الماتىداعى بۇگىنگى شەتىن وقيعاعا بايلانىستى ەل ازاماتتارى Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنا پىكىر ءبىلدىرىپ جاتىر. بىزبەن شاعىن سۇحباتقا كەلىسكەن بەلگىلى ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ (سۋرەتتە) اڭگىمە بارىسىندا :«ەل ىشىنە قاۋىپ ەندى! جانە دە ول ءبىر جاقتى ەمەس، جان-جاقتى قاۋىپ!» دەدى.

الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىندارىن دۇرلىكتىرىپ جاتقان بۇگىنگى وقيعا تۋرالى نە دەيسىز؟ بۇنى ءدال قازىرگى ساتتە نە دەپ باعالاۋعا بولادى؟

ناقتى باعا بەرۋ ءالى دە ەرتەرەك بولار. كەلىپ جاتقان اقپارات تا الۋان-ءتۇرلى. ءبىرى-بىرىنە كەرەعار بوپ تا جاتىر. ونىڭ ءوزى قوعام ىشىندە ءارتۇرلى الىپ-قاشپا اڭگىمە تۋعىزىپ جاتىر.

ونىڭ ۇستىنە (قاساقانا مە، الدە جوق پا، بىلمەدىم) ءدال وسى دۇيسەنبى كۇنى الماتىداعى بارلىق رەسپۋبليكالىق تەلەارنالار ءۇزىلىس جاريالاپتى! ياعني، ەل كۇندە قوسىپ جۇرگەن تەلەديداردان ەشقانداي دا اقپارات الا المادى. ال جۇرتتىڭ ءبارى ينتەرنەتكە تەلمىرىپ وتىر، بارىندە دە فەيسبۋك بار دەپ ايتا المايمىز. تەك تۇستەن كەيىن عانا تۆ-دان رەسمي اقپارات تاراي باستادى. ونىڭ ءوزى تام-تۇمداپ قانا بەرىلىپ، كوپتەگەن ساۋالدارعا جاۋاپ بولماي قالىپ جاتتى.

سونىمەن بىرگە وسىنداي وقىس وقيعالار تۇسىندا سايتتار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەر ءوزىنىڭ كوممۋنيكاتسيالىق مۇمكىندىكتەرى تانىتا ءبىلىپ، ناعىز قوعامدىق كۇش ەكەنىن دالەلدەدى: جۇرتشىلىق العاشقى اقپاراتتى وسى جاقتان الىپ تۇردى. ارينە، ول حابارلار ىشىندە ءبىر قايناۋى ىشىندەگى جاڭالىقتار دا كەزدەسىپ جاتتى. بىراق، مەنىڭشە، ينتەرنەتتەگى جۇرتشىلىق نەنىڭ نە ەكەنىن و باستان-اق تانىپ بىلگەن، سوندىقتان اناۋ-مىناۋ ارانداتۋعا كونە قويمايدى.

ساعات 11-دەن باستالعان توتەنشە وقيعا بارىسىنا قاتىستى رەسمي ورىندار جارىتىپ ەشتەڭە ايتا الماي وتىر. تاياۋدا عانا بولىپ وتكەن اقتوبە وقيعاسىنان ساباق الماعانىمىز با بۇل؟

جالپىلاپ ايتساق، وقيعا بۇگىن ساعات 11-دە باستالعان جوق! ودان ەرتەرەك باستالدى.

توتەنشە وقيعالار جاعدايىندا ءومىر ءسۇرۋ ادەتىنە ءبىز بۇدان بۇرىن كوشىپ قويعان جوقپىز با؟! سودان بەرى ەشقانداي ساباق العان جوقپىز! ول ءۇشىن جاڭاوزەننەن باستاپ، ويلانۋ كەرەك ەدى! سوڭعى ساباق اقتوبە بولدى. ول وقيعانىڭ دا انىق-قانىعىنا جەتپەگەن سياقتىمىز: تەرگەۋ بارىسى تۋرالى ەشبىر اقپارات جوق!

ساباق الماۋىمىزدىڭ باستى ءبىر سەبەبى بار. ول ءۇشىن مىندەتتى تۇردە بيلىك ءوزىنىڭ ءبىر كىناسىن مويىنداۋى شارت. ياعني، بىرەۋلەر ايىپتى دەپ تانىلىپ، ورنىن بوساتۋى ءتيىس. ءوزارا توننىڭ ىشكى باۋىنداي ارالاسقان بيلىك ورگاندارى ونداي قادامعا بارا المايدى. قارعا قارعانىڭ كوزىن شۇقىمايدى. سوندىقتان دا باياعى جارتاس – سول جارتاس...

وركەنيەتتى ەلدەردە ءداستۇر باسقاشا. وسىنداي، ەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن وقيعالار كەزىندە ەل باسقارعان ازاماتتار سول جەرگە بارىپ، حالقىن قولداپ، ءبىر اۋىز بولسا دا، قولداۋ ءسوزىن ايتىپ، ەلگە رۋح بەرىپ جاتادى. بىزدە نە ءتيىستى مينيستر، نە باسقا تۇلعا ول جەردە بوي كورسەتە المادى!

اقتوبەدەگى وقيعاعا قاتىستى بيلىك «بۇنى جاساعاندار سالافيتتەر» دەدى. بۇگىنگى وقيعا دا سولاردىڭ سويقان ارەكەتىنىڭ جالعاسى دەپ ايتامىز با؟

 ازىرشە ونداي مالىمدەمە جاسالعان جوق قوي. بىراق، جوعارىدا ايتقانىمداي، اقتوبە مەن الماتىداعى  وقيعالاردىڭ ناقتى سەبەپتەرىن انىقتاپ العاننان كەيىن عانا ونداي جورامال جاساۋعا بولادى.

ءبىر نارسە ايقىن: قالاي دەسەك تە، قازاقستان ءوز دامۋىنىڭ اسا قاۋىپتى كەزەڭىنە ەندى! ول تەرروريستىك پە، سالافيتتىك پە، الەۋمەتتىك پە، تولەشوۆكە قاتىستى ايتىلعانداي، ترانسۇلتتىق پا – ايتەۋىر، ءبىر وراسان زور قاتەرگە قاتىستى كەزەڭ! كەرەك دەسەڭىز، قاتەردىڭ وسى تۇرلەرى ءبىر-بىرىنە ۇلاسىپ كەتۋى دە ابدەن مۇمكىن! باسقاشا ايتساق، ەل ىشىنە ەنگەن قاۋىپ ءبىر جاقتى ەمەس، جان-جاقتى!

الماتىنى باسىنا كوتەرگەن ءبىردى-ەكىلى قىلمىسكەردى تارتىپكە سالا الماي جاتقان كۇشتەۋ ورگاندارى نىعىز سىن ساعاتتا نە ىستەيدى ەكەن؟!

وسى سوزىڭىزدەن شىعادى. الماتىنىڭ تۇرعىندارىن انشەيىندە اتتاپ باستىرمايتىن قالىڭ پوليتسيا جاساعى نەگە «4-5 سودىردى» قۇرىقتاي الماي ءجۇر؟

ارينە، پوليتسيا ىشىندە دە ەلى مەن زاڭعا ادال ازاماتتار جوق ەمەس. ولار بۇگىن دە ءوز باستارىن قاۋىپكە تىگىپ، قىلمىسكەرلەرمەن الىسۋدا. قازا تاپقاندارى دا بار.

بىراق، جالپى تۇردە ايتساق، وسى جىلدار ىشىندە پوليتسيا زامان ءارى زاڭ تالاپتارى ساي جۇمىس ىستەۋدىڭ ورنىنا كوپ جاعدايدا جەمقورلىققا سالىنىپ، ءوز كاسىبيلىگىنەن ايرىلىپ قالدى. ەل ىشىندە ناعىز قىلمىسكەرلەردىڭ پوليتسياعا پارا بەرىپ نەمەسە جوعارىدان شالىنعان تەلەفون قوڭىراۋى ارقىلى جاۋاپكەرشىلىكتەن قۇتىلىپ جۇرگەنى تۋرالى اڭگىمە بارشىلىق. ونىڭ ءوزى جەر-جەردە داستۇرگە اينالىپ كەتكەنى دە راس! ونداي جاعدايدا پوليتسيا بۇلىنبەي، كىم بۇلىنەدى؟!

ونىڭ ۇستىنە بيلىك ونى ساياسي كۇرەس قۇرالىنا اينالدىرىپ، قىلمىسكەرلەرمەن ەمەس، بەيبىت ازاماتتارمەن كۇرەسۋگە جۇمساپ كەلدى.  

 بۇگىن كەشكە نە ەرتەڭ ەلباسى بولعان وقيعاعا قاتىستى شۇعىل مالىمدەمە جاساپ، ەلگە باسۋ ايتا الادى دەپ ويلايسىز با؟

وعان ۇلكەن كۇمانىم بار. ويتكەنى، ءىىم رەسمي مالىمدەمەسىنە قاراساق، بار وقيعا ءبىر ادامنىڭ تۇرمىستىق دەڭگەيدەگى قىلمىسىنا تەلىنىپ قويىلعان. سوندىقتان دا ولار سول ء«بىر بۇزىقتىڭ» ارەكەتى تۋرالى اڭگىمە ايتىپ، ەلباسىنىڭ مازاسىن الا قويماس!

سۇحباتتاسقان - قانات بىرلىكۇلى

Abai.kz