بۇل ەرتەرەكتە بولعان حيكايا. اشتىقتان ىشەگى شۇرىلداپ، كوزى قاراۋىتىپ، اتتاپ باسۋعا دارمەنى قالماي، اياعىن ءىلبىپ ارەڭ باسىپ كەلە جاتقان كاريمنىڭ كوزىنە جول جيەگىندە جاتقان ءبىر ءتۇيىر الما وتتاي باسىلدى. قۋانىپ كەتكەن ول المانى قولىنا الدى دا، قۇشىرلانا بىرنەشە مارتە يىسكەپ-يىسكەپ قويدى. قارنى قانشا اشسا دا بالالارىن ويلاپ، تىستەۋگە قيماي قوينىنا سۇڭگىتتى. بۇكىل جان-ۇياسىنداعىلار جۇرەك جالعارلىق ءنار تاپپاي ىشەكتەرى جابىسىپ، ءولىم مەن ءومىر اراسىندا جاتىر. ول ەندى سولارعا تەزىرەك جەتۋگە اسىقتى. قارعا ادىم اتتاۋعا قينالىپ كەلە جاتقان ونىڭ ءدال قازىرگى قادامى جامان ەمەس. تۇلا بويى ءبىر ءتۇيىر المانىڭ يىسىنەن قۋات العانداي، ۇيىنە قاراي وزىنشە شيراق باسىپ كەلەدى.

شاعىن قالاشىقتىڭ شەتىندەگى كىشكەنتاي ءبىر دۋالدىڭ بۇرىشىنان اينالا بەرگەندە: «اعاي، جاردەم ەتىڭىزشى، اعاي!»، — دەگەن ءالسىز ۇنگە ەلەڭ ەتىپ، تۇقىرعان باسىن تىك كوتەرە قالدى. الگى ءۇن شىققان جاققا قاراي موينىن بۇرىپ قاراپ ەدى، كوزدەرى بوزارىپ، جاعى قۋشيعان، شاشتارى ۇمار-جۇمار، توزىعى جەتكەن شۇرىق تەسىك كەبىسىنىڭ تۇمسىعىنان باشپايى شىعىپ، كۇنگە كۇيگەن كويلەگى  جالبىراپ، ءجۇزى ابدەن جۇدەۋ تارتقان ءبىر ايەلدى كوزى شالدى. اشتىقتان بۇرالىپ، قۇلاۋعا شاق تۇرعانى كوزىنەن كورىنىپ تۇردى. كاريمنىڭ جۇرەگى ەلجىرەپ، ايانىش سەزىمى جان-دۇنيەسىن جايلاپ بارا جاتتى. بۇل ايەلدىڭ جاعدايى مەنىڭ وتباسىمداعىلاردان دا قيىن ەكەن، جۇرەك جالعاپ الماسا اقىرەتكە اتتانىپ كەتەر دەپ ويلاعان كاريم كوپ ويلانىپ تۇرماستان قوينىنداعى المانى الىپ، الگى ايەلدىڭ قولىنا ۇستاتا سالدى.

ايەل بولسا، «راححمەەەتتتت...» دەپ العىسىنىڭ سوڭىن ايتۋعا دا ۇلگىرمەي، المانى وبىرلانا اۋزىنا تىعىپ جاتىر...

ۇيىنە كەلىپ: ء«يا، راببىم، بالا-شاعاما امان قاۋىشتىرعانىڭا شۇكىر!»، — دەپ، ەكى راكاعات ءناپىل نامازىن وقىپ بولدى دا، كىشكەنتاي ۇلى مەن قىزىن ەكى تىزەسىنە وتىرعىزىپ، باستارىنان ەمىرەنە يىسكەپ ەركەلەتتى. ءدال وسى كەزدە بىرەۋ كەلىپ ەسىك قاقتى. كاريم ورنىنان تۇرىپ، تالتىرەڭدەي باسىپ باردى دا، ەسىكتى اشىپ ەدى، بەيتانىس بىرەۋ اعاش استاۋعا سالىنعان المانى قولىنا ۇستاتىپ: «مىنا المالار ابدوللا يمامنىڭ اماناتى. سىزگە بەرىپ جىبەردى»، – دەدى. كاريم المالاردى قولىنا الىپ جاتىپ قاراسا، توعىز ءتۇيىر ەكەن. ءسال بوگەلىپ بارىپ: «مىنا استاۋدا ون الما بولۋى كەرەك ەدى. ال، مىنا جەردە توعىز الما عانا تۇر، بىرەۋى قايدا؟»، — دەپ سۇرادى جەتكىزۋشى جىگىتتەن. ساسىپ قالعان جىگىت كاريمنىڭ بەتىنە قاراپ: «ونى قايدان ءبىلدىڭىز؟»، – دەدى تاڭىرقاپ.

        كاريم ءسال ءۇنسىز تۇرىپ، قاباعىن ءبىر قاقتى دا: «اللاھ ايتتى» دەدى الگى جىگىتتىڭ جۇزىنە جىميا كوزىن جۇگىرتىپ. ونان بەتەر تاڭدانعان جىگىت: «سوندا قالاي، اللاھ تاعالا سىزگە ءتىل قاتتى ما؟»، – دەپ كاريمگە جالت قارادى.

        ء«يا» دەدى كاريم تەرەڭ تولعانا تىنىستاپ. «سولاي، باۋىرىم، اللاھ تاعالا بارلىعىمىزعا ۋادەسىن بەرگەن. اللاھ ءادىل جانە بىزگە بەرگەن سەرتىن تولىق ورىنداۋشى» دەدى دە، قاسيەتتى قۇرانداعى مىنا اياتتى وقىپ بەردى: «كىم جاقسى امالمەن كەلسە، وعان سوندايدىڭ ونى /ەسەلەنىپ/ بەرىلەدى...».ء («ال-ءانام» سۇرەسى، 160-ايات).

        بۇل اياتتى ەستىگەن جىگىت: ء«يا، راببىم مەنى كەشىرە كور! مەن اشتىقتىڭ سەبەبىنەن جولدا امانات المالاردىڭ بىرەۋىن جەپ قويىپ ەدىم. سەنىڭ ۋادەڭە، سەنىڭ سوزىڭە سەنگەن يماندى قۇلىڭ سونى ءبىلدى. بۇل ماعان دا بەرگەن عيبراتىڭ ەكەنىنە كۇمانىم جوق. ءيا، راببىم، مەنى اماناتقا جاساعان قياناتىم ءۇشىن كەشە كور!»، – دەپ جاراتقانعا جالبارىنىپ، جىلاپ جىبەردى. كوزدەرىنەن دومالاعان ءمولدىر تامشىلار تابالدىرىققا تىرس-تىرىس تامىپ جاتتى.

       كاريم ۇيىنە كىردى دە، كوزىنەن جاسى پارلاپ وتىرىپ اللاھ تاعالاعا ماداق، پايعامبارعا سالاۋاتتار ايتىپ، ەگىلە جىلادى.

        «و، جاراتقان، سەن ۇلىسىڭ! مەن سەنىڭ قۇراندا بەرگەن ۋادەڭە سەنگەندىكتەن، بالا-شاعامنىڭ اقىرعى تىسكە باسارىن سەنىڭ رازىلىعىڭ ءۇشىن سارپ ەتتىم. سەنىڭ بەرگەن ۋادەڭە بەرىك ەكەنىڭە بۇرىن قالاي سەنسەم، قالعان ومىرىمدە دە سولاي سەنۋدى ماعان ءناسىپ ەت! اداستىرا كورمە! سەنىڭ ادامزاتقا جىبەرگەن اقىرعى ەلشىڭ دە، سەنىڭ ايت دەگەنىڭدى عانا ايتاتىن شىنايى ەلشى»، – دەپ ەگىلىپ وتىرىپ، پايعامبارىمىزدىڭ (س.ع.س.) بۇحاري مەن مۋسليم ارقىلى جەتكەن مىنا ءبىر ءحاديسىن دە وقىپ شىقتى.  ء“بىر ادام: “يا، راسۋلۋللاھ (س.ع.س.), يسلامداعى ەڭ جاقسى امال قانداي؟”، – دەپ سۇراعاندا راسۋلۋللاھ (س.ع.س.): “مۇقتاجدى تاماقتاندىرۋىڭ جانە تانىساڭ دا، تانىماساڭ دا كەزدەسكەنمەن سالەمدەسۋىڭ”، – دەپ جاۋاپ بەردى”.

       كاريم جەرگە قادالا قاراپ قالىپتى. مۇنداي ۋاقيعالار ءوزىنىڭ باسىنان تالاي رەت وتسە دە، قۇران اياتىمەن سايكەس كەلگەنى ءۇشىن بۇگىنگى جاعداي مۇلدە وزگەشە اسەر ەتسە كەرەك. مۇلدە وزگەشە ءبىر كۇي كەشىپ وتىر. كوزىنەن پارلاعان جاستىڭ تىيىلار ءتۇرى جوق.

        و، راببىم، راببىم!!!...

Abai.kz