مەن بىلەتىن بالتاش تۇرسىمباەۆ
بۇگىندە جەتپىس جاسقا كەلىپ وتىرعان بالتاش اعام تۋرالى قاداۋ-قاداۋ ويلارىمدى عانا ورتاعا سالماقپىن:
بىرىنشىدەن، مەن بىلەتىن بالتاش تۇرسىمباەۆ بۇگىندە رەسەي قاراماعىنداعى ومبى وڭىرىندە تۋىپ، سوندا ورتا جانە جوعارى ءبىلىم العان، قازاقشادان گورى ورىسشاعا جاقىن ازامات بولعان.
ەكىنشىدەن، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا قاتارداعى بريگاديرلىكتەن ەڭبەك جولىن باستاعان بالتاش اعا، ءوز ەڭبەگىمەن اۋىل، اۋدان، قالا، وبلىس، رەسپۋبليكا كولەمىندە باسشىلىق لاۋازىمدى قىزمەتتەرگە كوتەرىلىپ، سول جىلدارى سولتۇستىك وڭىردەگى ورىس شوۆينيزمىمەن اشىق كۇرەستى. تالاي قازاق كادرلارىنىڭ وسۋىنە ىقپال ەتتى.
ۇشىنشىدەن، 1986 جىلعى جەلتوقسان قاسىرەتى كەزىندە قىزىلجاردا باسشىلىق قىزمەتتە ەدى. قاندى قىرعىننان كەيىن وسى وڭىرگە ارنايى كەلگەن گ. كولبين مەن ن. نازارباەۆتى قارسى الىپ، ىشىنەن قان جۇتىپ ءجۇرىپ، سول كەزدەگى گورباچەۆتىك «سۋحوي زاكونعا» قاراماستان، گ. كولبيندى ەلدەن جاسىرىپ، اقاڭمەن «سۋارىپ»، دوڭىزداي دومالاتىپ، ابرويىن توككەن، ءسويتىپ، جەلتوقساندىقتار ءۇشىن ءوش العانداي بولعان دا وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ ەدى.
تورتىنشىدەن، سول تۇستاعى قازاقتىڭ بەلگىلى اقىن-جازۋشىلارى: عافۋ قايىربەكوۆتى، ساكەن ءجۇنىسوۆتى، ت.ب. ورىستانعان وڭىرگە ءجيى شاقىرىپ، ۇلتتىڭ رۋحىن كوتەرۋگە كۇش جۇمساعان، عافاڭنىڭ اقىلىمەن تەزارادا انا ءتىلىن ۇيرەنىپ شىعا كەلگەن دە، وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ اعامىز.
بەسىنشىدەن، 1989 جىلى حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامى قۇرىلىپ، ونىڭ ءۇنى «انا ءتىلى» گازەتى جارىق كورەتىن بولعان تۇستا رەسپۋبليكا اۋىل شارۋاشىلىعىن باسقارىپ وتىرعان بالتاش تۇرسىمباەۆ ولارعا ءوزى وتىرعان مەكەمەنىڭ ءبىر قاباتىن تۇتاستاي تەگىنگە بەرىپ، اۆتوكولىكپەن، قارجىمەن قامتاماسىز ەتكەن ەدى.
التىنشىدان،سول تۇستا اقتالىپ جاتقان ماعجان جۇمابايۇلى، سىماعۇل سادۋاقاسوۆ، ت.ب. سياقتى بوزداقتارىمىزدىڭ كىتاپتارىنىڭ جارىق كورۋىنە، مەن شىعارىپ تۇرعان تاۋەلسىز ساياسي «الاشوردا» گازەتىنە، نەبىر اقىندار مەن جازۋشىلاردىڭ، ونەر ادامدارىنىڭ مەرەي تويلارىنا قارجىلاي كومەك كورسەتكەن دە وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ بولاتىن.
جەتىنشىدەن،قازاقستاندا باستالعان العاشقى جەكەشەلەندىرۋ كەزىندە اۋىلدى، كولحوزدار مەن سوۆحوزداردى تاراتۋعا اشىق قارسى شىققان، سول ءۇشىن بىرەۋلەرگە جاقپاي قالعان دا وسى بالتا-اعامىز – بالتاش تۇرسىمباەۆ ەدى.
سەگىزىنشىدەن، قازىر بىزدەر شەتەل الپاۋىتتارىنىڭ قولىنا ءوتىپ كەتپەس پە ەكەن دەپ ۋ جۇتىپ وتىرعان قازاق جەرىنىڭ تاعدىرىنا الاڭداپ، «جەر تۋرالى كودەكس» قابىلدانار كەزدە بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋم جاساۋعا بەل شەشە كىرىسكەن، اشىق ايقاسقا تۇسكەن، نەبىر سۇمدىقتاردى باسىنان كەشكەن دە وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ بولاتىن.
توعىزىنشىدان، تۇركيادا قازاقستان ەلشىسى بولىپ تۇرعان تۇستا سول ەلدىڭ استاناسى انكارا قالاسىنا دانىشپان ابايدىڭ، تۇرىكشىل ۇلى اقىن ماعجانننىڭ ەسكەرتكىشتەرىن تۇرعىزۋعا بار كۇشىن جۇمساعان، تاعى دا وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ بولدى.
ونىنشىدان، قوستاناي وبلىسىندا وبلىس اكىمى بولىپ تۇرعان كەزىندە كىرمەلەردىڭ قولىنا ءوتىپ كەتكەن قازاق جەرى مەن كاسىپورىندارىن ءوزىمىزدىڭ قارا كوزدەرگە قايتارىپ بەرۋگە ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان دا وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ.
ون بىرىنشىدەن، قوجاعاپانوۆ دەگەن بايشىكەشتىڭ بريگادير عانا بولعان اكەسى اياگوزدىڭ «تاڭسىعىنداعى» سان مىڭ جىلدىق تاريحى بار، بارشا تۇرىك حالقىنىڭ ورتاق ماقتانىشى «قوزى مەن بايان» ەسكەرتكىشىن يەلەنىپ كەتە جازداعاندا ونى قورعاپ قالۋدا اياگوزدەگى امانگەلدى كەرىمتاەۆتاردى، مىنا بىزدەردى قولدىپ، اشىق حات جازعان، اقىرى ۇلى ەسكەرتكىشتى امان الىپ قالعان دا وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ بولدى.
ون ەكىنشىدەن، قازىرگى «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق» دەگەنگە، ء«ۇش تىلدىلىككە» اشىق قارسى شىعىپ، پىكىرلەرىن ىرىكپەي ايتىپ جۇرگەن دە، قازىرگى بيلىكتىڭ كەلەڭسىز قىلىقتارىن قايمىقپاي، جاسقانباي، اشىق سىناپ جۇرگەن، تاعى دا وسى بالتاش تۇرسىمباەۆ ەكەنىن كىم بىلمەيدى؟ى.
بۇل بالتاش تۇرسىمباەۆ تۋرالى جوعارىدا ايتقان قاداۋ-قاداۋ ويلارىم الدا ايتىلاتىن، جازىلاتىن، زەرتتەلەتىن ۇلكەن ەڭبەكتىڭ باستاۋى عانا. مەنىڭ ايتقاندارىمدى تولىقتىرعىسى، تۇزەگىسى، العىسى، قوسقىسى كەلەتىن جاندار تابىلىپ جاتسا، مارحابات...
امان بولىڭىز، اسىل اعا!
ۇلكەن قۇرمەتپەن، ءىنىڭىز جۇماش كەنەباي (كوكبورى),
اقىن، قوعام قايراتكەرى، پۋبليتسيست، حالىقارالىق يۋنەسكو سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.
Abai.kz