وسىعان دەيىن Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا «مەشىتتىڭ جانىنداعى جەزوكشەلەر ءۇيىن پروكۋرور «كرىشەۆات» ەتەدى» دەگەن ماقالا جاريالانعان بولاتىن. ارتىنشا وسى ماقالانىڭ اۆتورى تۇرار شاپقارا اتالعان جىن-ويناق ورداسىنىڭ جابىلعانىن سۇيىنشىلەپ، تاعى دا ماقالا جازدى. ەندى جەرگىلىكتى قۇزىرەتتى ورگاندار سول اۆتوردى «پروكۋراردى نەگىزسىز ايىپتادى» دەپ سوتقا بەرىپ جاتقان كورىنەدى. ارينە، ءبىز اتىراۋدان الىستا بولساق تا «جەزوكشەلەر ءۇيىنىڭ جابىلۋىنا» سەبەپكەر بولدىق. ەندى ءىستىڭ بارىسى قالاي ءوربيتىنىن باقىلاپ وتىرماقشىمىز. اۆتور "قولمەن ۇستاپ، كوزبەن كورمەگەن" كەيبىر جايلاردى لوگيكاعا سۇيەنىپ، ەموتسيامەن جاريالاپ جىبەرگەن دە بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان دا تىزگىندى تەڭ تارتۋ ءۇشىن قارسى تاراپتىڭ ايتارى بولسا، ونى دا جاريالايتىنىمىزدى ەسكەرتەمىز. 

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى  

اتىراۋ وبلىسى جىلوي اۋدانى قۇلسارى قالاسىنداعى ورتالىق كوشە بويىنا ورنالاسقان «ايبەك» جەزوكشەلەر ءۇيى 2017 ءشى جىل، قاڭتاردىڭ 9-شى جۇلدىزىندا جابىلعان ەدى. قورعاۋشىسى مىقتى بۇل «جامان ءۇيدى» جابىلادى دەپ ەشكىم ويلاماعان. «جامان ءۇيدىڭ» جابىلعانى جىلوي حالقىنا ۇلكەن قۋانىش سىيلادى. ءسۇيىنشى حابارلاردى «ۆاتتساپ» بايعۇس قۋانا-قۋانا كەڭىنەن تاراتتى.

جاستار – جاقسىلىق جارشىسى! حالىقتا سەنىم پايدا بولدى. جاستار جاعى وسىنداي پايدالى ءارى ساۋاپتى ىسكە بەلسەنە كىرىسىپ، قۇلشىنا جۇمىس جاساي باستادى. ونىڭ جابىلۋىنا بىردەن-ءبىر سەبەپشى بولعان نارسە – ول «Abai.kz» سايتىنا جاريالانعان ماقالام بولاتىن. ماقالانى وقىسىمەن ىشكى ىستەر ءبولىمى قىزمەتكەرى ايبەك جۇگىرىپ كەلىپ اناسىنا كورسەتكەن. قاھارعا مىنگەن اناسى دەرەۋ «جامان ۇيدەن» جەزوكشەلەردى تاي-تۇياعىمەن تىرقىراتىپ قۋىپ شىققان. جەزوكشەلەردى تۇگەل قۋىپ شىعىپ، ەكىنشى قاباتتا ورنالاسقان «جامان ءۇيدى» ءتۇپ-تامىرىمەن باسىبايلى جاۋىپ، ماعان كەلدى. «مەنىڭ بالام باۋبەك (اتىراۋ وبلىسى يندەر اۋدانىنىڭ پروكۋرورى) ەشۋاقىتتا جەزوكشەلەردەن اقشا الماعان» دەپ ماعان مۇڭىن شاقتى. قاي ادام ءوز تۋعان اناسىنا: «اناشىم، مەن جەزوكشەلەردەن قوماقتى اقشا جاساپ وتىرمىن» دەپ ايتادى؟ ارينە، قاي جەردە دە، قاشاندا، شەشە بايعۇس بالاسىن جاماندىققا قيا ما؟ قازىر ادام بالاسى پارانى قالاي الىپ، قالاي بەرۋدى شەبەر مەڭگەردى ەمەس پە؟ بىراق، باۋبەك ەسىمدى پروكۋروردىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن جەزوكشەلەردەن اقشا جاساپ  كەلگەنىن جىلوي حالقى انىق بىلەدى. باۋبەكتىڭ قورعاۋشى رەتىندە جەزوكشەلەردەن اقشا الىپ وتىرعانىن قۇلسارىدا (ەركەكتەردەن) ەكىنىڭ-ءبىرى ءبىلدى. ونى ىشكى ىستەر ءبولىمى قىزمەتكەرلەرى دە مويىنداعان. زيناقورلار دا، اراققا ماس بولىپ قالعان جەزوكشەلەردىڭ وزدەرى دە «كرىشا جەلەزنىي» دەگەن ءسوزدى مىقتى سەنىممەن ايتىپ جۇرگەن. جەزوكشەلەر اي سايىن «تىنىشتىق سالىعىن» جيناپ جەڭگەتايىنا تاپسىرىپ، جەڭگەتايى رەتىن تاۋىپ بەلگىلەنگەن ەسەپشوتقا اۋدارىپ وتىرعان. «ەل قۇلاعى – ەلۋ، جەل بولماي – ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايدى، وتىز تىستەن شىققان ءسوز – وتىز رۋلى ەلگە تارايدى، حالىق ايتسا – قالت ايتپايدى» دەگەن ماقالداردى اتام قازاق تەككە ايتىپ پا؟

وسى «جامان ءۇيدى» جابامىز دەگەندە كوپشىلىكتىڭ پىكىرى مەن كوزقاراسى مىنانداي بولعان: «بىرىنشىدەن ونى جابۋ قيىن. سەبەبى، ونى قورعاپ وتىرعان اناۋ-مىناۋ ەمەس، پروكۋرور! ەكىنشىدەن، پروكۋرور ول جەردەن قوماقتى قارجى ءتۇسىرىپ وتىر. ال بىرەۋدىڭ بيزنەسىن جابۋ ولاردىڭ اشۋىن تۋعىزادى. قانشا دەگەنمەن دە شەنى بار لاۋازىمدىلار عوي، كەرەك كەزدە وزدەرىنە كەرەك زاڭداردى ۇرشىقشا ءۇيىرىپ سەنىڭ جونىڭا تاسپا تىلەدى. كوزىڭدى قۇرتىپ تۇرمەدە شىرىتەدى. سوندىقتان دا، ونى جابۋعا سەنىم از». كوردىڭدەر مە؟ بۇل قارا حالىقتىڭ لاۋازىمدىلارعا دەگەن كوزقاراسى ەدى. «جامان ءۇيدىڭ» جابىلعانىنا قۋانىپ، مەن باۋبەك پەن ايبەكتىڭ انالارىنا «اللا رازى بولسىن!» ايتتىم. جانە دە سول ءىستى (ەكىنشى تىلگە تيەك ەتپەيتىندەي) ءدال سول جەردە قالدىرىپ جابا سالدىم. قاڭتاردىڭ 30-ى، دۇيسەنبى كۇنى ساعات 10-11 لەر شاماسىندا ءيتتى ابالاتىپ ۇيگە ءبىر بەيتانىس جىگىت كەلدى. الدىن الا ەسكەرتۋ، شاقىرۋ قاعازى جوق، قۇجاتىن كورسەتكەن جوق. سۇراۋىم بويىنشا، ايتۋىنشا، ەزب-دان، وبلىس پروكۋرورىنىڭ اعا كومەكشىسى ەكەن. ماقساتى – «Abai.kz» سايتىنا شىققان ماقالا توڭىرەگىندە. «تۇستەن كەيىن پروكۋرورتۋرا كەڭسەسىندە كەزدەسەرمىز» دەدىم. شارۋاسى شۇعىل بولىپ، شاماسى اتىراۋدان تاڭ اتپاي شىعىپ كەلگەن. تۇستەن كەيىن كەزدەستىك. مەن تەرگەۋ دەپ ءتۇسىندىم، سەبەبى، سۇراق باستالدى.

- سەن ماقالاڭنىڭ مىنا ءبىر جەرىندە: «پروكۋرور باۋبەك جەزوكشەلەردەن قوماقتى قارجى العان» دەپ جازىپسىڭ. كوزىڭمەن كوردىڭ بە، ۇستادىڭ با؟ قانداي دالەلىڭ بار؟ - دەدى.

- حالىق، ەل، جەزوكشەلەر، وپەرلاردىڭ وزدەرى ايتىپ وتىر. دالەل جوق دەپ حالىق پىكىرى مەن كوزقاراستارى جوققا شىعارىلمايدى!

- كىم وپەرلار، اتى-جوندەرى.

- اتىن ايتۋدان باس تارتام. سەبەبى، ولار اتىن ايتپاۋدى وتىنگەن. مەن ايتپاۋعا انت ەتتىم. باۋبەك ارىز ءتۇسىردى مە؟ ماقالاعا بولا نەگە سونشا تەرگەپ كەتتىڭدەر؟ ماقالادا ىشكى ىستەر ءبولىمى ورىنباسارى تۋرالى دا ايتىلعان ەدى عوي.

- ول جەرىمەن ىشكى ىستەر ءبولىمى شۇعىلدانادى. مەن پروكۋراتۋراعا قاتىستى جەرىن عانا تەرگەۋگە ءتيىستىمىن. (مەنىڭ ءبىر ماقالامدى قۇزىرلى ورىندار ءبولىپ-ءبولىپ الىپ وزدەرىنشە سىلكىلەي بەرسە مەنىڭ نەم قالادى سوندا؟) بۇل جەردە ءسوز – پروكۋرورلاردىڭ ارىنا ءتيىپ كەتىپ وتىر. ەگەر پارا العانى راس بولسا، شارا قولدانىپ دەگەندەي.... سول تۋرالى تۇسىنىكتەمە جازىپ بەرسەڭ - دەدى.

-  پروكۋرورلار تەك قانا وزدەرىنىڭ ارىنا تيگەندە عانا ىرشىپ تۇسەدى ەكەن عوي. ال حالىقتىڭ ارى مەن نامىسى قايدا؟ حالىقتىڭ اشۋ-ىزاسى قايدا؟ «قۇلسارىدا جەزوكشەلەر ءۇيى بار» دەگەن اتاق جىلوي اۋدانىنىڭ بەدەلىن كوتەرىپ پە؟ ءبىزدىڭ ارىمىز بەن نامىسىمىزعا تيگەن جوق پا؟ «قازاقتىڭ قىزدارى جەزوكشە، ەركەكتەرى زيناقور» دەگەن اتاق قازاقتىڭ ابىرويىن كوتەردى مە؟ سول اتاقتان قازاق مارقايىپ ءجۇردى مە؟ «جەزوكشەلەر ءۇيىن پروكۋرور كرىشەۆات ەتەدى» دەگەن اتاق  پروكۋرورلاردىڭ ابىرويىن اسقاقتاتتى ما؟ ءسوزدىڭ شىنىندا، جەزوكشەلەر ءۇيى جابىلعاسىن جەزوكشەلەر تەنتىرەپ كەتتى. نەگە؟ سەبەبى، «كرىشاسىز» قالدى. ال ولارعا بىرەۋ تەگىن «كرىشەۆات ەتە مە؟ وسىنىڭ ءوزى – ەش دالەل كەلتىرمەي-اق، ەش كورمەي-اق، وسى ۋاقىتقا دەيىن باۋبەكتىڭ جەزوكشەلەردەن قوماقتى قارجى الىپ كەلگەنىن راستايتىن، ايقىندايتىن دالەل!

مەن ماقالا جازاردىڭ الدىندا قانشا شىرىلدادىم، بارماعان جەرىم قالمادى. ۇقك-نە ايتىلدى، ىشكى ىستەر بولىمىنە ايتىلدى، جىلوي اۋدانى اكىمى مەن اتىراۋ وبلىسى اكىمى نۇرلان نوعاەۆقا ايتىلدى، جويۋ تۋرالى تاپسىرما دا بەرىلدى. قۇلاق اسىپ ارەكەت قىلاتىن بولساڭدار قايدا قالدىڭدار؟ ا، باۋبەك قر ازاماتى بولعانى سەبەپتى ماقالا ونىڭ ار-وجدانىنا تيگەن ەكەن عوي. ال پروكۋرور شەنىمەن جەزوكشەلەر ءۇيىن قورعاپ جىلوي حالقىن ابىرويسىزدىققا ۇشىراتقانى ءۇشىن ونىڭ جازاسى قانداي ەكەن؟

ماقالا ابدەن سايتقا شىققاننان كەيىن بارىپ بەت مونشاقتارى ۇزىلە قالىپتى. ارعى جاعى، «ەگەر دالەلىڭ بولماسا سەن زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرەسىڭ» دەگەندەي كورىندى ماعان. پارا العانىن كوزىڭمەن كورمەدىڭ دەگەن ءسوز – ول جەزوكشەلەردەن ەشۋاقىتتا اقشا الىپ كورگەن ەمەس» دەگەندى بىلدىرمەيدى. تۇسىنىكتەمە جازىپ بەردىم. جانە دە بۇل ىستەرىنىڭ ماعان ۇناماعانىن، ورتادا بولعان ديالوگتى جارىققا شىعاراتىنىمدى ەسكەرتتىم. سەبەبى، مەنى ءبۇيتىپ تەرگەيتىندەي مەن باۋبەكتى قانداي دا ءبىر زاڭ ورنىنا بەرگەن جوقپىن عوي. كوپ كەشىكپەي  اقپاننىڭ 3-ءى كۇنى جىلوي اۋدانى سوتىنان حابار كەلدى. سەنىڭ ۇستىڭنەن پروكۋرور باۋبەك ارىز ءتۇسىردى دەپ. ناعىز كيكىلجىڭ ەندى باستالدى، مەن قاراپ قالماسپىن، قىزىق الدا ەكەن. ءوز پروكۋرورلارىن قارابەت قىلىپ باسىن جەرگە تىققان، ابىرويىن ءتۇسىرىپ ۇياتقا قالدىرعان باۋبەك سياقتى ازاماتتى قىزمەتىنەن بوساتىپ، تۇبەگەيلى شەنىنەن ايىرىپ، ەندى ءومىر بويى مۇنداي سالادا قىزمەت اتقارمايتىنداي ەتىپ شەشىم شىعارۋ كەرەك. تەڭىز كەنىشىنە جۇمىسقا تىعىپ قويعان 10 شاقتى «شاحمان» اتتى اۋىر جۇك كولىكتەرىنەن ءتۇسىپ وتىرعان قارجىلار وعان ءومىر بويىنا جەتەدى. بۇتتان اقشا جاساماي-اق قويسىن.  مەن قر باس پروكۋرورى جاقىپ اسانوۆقا جانە قر جوعارعى سوتىنا جىلوي حالقى اتىنان شاعىم جولدايمىن!

تۇرار شاپقارا

Abai.kz