قازاق سوۆەت ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، قوعام قايراتكەرى س.سەيفۋلليندى دە ءتىل ماسەلەسى قاتتى تولعاندىرعان. بەلگىلى عالىم، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ت.كاكىشەۆتىڭ قاجىرلى زەرتتەۋلەرىنىڭ ناتيجەسىندە ساكەننىڭ ءتىل تۋرالى جازعان 9 ماقالاسى بىزگە جەتتى. مۇمكىن ودان دا كوپ ماقالا جازعان شىعار. ويتكەنى، ساياسي جاعدايعا بايلانىستى كوپ قۇندى ەڭبەكتەرى جوعالىپ كەتكەن عوي. 

ماسەلەن، 1923 جىلى 15 قاڭتاردا جازعان «قازاقتى قازاق دەيىك، قاتەنى تۇزەتەيىك» دەگەن ەڭبەگىندە: ء«بىزدىڭ ءبىر ۇلكەن كەمشىلىگىمىز – باسقا جۇرتتان بۇرىن ءوزىمىزدى «كيرگيز» دەيمىز. ءبىزدىڭ «قىزىل قازاقستان» جۋرنالى ورىسشا «كراسنىي كيرگيزستان» دەپ اتالادى. ەگەردە ءبىزدىڭ قازاق بۇل قاتەنى تۇزەتەم دەسە،وپ-وڭاي تۇزەتىپ اكەتەر ەدى» دەپ ايتقان سوزدەرى، ارينە، قازىرگى تاڭدا جۇزەگە استى. 
ەندى «قازاق» دەگەن اتىمىز قايتارىلىپ، ەگەمەندى ەل بولدىق. س.سەيفۋللين «كەڭسە ىستەرىن قازاق تىلىندە جۇرگىزۋ كەرەك» اتتى ەڭبەگىندە دە ءتىل ماسەلەسىن كەڭىنەن قوزعاعان. 1923 جىلعى 9 ماۋسىمداعى ماقالاسىندا: ء«ىستى قازاقشاعا اۋدارۋدى اۋىلدان، بولىستان، اۋداننان باستاۋ كەرەك. ۆولوستنوي يسپولكومداردا ءىستى قازاق تىلىندە جۇرگىزۋ ءۇشىن ۋەزدەردە سولارعا كىسىلەر دايارلاپ جىبەرەتىن كۋرستار اشىلۋ كەرەك. اۋىلدان، بولىستان، اۋداننان قالاداعى مەكەمەلەرگە قاعاز جازعاندا ىلعي قازاق تىلىندە جازىپ وتىرۋ كەرەك. قالالارداعى مەكەمەلەر قازاقشا جازىلعان سوزدەردى الىپ تەكسەرىپ وتىرۋعا مىندەتتى. كۇللى ءتىلدىڭ ءبارى بىردەي جۇرەدى دەگەن زاكون بار. ەندى قازاقشا حات بىلەتىن كىسىلەر دە باعالىراق بولۋ كەرەك. ءالى قازاقشا حات بىلمەيتىن ادامدار فرانتسۋزشا بىلسە دە قازاقستاندا ءبىر كەزدە ىسكە اسپاي قالۋى اپ-انىق نارسە» دەپ جازدى. بۇل ناعىز سول كەزدە ەرلىككە ءتان ەدى.
س.سەيفۋلليننىڭ «نە قىلدىڭدار؟» دەگەن ماقالاسىنا بايلانىستى «قازاقستاننىڭ ورتالىق كەڭەسى كوميتەتىنىڭ جاڭادا بولىپ وتكەن 3-ءشى جالپى جيىلىسى «قازاقستاندا قازاعى كوپ جەرلەردە مەكەمە ىستەرى قازاق تىلىندە ءجۇرسىن، بۇل الدىمەن بولىستاردا باستالسىن» دەپ قاۋلى الادى. بۇل ماقالاسىندا جالپى جيىلىستاعى بەكىتىلگەن قاۋلىنىڭ ورىندالۋىنا كوڭىلى تولمايتىندىعىن باياندايدى. بۇگىندە، ەل تاۋەلسىزدىگى زامانىنداعى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ جونىندە ءبىر بىتپەيتىن داۋ-دامايلار مەن سول كەڭەس كەزەڭىن سالىستىرۋعا بولادى. ساكەن كەڭەس بيلىگىنە باعىنىشتىلىعىنا، زامانىنىڭ قاتاڭدىعىنا قاراماستان، باسىن قاتەرگە تىگىپ، ءتىل تۋرالى تايساقتاماي ايتتى. جانە بۇل ماسەلەدە تاباندىلىعىنان تايمادى. سول كەزدەگى ۇكىمەتتىڭ ءتىل تۋرالى قاۋلىسىنا كوپ شەنەۋنىكتەردىڭ نەمقۇرايلى قاراپ كەلە جاتقانىنا قىنجىلىپ، رەسمي گازەتكە كەلەسى مازمۇندا اشىق حات جاريالايدى: «قازاق ءتىلىن ناقتى تۇردە كەڭسە تىلىنە كىرگىزۋ ءۇشىن قازاقشا جازۋدى جاقسى بىلەتىن، كەڭسە ىستەرىن ءتاۋىر بىلەتىن ءام ورىسشا بىلەتىن ادامدار كەرەك. تەز، شىنداپ ىزدەسە بۇلار تابىلادى.بىراق سونشا ادام تابىلعانشا قازاق ءتىلىن كەڭسە ىستەرىنە كىرگىزۋ جۇمىسىن توقتاتىپ قويماي، ءۇستى-ۇستىنە ىستەي بەرۋ كەرەك» - دەيدى. 
ساكەن اعانىڭ قازاق حالىق كوميسسارلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى قىزمەتىنە كىرىسكەن كەزدە دە العاشقى كوتەرگەن ماسەلەسى وسى ءتىل ماسەلەسى بولدى. ءبىر ماقالاسىندا بىلاي دەپ جازدى: «از عانا اقىعا ورىسشا ءام قازاقشا بىلەتىن ادامدار قىزمەت قىلا قويمايدى. «ورىسشا –قازاقشا بىلەتىن» دەگەنىم ... ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ كوپ جەرىندە ورىس پەن قازاق ارالاس. سول سەبەپتى ورىس پەن قازاق ارالاس وتىرعان جەرلەردىڭ كەڭسەلەرىنە قازاقشا ءام ورىسشا جازۋدى بىردەي بىلەتىن ادامدار قازىرگى ۋاقىتتا باعالىراق بولادى». بۇگىندە زامان اعىمىنا ساي قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ەكى نەمەسە ءۇش ءتىل ءبىلۋ تالابى سول كەزدەگى س.سەيفۋلليننىڭ يدەياسىمەن ۇندەسىپ جاتىر دەپ ايتۋعا بولادى. ءاربىر مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى ادام ءبىرىنشى مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ كەرەك دەگەنى زاڭى دا، ءوز جالعاسىن تابۋى ءتيىس. ساكەن سەيفۋللين وسىنداي كۇن تۋارىن بىلگەن دە، سەزگەن دە، سەنگەن سياقتى. وسى قارقىنمەن ءتىلىمىزدىڭ دامۋى جولىنداعى جۇمىستار ءار ءتۇرلى سەبەپتەرمەن كىدىرمەگەندە، بۇگىنگى مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ جاعدايى مۇلدەم باسقاشا بولار ما ەدى، كىم ءبىلسىن؟ 
بەلگىلى عالىم، ساكەنتانۋشى تۇرسىنبەك كاكىشۇلى بىلاي دەپ جازادى: ء«تىل –بۇكىل تۇرمىس-تىرشىلىكتىڭ تىرەگى، حالىقتىڭ رۋحى، جانى. سوندىقتان دا قازاق ءتىلىنىڭ امان-ساۋلىعى، تىرشىلىگى كۇنى بۇگىنگە دەيىن كۇن تارتىبىنەن تۇسپەي كەلە جاتىر. ءتىل ءۇشىن وتقا ءتۇسىپ، سۋىققا توڭعانداردىڭ ءبىر نەسىبەسى حالىق الدىندا ارتىق، ول ەش ۋاقىتتا ۇمىتىلمايدى، اسقاقتاتاي بەرەدى. تاريح وتكەلدەرى قيىن. 1930-32 جىلدارداعى اشارشىلىقتا جارتىسى قىرىلىپ قالعان حالىقتىڭ «اللا قۇدايلاپ» ەسىن جيا باستاعان كەزىندە 1937 جىلدىڭ قارا داۋىلى سوعىپ، زيالىسى بىلاي تۇرسىن، قارا تانيتىنداردى تۇگەلگە دەرلىك جالماپ جۇتتى. سول تۇستا قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك مارتەبەسىن جوقتايتىن جان شىعا قويمادى. ساكەن ءىجداھات سالعان العاشقى دەكرەت وسىنداي قاسىرەتپەن اياقتالعان-دى». 
سول كەزەڭنىڭ قاتال دا قاتەرلى ساياسي جاعدايى، كوزى اشىق زيالىلارىمىزدىڭ ءومىرىن قيعانىمەن، ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن قازاعىم دەپ وتكەن ازاماتتىڭ ءتىل تۋرالى جازعان ەڭبەكتەرىنىڭ زايا كەتپەگەنىن، ءاربىر قازاقتىڭ جۇرەگىندە ساقتالعاندىعىن، بۇگىنگى تاڭدا قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ دامۋىن حالىققا ناسيحاتتاۋ ىسىندە ۇيتقى بولىپ وتىرعان باس قالامىزداعى مادەني مەكەمەلەردىڭ ءبىرى ساكەن سەيفۋللين مۇراجايىنا كەلۋشىلەردىڭ كوزقاراسىنان كورۋگە بولادى. ولار ءار قۇجاتتىڭ مازمۇنىمەن مۇقيات تانىسىپ، وزدەرىنىڭ تاڭدانىسىن بىلدىرەدى.
ءتىل - ءبىزدىڭ ەرتەڭىمىز. انا ءتىلىمىز – ۇلتتىعىمىزدىڭ، مەملەكەتتىگىمىزدىڭ بەلگىسى. قازاقستاندا ءومىر سۇرەتىن ءار ازامات ەلىن ويلاسا، ۇلتىنىڭ رۋحىن ويلاسا، مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋعا ۇلەس قوسۋى قاجەت. قازاقتا ء«تىل تاس جارادى، تاس جارماسا، باس جارادى» دەگەن كەرەمەت ناقىل سوزدە ايتىلعانداي، ءتىلدىڭ قۇدىرەتىن بۇگىنگى جاس ۇرپاق ەرتە سەزىنۋى كەرەك. ول ءۇشىن بالاباقشالاردا، مەكتەپتەردە كوپ جۇمىس جۇرگىزىلۋى قاجەت. بۇگىنگى جاستار ويىن اشىق ايتا الادى، جازا الادى، ءوز ءتىلىن بىلەدى. بىراق، سول ءتىلدى جوعالتپاۋ ءۇشىن، ءتىلدىڭ دامۋى ءۇشىن كۇرەسكەن زيالىلارىمىزدىڭ قانداي قيىن كەزەڭدە ءومىر سۇرگەنىن بىلە مە ەكەن؟ ونى ءبىلىپ، جەتە ءتۇسىنۋ ءۇشىن وقۋ ءبىر بولەك، سول كەزدەگى قۇجاتتاردى كوزبەن كورىپ، تانىسۋ ول تىپتەن باسقاشا اسەر بەرەدى. سول ءۇشىن دە ۇنەمى مۇراجايلارعا بارىپ، تەرەڭ ماعلۇمات الىپ تۇرۋ قاجەت. استانا قالاسىنداعى ساكەن سەيفۋللين مۇراجايى سونداي يگى ىستەردى اتقارىپ وتىر. 
مەملەكەتىمىزدىڭ ءتىل دەڭگەيىن ودان ارى اسقاقتاتۋ ءۇشىن، وتكەنىمىزدى ۇمىتپاۋ - ءبىزدىڭ پارىزىمىز. س.سەيفۋلليننىڭ كوزى تىرىسىندە باستاعان ءىسى، قالدىرعان مۇرالارى، ەڭبەكتەرى، ايتقان ناقىل دا وتكىر سوزدەرى ارقىلى قازىرگى جاستار كوپ مالىمەت الا الادى. قازاق ءۇشىن، ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن، زور ەڭبەك ەتكەن، كۇرەسكەرلەرىمىزدى ۇمىتپايىق، اعايىن!
داۋلەتقالي اساۋوۆ
گۇلنازيا يبىراەۆا
س.سەيفۋللين مۇراجايىنىڭ
عىلىمي قىزمەتكەرى.
استانا.