ءماجىلىس دەپۋتاتتارى سابىر راحىموۆقا استانا قالاسىندا ەسكەرتكىش قويۋ كەرەك دەپ ماسەلە كوتەرىپ جاتىر. وسىلايشا ماسەلە كوتەرىپ، دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان ولار بىلاي دەيدى:  

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ

ورىنباسارى

ب.م.ساپارباەۆقا

دەپۋتاتتىق ساۋال

قۇرمەتتى بەردىبەك ماشبەكۇلى !

تاۋەلسىزدىكپەن بىرگە قانشاما قۇندىلىقتارىمىز قۇت-بەرەكە تۇنعان قازاقتىڭ قاسيەتتى قارا شاڭىراعىنا ورالۋدا. سولاردىڭ قاتارىندا ۇلت ءۇشىن ۇرىسقان، وتان ءۇشىن تۇرىسقان ءبىرتۋار باتىر بابالارىمىزدىڭ اتتارى دا قايتا جاڭعىرىپ، ۇلىقتالۋدا. بۇل ءىس اسىرەسە، «نۇر وتان» پارتياسىنان قولداۋ تاپقان بيىلعى، ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويى جىلىندا اسا وزەكتى دەپ بىلەم.

ەل قورعاۋ جولىندا جانىن قۇربان ەتكەن، بۇگىندە تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇرپاعى ۇلگى تۇتۋعا لايىق ەرلەرىمىزدىڭ ءبىرى – بۇكىل ورتالىق ازيا ەلدەرى جانە قازاق اراسىنان شىققان تۇڭعىش گەنەرال، ءبىر ەمەس ءۇش ديۆيزياعا باسشىلىق ەتكەن  كوماندير، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى سابىر راحىموۆ بولىپ تابىلادى. ول 1902 جىلى 25 قاڭتاردا قازىرگى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا قاراستى قازىعۇرت جەرىندە دۇنيەگە كەلدى. ونىڭ وتباسى سول تۇستا باي-باقۋاتتى ادامدارعا قارسى باستالعان قۋدالاۋدان قۇتىلۋعا تىرىسىپ، تاشكەنت جاققا كوشكەنى ناقتى دەرەكتەردەن ءمالىم.

ۇلى وتان سوعىسى باستالعاندا، 1941 جىلى س.راحىموۆ ءوز ەركىمەن مايدانعا اتتاندى. ونىڭ موتواتقىشتار ديۆيزياسى گەنەرال فون بۋشتىڭ قارۋ-جاراعى جاڭا، قۋاتى باسىم ءىرى كۇشتەرىنە قارسى تۇرعان. الاپات جاۋدان ايلاسىن اسىرىپ، فاشيستەردىڭ سوققى جاساۋشى كۇشىن تۋاپسە قالاسىنا جەتكىزبەي، جاۋ شەبىن كەرى شەگىندىرەدى. 1943 جىلدىڭ باسىندا ونىڭ ديۆيزياسى سولتۇستىك كاۆكازداعى شابۋىل وپەراتسياسىندا جانقيارلىق ەرلىكتى پاش ەتەدى. وسىلايشا، گيتلەردىڭ قاپ تاۋى ەتەگىندەگى ەلدى مەكەندەردى باسىپ الۋ جوسپارىنىڭ كۇل-تالقانىن شىعارادى.

وسى ەرلىگى ءۇشىن س.راحىموۆقا 1943 جىلدىڭ 19 ناۋرىزىندا گەنەرال-مايور شەنى بەرىلەدى جانە ساۋىردە ماسكەۋگە، باس شتابتىڭ ۆوروشيلوۆ اتىنداعى اسكەري اكادەمياسىنا وقۋعا جىبەرىلەدى. وقۋدان كەيىن دە ول سوعىسقا سۇرانىپ، كەرى قايتقان.

1944 جىلى ەكىنشى بەلورۋسسيا مايدانىندا ءجۇرىپ، ول بەلارۋس پەن پولشا جەرىن جاۋدان ازات ەتەدى.

داڭقتى قولباسشى گۆارديا گەنەرالى سابىر راحىموۆ 1945 جىلى ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىندا ۇلى جەڭىس كۇنىنە از ۋاقىت قالعاندا، پولشانىڭ دانتسيگ (قازىرگى گدانسك) قالاسى ماڭىندا اسقان ەرلىكپەن قازا تاپتى. ول وزبەكستان استاناسى تاشكەنتتە، كافانوۆ پاركىندەگى باۋىرلاستار زيراتىندا جەرلەنىپ، كسرو جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ قاۋلىسىمەن، 1965 جىلدىڭ 6 مامىرىندا وعان كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلدى. كەزىندە تەمىر گەنەرال اتانعان س.راحىموۆتىڭ باسقا ماراپاتتارىن ايتپاعاننىڭ وزىندە، ول ەكىنشى دارەجەلى كۋتۋزوۆ، سۋۆوروۆ وردەندەرىمەن 4 مارتە جاۋىنگەرلىك «قىزىل تۋ» وردەننىڭ كاۆالەرى بولىپ تابىلىپ، 4 رەت اۋىر جاراقاتتانعانىنا قاراماستان العى شەپتە سوعىستى.

بۇگىندە جەڭىستىڭ 70-جىلدىعىنا وراي، قازاقفيلم كينوستۋدياسى اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرى ۇيىمدارىنىڭ «قازاقستان ارداگەرلەرى» قاۋىمداستىعىمەنەن بىرلەسە وتىرىپ رەجيسسەر تلەگەن احمەتوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن گەنەرال سابىر راحىموۆ دەرەكتى ءفيلىمىن ءتۇسىرىپ اياقتادى.

ءبىر وكىنىشتىسى، 2011 جىلى 7 قاڭتاردا، تاشكەنتتەگى س.راحىموۆ ەسكەرتكىشى ورنىنان الىپ تاستالىپ، گافۋر گۋليام اتىنداعى پارك اۋماعىنا كوشىرىلگەن. قازىرگى كەزدە تۇعىرسىز، «سابىر راحىموۆ» دەگەن تاقتايشاسىز، قارا جەردە جاتىر.

ارينە، بۇل كورشى ەلدىڭ ىشكى ءىسى. ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز، بولاشاق ۇرپاق وسىنداي ۇلى بابالارىن ۇلگى تۇتۋى ءۇشىن ونىمەن بايلانىستى تاريحي جادىگەرلەر دە وتانىنا قايتارىلۋعا ءتيىس.

تاشكەندەگى داڭق مۇراجايىندا سابىر راحىموۆتىڭ 1926 جىلى جارالانعان كەزدە مارشال بۋدەنىيدىڭ ءوزى بەرگەن التىن ساپتى قىلىشى، شينەلى، باس كيىمى – پاپاحاسى ماراپاتتارى ساقتالعان بولاتىن. بۇگىندە ولاردىڭ بارلىعى مۇراجايدان الىپ تاستالىپ، ساقتاۋ قويماسىندا شاڭ باسقان كۇيدە جاتىر.

وزبەكستان باۋىرلاس ەل عوي، وندا جاقسى دوستارىمىز دا، جاناشىر تىلەكتەستەرىمىز دە بارلىعى ءسوزسىز. سوندىقتان قۇرمەتتى بەردىبەك ماشبەكۇلى, قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ارقىلى رەسمي حات جولداپ، قازاقستاننىڭ وزبەكستانداعى ەلشىلىگى كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، ول جادىگەرلەردى ەلىمىزگە اكەلۋدىڭ مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرۋىڭىزدى سۇرايمىز.

بۇل ەرلىك پەن ەلدىكتىڭ ساباقتاستىعى ءۇشىن اۋاداي قاجەت. سابىر راحىموۆ سيرەك، داڭقتى باتىر. دەمەك، ونىڭ ەسىمىمەن جانە ەرلىگىمەن بايلانىستى باستى زاتتار قازاقستاننىڭ ورتالىق مۋزەيلەرىنەن ورىن السا، ەر ەسىمى ەسكەرىلىپ، ەسكەرتكىشى  استانا قالاسىنان بوي كوتەرىپ جاتسا، بۇل وسكەلەڭ ۇرپاقتى پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋگە زور ۇلەس قوسار ەدى. «تىرىسىندە ەلىن ەرلىكپەن جاۋدان قورعاعان، ولگەن سوڭ، قادىرى بولماعان» دەپ ۇرپاق جازعىرماۋى ءۇشىن ۇلى جەڭىس جىلىندا وسىنداي ىزگى ءىس قولعا الىنسا، يگى بولار ەدى. 

قۇرمەتپەن،

قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى،

«نۇر وتان» پارتياسى فراكتسياسىنىڭ

مۇشەلەرى                                                                              ب. سماعۇل

                                                                                              ق.سۇلەيمەنوۆ

                                                                                              ب.ەرتاەۆ

                                                                                              ا.تاسبولاتوۆ

Abai.kz