەكەنىن ايتىپ، چەمپيوندىق سايىسقا جىبەرمەي وتىر. كەلەسى كەزدەسۋدەن كەيىن چەمپيوندىق اتاققا تالاسامىن، اللا بۇيىرتسا. ەندىگى كەزدەسۋدى قازاننىڭ 30-ى دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز، وزگەرۋى دە مۇمكىن.  

ابىلاي: ەلدىڭ ءۇمىت ارتقان ازاماتى رەتىندە قازىرگى قازاقستاننىڭ ەڭ ۇلكەن ءۇش ارتىقشىلىعى مەن ءۇش كەمشىلىگىن اتاپ بەرشى…

- قازاق ەلىنىڭ وزگەلەردەن وزىق تۇستارىن ۇشەۋمەن شەكتەۋ قيانات بولار. ال مەنى ەڭ الاڭداتاتىنى جوعارىدا ايتقانداي قازاقتىڭ اۋىزبىرشىلىگى مەن انا ءتىلىنىڭ بۇگىنگى جايى. سوندىقتان، كەز كەلگەن قازاق ازاماتى «مەنىكى عانا دۇرىس» دەگەندى قويۋ كەرەك. ال ءوز ەلىندە، ءوز وتانىندا ءجۇرىپ وزگە تىلگە ەرىك بەرگەن، انا ءتىلىن اياققا تاپتاعان ازاماتتاردى تۇسىنبەيمىن. ءتىل – ءاربىرىمىزدىڭ ابىرويمىز، بەدەلىمىز جانە ۇرپاعىمىزدىڭ بولاشاعى. ءتىلىمىزدى سىيلاتا الماي وتىرىپ، ءوزىمدى سىيلا دەۋ – بەكەرشىلىك.  

ەرتۋعان: ءبىزدىڭ قازاقتىڭ عانا سپورتشىلارى، ونەرپازدارى ساياساتقا ساراڭ كەلە مە؟ الدە اش پالەدەن قاش پالە دەپ جۇرە بەرە مە؟ نەگە ەل نامىسى تارازىعا تۇسكەن ساتتەردە ءبىر اۋىز “مىڭق” ەتۋگە جارامايدى؟ پۋتين مەملەكەتىڭ جوق دەدى، جيرينوۆسكي قازاقستاندى باسىپ الۋ كەرەك دەدى… ويىنا كەلگەن وتتاپ جاتىر. وسىلارعا جاۋاپتى تەك جۋرناليستەر عانا بەرۋ كەرەك پە؟

 – مەن ازامات رەتىندە ەل نامىسىن كوتەرۋگە قاشان دا دايىنمىن. ال سپورتشى رەتىندە ايتار بولسام، مەنى ءالى الەم تانىعان جوق. بىردەڭە ايتۋ ءۇشىن ءسوزىڭنىڭ دالاعا كەتپەگەنى، سوزىڭمەن تىڭداعان جۇرت ساناساتىن بولۋى كەرەك. بۇل تۇرعىدان مەنىڭ ساياساتقا ارالاسۋىم ازىرگە ەرتە. بىراق تاريحتىڭ تارازىسى، ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاق – مەملەكەتتىلىگىمىز تۋرالى ايتىلعان ءاربىر سوزگە جاۋاپ الاتىن بولادى.

اقىلباي: اقش جەرىندە جۇرگەندە جادىڭا نە ءتۇيدىڭ قانات، نە ۇيرەندىڭ جات جەردەن، قىتايدا بولدىڭ، اقش-تا بولدىڭ، قازاقستاننىڭ ولاردان ەڭ باستى قابىلداۋ كەرەك تاجىريبەسى نە بولۋى مۇمكىن، قازاقستاندى ايتىپ ماقتانايىن دەسەڭ ماقتاناتىن ەشتەڭە تاپپاي قالىپ قىسىلاتىن كەزدەرىڭ بولا ما؟

-  قىتايدى الىپ قارايتىن بولساق، ولار دامۋىنىڭ العاشقى قادامدارىندا ىنتىماقتى، تىنىشتىقتى ۇران قىلىپ جىبەردى. سونىڭ ارقاسىندا ون جىلدىڭ ىشىندە الەم ساناساتىنداي تاۋار ءوندىرۋشى دەرجاۆا بولدى. ءسويتىپ تىنىشتىقتىڭ، ءوزارا ىنتىماقتىڭ جەمىسىن كوردى. ال، امەريكاعا قىزىعاتىنىم – ونداعى ادامدار وزدەرى جاساپ جاتقان مەملەكەتتىڭ زاڭىن قاتتى قۇرمەتتەيدى، قاتال باعىنادى. بۇعان ارينە امەريكا ءوزىنىڭ مەملەكەت بولىپ قۇرىلۋ جولىنداعى بىرنەشە عاسىردا ارەڭ قول جەتكىزدى. ال بۇنداي مەملەكەتتەردە ءوزىڭنىڭ جاڭادان عانا قابىرعاسى بەكىپ كەلە جاتقان مەملەكەتىڭمەن ماقتانۋ قيىنداۋ. ەڭ باستىسى – ەلىمىزدىڭ ىرگەسىن شايقالتىپ الماۋىمىز كەرەك.

بەرىكبول: http://qamshy.kz/?p=63 مىنا سىلتەمەدە وسى سايتپەن العاشقى ينتەرنەت-كونفەرەنتسيادا بولعانىڭىزدا: – ەگەر، لوندون وليمپياداسىنا بارسام قىتايداعى ءبىراز لاۋازىمدى ورنىنان كەتەر ەدى دەپسىز. جالپى قىتايعا بارىپ تۇراسىز با، ول جاقتا بىرگە دايىندالعان، بىرگە جۇرگەن ۇلتى قازاق ەمەس دوستارىڭىز بارما؟

-  ارينە، ايتادى عوي، «ۇلتتىڭ جامانى جوق، ادامنىڭ جامانى بار» دەپ. قۇدايعا شۇكىر ەكى ەلدىڭ ىنتىماعى جاقسارىپ كەلەدى. قىتاي بولسىن، ۇيعىر بولسىن جاقسى دوستارىم بار، حابارلاسىپ، ءحالىمدى ءبىلىم تۇرادى.  سپورتتا بىرگە بولعان بارلىعىمەن دوس رەتىندە، ادام رەتىندە جاقسى سىيلاسىپ تۇرامىز.

نۇرعالي نۇرتاي: اسسالاۋماعالەيكۇم قانات اعا! اقش-تا تۇرعىلىقتى قازاقتار بارىن ەستيتىن ەدىك، ول جاقتاعى قازاقتار سىزگە سالەمدەسىپ كەلىپ تۇرا ما؟ نەمەسە ءوزىڭىز ىزدەپ بارىپ ارالاس-قۇرالاستىق جاسايسىز با؟ قازاقستاننىڭ ول جاقتاعى ەلشىلىگىنەن سىزگە قولداۋ-كومەكتەر بار ما؟

-  ارينە، ول جاقتاعى بولسىن، وندا جولى تۇسكەن قازاقتار بولسىن سالەمدەسىپ، ىقلاستارىن ءبىلدىرىپ تۇرادى. «جارىستارىڭا شاقىر، كورەيىك، قولداۋ بىلدىرەيىك» دەپ جاتادى. ەلشىلىكپەن دە حابارلاسىپ تۇرامىز. قىزىم تۋىلعان كەزدە قۇجات جونىنەن كەڭەس سۇراپ تەلەفون شالدىم.

 – اللو، اسسالاۋماعالەيكۇم، – دەسەم،

- ۋاعالايكۇماسسالام، – دەيدى قوڭىراۋ كوتەرگەن ەلشىلىك قىزمەتكەرى. ونداي ءسوزدى امەريكادا تۇرىپ ەستىگەندە قاتتى تولقىدىم.

كەرەمەت قوي، مۇحيتتىڭ ار جاعىنداعى الىپ ەلدە سەنىڭ مەملەكەتىڭنىڭ ەلشىلىگى بار. ساعان يە بولاتىن وتانىڭ بار.

– قازاقشا سويلەسۋگە بولاما؟ – دەسەم،

- ايتا بەر، باۋىرىم! – دەيدى. ماعان ودان ارتىق نە كومەك كەرەك بولسىن؟! بۇل مەنىڭ ەسىمدە قالعان امەريكاداعى ەڭ اسەرلى جاعداي.

زارينا: سالەمەتسىز بە اعا! قازاقتا باتىر تۋسا ەل ىرىسى دەيدى، ءسىز بۇگىندە ەلدىڭ نامىسىن كوتەرىپ جۇرگەن باتىرسىز. ءبىزدىڭ ۇلتتا قاي-قاشاندا دا باتىردىڭ بىرنەشە ايەلى بولعان، سىزدە جەڭگەمىزدىڭ ۇستىنەن ايەل الۋ تۋرالى ويلار بار ما؟ جەڭگەمىزدىڭ وعان دەگەن پىكىرى قالاي؟ جالپى، كوپ ايەل الۋ دەگەنگە قالاي قارايسىز، قازاقتىڭ كوبەيگەنى جاقسى عوي!

-  قازاق قىزدارىنىڭ باسقا ۇلت وكىلىمەن كەتىپ بارا جاتقانىن كورسەم، قاتتى قىزعانامىن. اكەتىپ بارا جاتقاندى ەمەس، ىلەسىپ بارا جاتقان قارىنداسىمدى ايايمىن. نامىستانامىن. جۇدىرىقپەن شەشىلە سالاتىن بولسا عوي… ال، ەكىنشى ايەل ماسەلەسىن ويلايتىن ءبىر مينۋت ارتىق ۋاقىت جوق. مۇمكىندىك بولىپ جاتسا نەگە تاعى ءبىر ارۋدىڭ جارى بولماسقا؟! يسلام ءدىنىنىڭ قاعيدالارىنا ساي، مۇمكىندىگى جەتىپ تۇرىپ، ەكىنشى ايەل العانداردى ايەلقۇمارلىقتان ەمەس، ۇلتتىڭ ەرتەڭىن ويلاعان، قازاق قىزدارىنىڭ جات قولىندا كەتۋىنە جول بەرمەگەن دەپ تۇسىنەتىن ۋاقىت جەتتى. كوپ ايەل ماسەلەسىن بىلاي قويعاندا، جاسى بىرازعا بارىپ قالعانشا بويداق جۇرە بەرەتىن جاستار دا «مەن ۇلتىما نە بەرىپ جاتىرمىن؟» دەپ ويلانۋى كەرەك.

جاقسىلىق: بايقايتىنىم، كۋبا ەلىنىڭ بوكسشىلارى الەمدە الدىڭعى قاتاردا، ولاردىڭ ونداي مىقتى بولۋىنىڭ سىرى نەدە بولۋى مۇمكىن؟

-  كۋبا تۋرالى ايتاتىن بولساق، مەنىڭ جاتتىقتىرۋشىم ءوزى يسپان بولعانىمەن كۋبادا تۋىلعان. ولار ەڭبەكتەنە بىلەدى. ايتپەسە كۋبالىقتار دەنە جاعىنان بولسىن، گەندىك جاعىنان بولسىن قازاقتاردان ەشقانداي ارتىق ەمەس. چەمپيون بولا المايتىن بوكسشى جوق، چەمپيون تاربيەلەي المايتىن جاتتىقتىرۋشى كوپ. ءبارى دە جاتتىعۋ مەن جاتتىقتىرۋعا بايلانىستى.

سۇراق: ورىستىڭ قۇلدىعىنان قاشان قۇتىلامىز دەپ ويلايسىز؟ اسىرەسە كوپ قانداسىمىزدىڭ ساناسىنا ءسىڭىپ قالعان “ورىسسىز كۇنىم قاراڭ” دەگەن قۇلدىق سانادان قانداستارىمىزدى قالاي ارىلتساق بولادى؟ ۇلتشىل ازامات رەتىندە وسى سۇراقتارعا ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزدى بىلگىمىز كەلەدى.

-  اباي اتامىز ء«بىرىڭدى قازاق ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس» دەگەن. ءار قازاقتى جۇرەگىڭمەن دوسىم دەپ، ەت جاقىنىم دەپ قابىلدا. ميلليونداعان قازاق ۇرپاعى ءوسىپ كەلە جاتىر. كىمنىڭ قۇل، كىمنىڭ ۇل ەكەنىن سولار كورسەتەتىن بولادى. 

Abai.kz