رەداكتسيادان: تومەندە باياندالاتىن وقيعاعا قاراپ وتانشىل، نامىسشىل، تالاپشىل قازاقتىڭ ءبارى وسىنداي ەكەن دەپ، قورتىندى جاساۋعا استە بولمايدى. سونداي-اق، اۆتوردىڭ كوزقاراس، بايلامى دا رەداكتسيانىڭ ۇستانىمىن بىلدىرمەيدى. الايدا، ورىنسىز داۋ-جانجال تۋدىرىپ، سول قىلىعىمەن ادامدى ماڭايىنان «بەتتى باسىپ، تۇرا قاشقانداي» ەتەتىن «پاتريوتتاردىڭ» ءار ۇلتتان تابىلاتىندىعىن ەسكەرتە كەلە، قوستاناي قالاسىنداعى اۆتوكولىكتە بولعان شاعىن وقيعانى وقىرمان تالقىسىنا سالعاندا ءجون كوردىك.

قوستانايعا كەلگەلى مۇنداي داۋعا العاش تاپ بولعانىمدى ءسوز ەتە وتىرىپ، وقيعا ورىن العان مەكەن-جايدى كورسەتە كەتەيىن. قوعامدىق كولىككە جايعاسقانىم سول ەدى، جۇرگىزۋشىنىڭ قاسىندا تۇرىپ الىپ، ەتجەڭدى، سوم دەنەلى ورىس جىگىتىمەن قويار دا قويماي داۋلاسىپ جاتقان اعاعا كوزىم ءتۇستى. قازاق پەن ورىس اراسىنداعى داۋدىڭ ساياسي تاقىرىپتا ءوربىپ جاتقانىن سەزىپ قالعان شىعارسىزدار.ەندى سونىڭ ءمان-جايىن   تۇسىندىرە كەتەيىن.

 قوستانايدىڭ اۆتوبۋستارىندا قازاقستاننىڭ كوپ قالالارىندا جوق ەرەكشەلىكتەر بار. وتە ىڭعايلى ءارى مادەنيەتتى تۇردە قالىپتاسقان جۇيە دەسە دە بولادى. ماسەلەن اۆتوبۋسقا كىرگەندە جانىڭىزعا كەلىپ ەشكىم جولاقىسىن سۇرامايدى. ياعني، مۇندا كوندۋكتور دەگەن اتىمەن جوق. كولىككە جۇرگىزۋشى تولىقتاي يەلىك ەتەدى جانە وعان ەشكىمنىڭ كەدەرگى كەلتىرۋىنە بولمايدى. ورتانعى ەسىكتەن ەنسەڭىز، تۇسەردە جۇرگىزۋشىگە 60 تەڭگە بەرىپ الدىنعى ەسىكتەن شىعىپ كەتە قوياسىز. ەرەجە دە، ءتارتىپ تە وسىلاي. كۇردەلى ەشتەڭەسى جوق. ءبىردى-ەكىلى تارتىپسىزدىك بولا قالسا، ۆيدەوكامەرا باقىلاپ تۇر. ايالدامالاردى اۋديوزاپيس ەكى تىلدە حابارلاپ وتىرادى. ءبىرىنشى كەزەكتە مەملەكەتتىك تىلدە ايتىلادى. سونداي-اق، ادامعا جاعىمدى ەستىلەدى. 

وقيعا وسى جايىندا بولسا كەرەك. الگى اعامىز: «كەزەكتى ايالداما اتاۋى قازاقشا حابارلانبادى، سەن ونى نەگە قوسپادىن؟» - دەپ جۇرگىزۋشىگە رەنىشىن بىلدىرگەن كورىنەدى. ال ول ەكى تىلدە دە قوسىلعانىن ايتىپ، ماس ادامدى سەندىرە الماي اۋرەگە تۇسەدى. وعان سول جەردە وتىرعان ورىس جىگىتى دە انىعىن ايتىپ جاتسا كەرەك... ءبىز ءدال وسى تۇستا كىرىپ كەلگەن ەكەنبىز. (شىندىعىندا دىبىسجازبا قوسىلعان. ورىسشا ايتىلسا، دەمەك، وعان دەيىن قازاقشا دا ايتىلىپ كەتكەن دەگەن ءسوز). بارلىعى جابىلىپ اعايعا تۇسىندىرۋدەي-اق، ءتۇسىندىرىپ جاتىر. ول كىسى بولسا كوزى ەجىرەيىپ، زورعا دەگەندە «مەن ەستىگەن جوقپىن» دەپ ايتقانىنان تاڭبايدى. باسىندا بۇل كىسىنىكىن دۇرىس كورىپ وتىر ەدىم، بىراق، رامازان ايىندا اراقتان ءبىراز تاتىپ العان ەگدە جاستاعى الگى اعامىز باسقا جاققا ءلايلىپ كەتتى. «سەن كىمسىن سونشا؟» -  دەپ اشۋ شاقىردى. ودان سوڭ قايتا-قايتا كەشىرىم سۇرادى. قانشا مارتە سابىرعا شاقىرعانمەن ول كىسى ءبىرىنشى قازاقشا، سوسىن ورىسشا ايتىلسىن دەپ سويلەي بەردى، سويلەي بەردى. اينالامىزداعىلار پوليتسيا شاقىرامىز دەگەنىنە دە باسىلار ەمەس. وتىرعانداردىڭ ءبارى ورىس. وزگە ۇلتقا ءسوز بولىپ، اينالاسىندا جيركەنىش تۋدىرعان سوڭ نەگىزگى كەيىپكەرىمىزگە جاقىن كەلىپ: ء«سىزدىڭ قالاۋىڭىز دۇرىس قوي، سوعان سايكەس ءبىرىنشى قازاق تىلىندە كەيىن ورىس تىلىندە حابارلاندى. تەك ءسىز ءجوندى ەستىمەگەنسىز عوي»-دەگەندى ايتىپ،  سابىر ساقتاڭىز، قايتەسىز بوسقا سويلەپ دەپ قىستىرىلا كەتتىم (پوليتسياعا ۇرىنسا، باسىنا پالە تاۋىپ الادى عوي دەپ قام جەگەنىم عوي). ماعان باقىرايىپ ءبىر قاراعان ول، سالدەن سوڭ ماناعى ورىس جىگىتكە «سوزدانيە زولوتوي وردى...» دەي بەرىپ ەدى ارتتاعىلاردىڭ ءبارى شۋ ەتە قالدى. ارتىنشا ءبارىمىز ءبىر پلانەتادا تۇرامىز، ءىشىپ الىپ اۋىزىڭىزعا كەلگەندى ايتپاڭىز، مۇندا جالعىز ەمەسسىز، بالالار بار، شىعىپ كەتىڭىز دەگەن سوزدەر ەستىلە باستادى. وسى ارالىقتاعى ايالداما اتاۋلارى ادەتتەگىدەي قازاق تىلىنەن باستالىپ، ورىس تىلىندە اياقتالىپ وتىردى. ارەڭ دەگەندە انانى-ءبىر، مىنانى-ءبىر قايتالاۋمەن اعامىز دا مەجەلى جەرىنە كەلگەندە ءتۇستى-اۋ اقىرى. ىشتەگىلەر سىلتىدەي تىندىق. كەلەسى توقتاعانىمىزدا ايالداما جانىندا پوليتسيا كولىگى مەن قىزمەتكەرلەرى تۇر ەكەن. ورىس ايەل «وكىنىشتىسىن-اي، جاڭاعى كىسىنى وسى جەردەن ءتۇسىرىپ كەتۋ كەرەك ەدى» دەپ نالىعانىن بىلدىرسە، ەكىنشى جىگىتتىڭ «دا، كاك راز ليمۋزين جدەت» دەپ پوليتسيانىڭ اق جيگۋليىن مەڭزەگەن كۇيى مىسقىلداي كۇلگەنى دە بىزگە وڭاي سوقپادى. استە ورىستاردىڭ مىسى باسىپ كەتتى دەۋگە كەلمەس. اتتەڭ ورىسشا ءتىلدى تۇسىنگەنمەن، سويلەي الماعان دا جامان ەكەن. كوكەيدەگى كوپ ءسوزدى ايتا الماي، تۇنشىقتىم دا قالدىم. بۇل بۇل ما؟! 
 مانادان ورىس جىگىتى دەپ اتاپ جاتقان مىرزامىز تۇسەردە جۇرگىزۋشىگە «ۋكرايناداعى بولعان جايمەن شارۋاسى جوق» دەگەن سارىندا ءتىل قاتىپ، تالتاڭداپ ءتۇسىپ بارا جاتتى. اناۋ دا تۋىستىق نيەتىن بىلدىرگەندەي ء«بىز ەشتەنە ىستەي المايمىز عوي» دەپ جىميىپ قوش ايتىستى. مۇنى قالاي تۇسىنەرىمدى بىلمەي مەن قالا بەردىم.
 ىشتەگىلەر ءالى دە كۇبىر-كۇبىر ەتەدى. كىپ-كىشكەنتاي ورىستىڭ بۇلدىرىشىندەرى جاڭاعى    «جامان اعايدان» قۇتىلعاندارىنا قۋانىشتى سەكىلدى. 
 Cونىمەن ءسوزدىڭ ءتۇيىنى قايسىسى؟! وسى سەكىلدى مىلجىڭ اڭگىمەدەن تۋىنداعان كيكىلجىڭنىڭ ءوزى قازاق حالقىنىڭ ابىرويىن تۇسىرمەسە، اسىرماسى انىق قوي. نە كەرەگى بار جالعان پاتريوتتىقتىڭ؟! بار كىنا ءبىر كىسىنىڭ ناداندىعىندا ما، الدە ءالى جەتەتىنگە الىمجەتتىك جاساعىش قۇتىرعان مىنەزدەن بە؟ مۇمكىن ەستىمەي قالعان قۇلاقتان بولار؟
جوق، جانبولات. ولاي دەمە! بار كىنا اراقتان. 
 - ەەەي، قويش...

 جانبولات كەنجەعۇل

ا.بايتۇرسىنوۆ ات. قمۋ-دىڭ جۋرناليستيكا ماماندىعىنىڭ ستۋدەنتى

Abai.kz