قازاقستاندىق بيلىك ەاەو-دان كەلەتىن شىعىنعا قاراماي ساۋدا-ساتتىقتى جالعاستىرۋدا، - دەپ جازادى «finprom.kz» سايتى.

بەرەكەسى كەتكەن وداقتىڭ ەكونومكاسى ورتايىپ، تاراپتار اراسىندا تالاس-تارتىس ءورشىدى. ەاەو-تىڭ سوڭعى ءۇش وتىرىسىندا قىرعىزستان، ارمەنيا مەن بەلورۋسسيا باسشىلارى وداقتاعى تەڭسىزدىكتەردى جىپككە تىزگەندەي ەتىپ كورسەتتى. ءسويتىپ، بەسەۋدىڭ وداعى وپىرىلىپ ءتۇسۋدىڭ از-اق الدىندا قالدى.

سويتسە دە، قازاقستاندىق كاسىپكەرلەر ەاەو ەلدەرىنە ءوز ونىمدەرىن ارزان باعامەن جەتكىزۋدى ماقۇل كورىپتى.

2016 جىلدىڭ جەلتوقسان-قاڭتار ايلارىنداعى ستاتيستيكالىق  دەرەكتەرگە قاراساق، دايىن ونىمدەر ەكسپورتى 2015 جىلمەن سالىستىرعاندا 1%-كە، جارتىلاي دايىن ونىمدەر 2,88%-كە، ال شيكىزات 8%-كە تومەندەگەن ەكەن.

ال ەاەو-دان قازاقستانعا كىرگىزىلەتىن يمپورت تاۋارلاردىڭ باعاسى كۇرت وسكەن. وتكەن جىلى يمپورتتى شيكىزات 14,7%، جارتىلاي دايىن ونىمدەر 9,5%، دايىن ونىمدەر 14% ءوسىم بەرگەن.

جاۋاپتى ورگانداعىلاردىڭ جاۋابىنا قاراساق، باعانىڭ قۇنسىزدانۋى – تەڭگەنىڭ اقش دوللارىنا شاققانداعى باعامىنىڭ تۇراقسىزدىعى كەسىرىنەن بولعان. 2016 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا يندەكس مىناۋ: اقش دوللارىنا شاققانداعى كۋرس -59,8%. رەسەي رۋبلنە شاققانداعى كۋرس - 89,9%.

2016 جىلدىڭ قورىتىندى ەسەبىنە كوز جۇگىرتسەك، ءبىز ەاەو-قا ساتقان تاۋار مولشەرى – 3,9 ميلليارد دوللاردى قۇراسا، ساتىپ العان تاۋار كولەمى – 9,7 ميلليارد دوللارعا جەتكەن.

بۇل نەنى كورسەتەدى؟ ەاەو دەيتىن پسەۆدوەكونوميكالىق ۇيىمنىڭ مونوپوليستىك جۇيەگە جۇمىس جاسايتىنى. مۇنى بەلورۋسسيا پرەزيدەنتى بىرنەشە مارتە ەسكەرتتى. لۋكاشەنكو ەلدى قىپ-قىزىل شىعىنعا باتىراتىن وداقتان كەتەتىنىن ايتقاندا، كرەمل قوقان-لوققى جاساۋعا كىرىستى. بىشكەكتە وتكەن جيىلىستا رف پرەمەرى دميتري مەدۆەدەۆ، «وداقتان كەتسەڭدەر گاز باعاسىن كوتەرەمىز» دەپ شورت كەستى. بۇل ەاەو-تى پسەۆدوەكونوميكالىق دەگەنىمىزدىڭ دالەلى ءام بەسەۋدىڭ بۇل وداعىنىڭ بەكەرەسى كەتكەنىن بىلدىرسە كەرەك. ال بىزگە بۇل وداق كەرەك پە؟

نۇرزات توعجان

Abai.kz