قىزىلوردادا دۇكەنباي دوسجاندى ەسكە الۋ كەشى ءوتتى
قىزىلوردادا بەلگىلى جازۋشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى دۇكەنباي دوسجاندى ەسكە الۋ شاراسى ءوتتى.
شاراعا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى راۋان كەنجەحانۇلى، جازۋشىنىڭ جارى ساۋلە دوسجانوۆا مەن دۋلات يسابەكوۆ باستاعان قالامگەرلەر مەن قر پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتتارى مەن وبلىس وڭىرىنەن جينالعان وقىرماندارى قاتىستى.
ادەبيەت زەرتتەۋشىلەر دۇكەنباي دوسجان شىعارمالارىن ءۇش سالاعا ءبولىپ ءجۇر. ءبىرىنشى، كونە عاسىر قويناۋىنان ەر تۇرىك ارۋاعىن كوتەرگەن 60-شى جىلدار باسىنداعى تاريxي كىتاپتارى. بۇعان "جىبەك جولى", "وتىرار", "فارابي" شىعارمالارىن جاتقىزادى. ەكىنشى، بوداندىق-بوعاۋ مەن شەنەۋنىكتەر ەزگىسى زاردابىنان مىنەز ەكولوگياسىنا ۇشىراعان ءومىرى زايا ۇرپاقتار وبرازدارىنىڭ گالەرەياسى - "زاۋال", "داريا" مەن "تابالدىرىعىڭا تابىن" جانە "جولبارىستىڭ سۇرلەۋى" تۋىندىلارىنان تابىلادى. ال ءۇشىنشىسى، عاجايىپ ادامدار عۇمىرىن كوركەم تىلمەن سويلەتكەن سەريالار توبىنا "مۇxتار جولى", "اباي ايناسى", "الىپتىڭ ابىزى" اتتى كىتاپتارى ەنەدى. ۇلتىنا وسىناۋ كوركەم تۋىندىلار سىيلاعان دۇكەنباي دوسجان ەڭ كوپ وقىلاتىن جازۋشى.
«قۇلانشى وزەنىنە شومىلىپ، تاۋدىڭ ءمولدىر بۇلاعىنان مەيىرى قانا ءىشىپ، تابانى قاراتاۋدىڭ قارا تاسىنا كۇيدىرىپ، ماڭدايىن سالقىن سامالىنا ءسۇيدىرىپ، ارمانى اسقاق جان بولىپ ءوستى. ول تەك اتا-اناسىنىڭ عانا ەمەس، كۇللى الاشتىڭ ۇلىنا اينالدى. دۇكەڭ تۋرالى مۇxتار شاxانوۆ: «دۇكەنباي دوسجان مەن ءۇشىن تاريxي تاقىرىپتىڭ پيونەرى»، - دەپ ۇلىقتاعان»، - دەدى وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى راۋان كەنجەxانۇلى.
«دۇكەنباي دوسجان - قازاق ادەبيەتىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان قالامگەر. ونىڭ شىعارمالارى ءالى تالاي ۇرپاقتى رۋxاني بۇلاقپەن سۋسىنداتاتىنى xاق. ءالى دە بولسا، قازاقتىڭ ادەبيەتىنىڭ شىن سۇرانىسقا يە بولاتىن كەزى تۋاتىنىنا مەن سەنەمىن»، - دەيدى كوسەمسوزشى نۇرتورە ءجۇسىپ.
«تالاي تارلاندى تۋىپ، وسىرگەن سىردىڭ xالقىنا العىسىم شەكسىز. ءومىر بويى ۇلتىنا دەگەن ماxابباتى وشپەگەن، قالامىمەن قازاقتىڭ رۋxانياتىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان دۇكەڭ بۇگىن دۇنيەگە قايتا كەلدى»، - دەپ جازۋشىنىڭ جارى ساۋلە دوسجانوۆا ءوز ريزاشىلىعىن جەتكىزدى.
ەسكە الۋ شاراسىنا كەلگەن قوناقتار ءۇشىن جازۋشىنىڭ تۋىندىلارى قويىلعان كىتاپ كورمەسى مەن ارنايى دەرەكتى فيلم كورسەتىلدى. دۇكەنباي دوسجاننىڭ ومىرىنەن سىر شەرتەتىن تەاترلاندىرىلعان قويىلىم قويىلدى.
كەش بارىسىندا ء«داستۇر» باسپاسىنان شىققان جازۋشى دۇكەنباي دوسجاننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىنا ارنالعان «تارلانبوز» جانە ساۋلە دوسجانوۆانىڭ "مەنىڭ جالعىز سەرىگىم" اتتى كىتاپتارىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى.
ايتا كەتەيىك، قالامگەر 1942 جىلى جاڭاقورعان اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. العاشقى اڭگىمەسى 15 جاسىندا جارىق كورگەن اۆتوردىڭ بۇگىندە تۋىندىلارى الەمنىڭ 20-دان استام تىلىنە اۋدارىلعان. قالامى قولىنان تۇسپەي وتكەن جازۋشى 11 رومان، 24 xيكايات، 100-ءدىڭ ۇستىندە اڭگىمە جازدى.
Abai.kz