جاقىندا تاجىكستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ پارمەنىمەن ورىسشا اتالاتىن سوڭعى قالانىڭ اتاۋى تاجىكشەلەندى. 

تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مينيسترلەر كابينەتى   چكالوۆسك قالاسىنا تاجىك تىلىندە اتاۋ بەرۋدى ۇسىنىپ، ەل پرەزيدەنتى ەمومولي راحمون مىرزاعا ۇسىنىس حات جولداعان. مينيسترلەر ۇسىنعان ۇسىنىستى تاجىكستان پرەزيدەنتى ماقۇلدادى. ءسويتىپ، چكالوۆسك بۋستون بولىپ وزگەردى.  

«قالا اتاۋلارىن  مەملەكەتتى قۇرۋشى ۇلتتىڭ تىلىنە اۋىستىرۋ – ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋعا، ءام وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ءوز ۇلتىنىڭ تاريحىن سىڭىرۋگە، اتا-بابالارىنىڭ مادەنيەتى مەن تاريحىن تانىتۋعا جانە بۇگىنگى تاجىك حالقىنىڭ مەملەكەتشىلدىگىن كورسەتۋگە جول اشادادى»، - دەپ جازادى تاجىكستاندىق «حوۆور» اقپاراتتىق اگەنتتىگى.

ايتا كەتەيىك، تاجىكستان رەسپۋبليكاسىندا اۋداندار مەن قالا اتاۋلارىن تاجىك تىلىنە اۋىستىرۋ جۇمىستارى 2000-جىلدىڭ باسىنان باستالعان. مىسالى، 2000-جىلى ەل پرەزيدەنتى ەمومولي راحموننىڭ باستاماسىمەن  لەنيناباد وبلىسى – سوعدي بولىپ، ال  ۋرا-تيۋبە قالاسى – يستاراۆشان، گارمسكي اۋدانى – راشت اۋدانى بولىپ وزگەرتىلگەن.

سونداي-اق، 2011 جىلى تاجىكستاننىڭ قالالارىنداعى لەنين، گاگارين، گوگول، پۋشكين سەكىلدى ورىس ادەبيەتى مەن قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ ەسىمدەرىمەن اتالاتىن كوشەلەر تولىقتاي تاجىك اقىن-جازۋشىلارىنىڭ ەسىمدەرىنە كوشتى.

ءتىپتى، تاجىكستاننىڭ تاۋلى ايماقتارى مەن شالعاي ەلدى-مەكەندەرىنىڭ دە اتاۋلارى تولىقتاي تاجىكشەلەندىرىلگەن. مىسالى، 2006 جىلى تاجىكستان تاۋلارىنداعى «لەنين» جانە «رەۆوليۋتسيا» شىڭدارى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ باستاماسىمەن ء«ابۋ ءالي يبن سينا» جانە «يستيكلول» بولىپ وزگەرتىلدى.  ال، 1999 جىلى «كومۋنيزم» دەپ اتالاتىن تاۋ شىڭىنا تاجىكستاننىڭ مەملەكەت قايراتكەرى – يسمايل ءسومونيدىڭ ەسەمى بەرىلدى.

ءتۇيىن: تاجىكستاننىڭ پرەزيدەنتى ەمومولي راحموننىڭ باستاماسىمەن سوناۋ 2000-جىلداردىڭ باسىنان بەرى قاراي جۇرگىزىلىپ كەلە جاتقان، ەلدى-مەكەندەر مەن جەر-سۋ اتاۋلارىن تاجىكشەلەندىرۋ جۇمىستارى جاقىندا ءوز ناتيجەسىنە جەتتى. ال بىزدە شە؟ تاۋەلسىزدىك العان جيىرما بەس جىلدىڭ ىشىندە مونو-قالا تۇگىلى بىلدەي ءبىر وبلىس ورتالىقتارىنىڭ اتاۋىن قازاق تىلىنە اۋىستىرا الماي سورلاپ كەلە جاتقانىمىز جاسىرىن ەمەس. مۇندايدا ەمومولي ەرلەدى دەمەسكە شاراڭ جوق.

ال، ءبىزدىڭ ەلدە پاۆلودار مەن پەتروپاۆل قالاسىنا قازاقشا ات بەرۋ تۋرالى قوعام بەلسەندىلەرى ايتا-ايتا شارشادى. مۇنىڭ سىرتىندا، جۇزدەگەن قالا، اۋدان جانە شاعىن ەلدى-مەكەندەر ءالى كۇنگە كوممۋنيستىك كەزەڭنىڭ سارقىنشاق اتاۋلارىمەن اتالىپ كەلەدى. ولىردىڭ ءبىرسىپىراسى: وكتيابرسكي، كراسينا، احميروۆا، سامسونوۆكا، زاششيتا، پروحلادنايا، ابلاكەتكا ت.س.س. بولىپ مىزعىماي تۇر. شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى جەتى جۇزدەن استام قالا، اۋدان اتاۋلارى ءالى كۇنگە دەيىن وزگە مەملەكەتتىڭ تىلىندە سايراپ تۇرعانى جاسىرىن ەمەس. بۇل تۋرالى «qazaquni.kz» سايتى جازعان ەدى، كەزىندە. مىسالى، وسكەمەن قالاسىنداعى 34 اۋداننىڭ ءبىر دە-بىرەۋى قازاقشا اتالمايدى. 672 كوشەنىڭ قازاقشاسى ونشاقتى عانا…الگى تىزىمگە قاراساڭىز، وسكەمەندى سوۆەت وكىمەتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان نەمەسە رەسەيدىڭ ءبىر پۇشپاعىنداعى ءبىر قالا ما دەپ قالاسىز. ءسوزىمىز دالەلدى بولۋ ءۇشىن ساناپ كورەيىك: كارل ماركس (2 كوشە), كيروۆ، كۋيبىشەۆ، كۋتۋزوۆ (3 كوشە), كۋراتوۆ (3كوشە), سۋۆوروۆ، ستەپان رازين، ەرماك، فرۋنزە،چاپاەۆ، جۋكوۆ، سۆەردلوۆ، دزەرجينسكي، كالينين، ميكويان، ۆوروشيلوۆ، ر.ليۋكسەمبۋرگ، كلارا تسەتكينا، كرۋپسكايا، اۆرورا، كومينتەرن، كومسومولسكي، وكتيابرسكي، رەۆوليۋتسيوننىي، سوۆەتسكي (3 كوشە), پراۆدا، پيتەر كوممۋنارلارى، كراسنوزنامەننىي، كراسنودونسكي، كراسنوگۆاردەيسكي، كراسنوفلوتسكي، كراسنوپارتيزانسكي دەپ قىپ-قىزىل بولىپ، ۇزاق-سونار شۇباپ كەتە بەرەدى. ءتىپتى نوۆو-ترويتسكيگە دەيىن بار. مىنە، وسىنداي قالاعا (وسكەمەنگە)   جيرينوۆسكيي مەن زيۋگانوۆتار كەلە قالسا، «بۇل جەردەن ورىس يمپەرياسى كوشپەگەن ەكەن عوي» دەپ جىلاپ جىبەرىپ، قايتپاي قوياتىن شىعار… 

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz