دىنارالىق كەلىسىم: وزەكتىلىگى مەن تاجىريبەسى
بۇگىندە ەلىمىزدە تىنىشتىقتى، قاۋىپسىزدىكتى، بەيبىت ءومىردى، تولىمدى تابىستى تۇرمىستى، تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدە، دەموكراتيالىق، ءəدىل جəنە ۇتىمدى ساياسي، ەكونوميكالىق دامۋعا قول جەتكىزۋدە قولدان كەلگەننىڭ ءبəرى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىپ جاتىر. دəل قازىرگى ۋاقىتتا بىرلىك، تاتۋلىق، دوستىق، ىنتىماقتاستىق، ەكونوميكالىق، ساياسي دامۋ جəنە تەمىردەي ءتəرتىپ قانا ەلدى امان ساقتاي الاتىنى انىق.
قازاقستان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەننەن كەيىن ەلدىگىمىزدى قالىپتاستىرۋ، ەگەمەندىگىمىزدى نىعايتۋ جانە كەلەشەك دامۋدىڭ دۇرىس باعىتىن تابۋ جولىندا تالاي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى دەسەك، ارتىق ايتقان ەمەس. حالقىمىزعا ءتان تولەرانتتىلىق سيپاتى، سونىمەن قاتار ەل باسشىلىعىنىڭ ءادىل ساياساتى ارقاسىندا قازاقستان ساياسي، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك سالالاردا تىعىرىققا تىرەلۋدەن اۋلاق بولىپ، ءححى عاسىرعا ءساتتى قادام تاستادى. ەلىمىز الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە دەموكراتيالىق جاڭارۋلار باعىتىندا ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە جەتىپ، وسىنىڭ بارلىعى دا قازاقستاننىڭ كوپقۇرامدى حالقىنىڭ قوعامدىق بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمدى ساقتاپ وتىرعان مەزگىلىندە ىسكە استى.
قازاقستاننىڭ وسىناۋ جەتىستىكتەرىن ايتار كەزدە ونىڭ قارقىندى دامۋىنىڭ تىرەگى بولىپ سانالاتىن ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمدى جادىمىزدان شىعارماۋىمىز قاجەت. بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ العا قاراي نىق قادام باسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن زور العىشارت بولىپ تابىلادى. الايدا، ادامزات دامۋىنىڭ تاريحى كورسەتكەندەي، سان الۋان حالىقتار اراسىنداعى دوستىق، كەلىسىم مەن بەيبىتشىلىك ماڭگىلىككە ورناي سالاتىن يگىلىك ەمەس. ونى ساقتاي ءبىلۋ ءۇشىن ەل بولىپ جۇمىلعان كۇيدە كۇندەلىكتى جانە تۇراقتى تۇردەگى تىنىمسىز ارەكەتتەر جاسالىنۋى قاجەت. مىنە، سوندا عانا قازاقستاندا ەتەنە ءومىر سۇرەتىن سان الۋان ۇلت جانە كونفەسسيا وكىلدەرىنىڭ داۋىسى ءبىر قۋاتتى سارىنعا اينالاتىن بولادى.
وسى ورايدا، رەسپۋبليكامىزدا كونفەسسياارالىق سيپاتتاعى ماسەلەلەرگە باسا نازار اۋدارىلعانىن بىلەمىز. قازاقستان – ۇلان-بايتاق دالاسىندا كوپتەگەن ۇلت وكىلدەرى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ كەلگەن مەملەكەت. وسىنداي سانالۋاندىققا قاراماستان، بۇگىنگى كۇنى مەملەكەتتىك جانە الەمدىك ماسشتابتاعى رەسمي وكىلدەر ورتالارىندا قازاقستان ەتنوسارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلەڭسىزدىكتەرى جوق ساناۋلى عانا «وازيستەردىڭ» ءبىرى بولىپ تابىلادى دەگەن تۇسىنىك قالىپتاستى.
ەلىمىزدەگى ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىم مەن تاتۋلىقتى ورنىقتىرۋدا ماڭىزى ەرەكشە بولعان نارسە – ءداستۇرلى سيپاتقا ساي يسلام، حريستيان جانە يۋدەيلىك دىندەردىڭ بويىندا جالپى ادامزاتتىق جانە گۋمانيستىك قۇندىلىقتارىنىڭ بولۋى. بۇل ءداستۇرلى دىندەر قازاقستان قوعامىنىڭ رۋحاني تۇرعىدان جاڭارۋىندا جانە شاڭىراعى شايقالماي، قاۋىپسىز ءومىر سۇرۋىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى: ولار قوعامىمىزداعى دوستىقتى قارىم-قاتىناستى، ءوزارا قۇرمەت پەن تۇسىنىسۋشىلىكتى نىعايتۋعا قىزمەت ەتەدى. ەلىمىزدىڭ بيىك مىنبەرلەرىنەن ايتىلعان وسىنداي ويلاردى حالىققا ءتۇسىندىرىپ، قازاقستان كونە زاماننان بەرى سان الۋان مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ توعىسقان مەكەنى بولعاندىعىن، ەل اۋماعىندا بىرنەشە عاسىرلار بويى تاڭىرشىلدىك، زورواستريزم، مانيحەيلىك، بۋدديزم، حريستيان جانە يسلام سياقتى ءارتۇرلى نانىمدار بەيبىت قاتار ءومىر سۇرگەندىگىن، ياعني كونفەسسياارالىق كەلىسىم ىسىندە اتا-بابالارىمىزدان امانات بوپ قالعان يگى داستۇرلەردىڭ ءاۋ باستان-اق بولعاندىعىن باياندايدى.
وسى ايتىلعان سوزدەردىڭ دالەلى رەتىندە، قوعام ىشىندەگى كونفەسسيالىق احۋالدىڭ انىق-قانىعىن ءبىلۋ ءۇشىن قر مسم مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ حالىقارالىق ورتالىعى تاراپىنان ء«دىني قۇندىلىقتاردىڭ قازاقستانداعى الەۋمەتتىك-ساياسي جاعدايعا اسەرى» جانە «تۇرعىن حالىقتىڭ قازاقستانداعى نەگىزگى كونفەسسيالارعا سەنۋىنىڭ ديناميكاسى» تاقىرىپتارىندا جۇرگىزگەن الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەرىنىڭ ناتيجەلەرىن كەلتىرگەندى ءجون سانادىم.
زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە انىقتالعانداي، قازاقستاننىڭ ەرەسەك تۇرعىندارىنىڭ 95%-ى بەلگىلى ءبىر ءدىندى ۇستانادى. سونىڭ ىشىندە 92%-ى – يسلام جانە پراۆوسلاۆيە ءدىنىنىڭ وكىلدەرى. دەگەنمەن، تۇرعىن حالىقتىڭ باسىم بولىگى كۇندەلىكتى ومىردە ءدىني قاعيدالاردى ەمەس، زايىرلى قوعام پرينتسيپتەرىن نەگىزگە الاتىنىن مالىمدەگەن. سونىمەن قاتار، كوپشىلىك حالىق نەگىزىنەن مەملەكەتتىڭ ءدىن سالاسىنداعى ساياساتىن وڭ باعالايدى. بىراق نەگىزگى ءداستۇرلى دىندەرگە وزگە دىندەرمەن سالىستىرعاندا زاڭ جۇزىندە باسىمدىق بەرۋگە تۇرعىندار تولىق كەلىسە بەرمەيدى. جالپى العاندا، جۇرگىزىلگەن الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەر قازاقستان تۇرعىندارىنىڭ ءدىني توزىمدىلىك دەڭگەيى وتە جوعارى ەكەنىن دالەلدەدى. قازاقستاننىڭ كوپ ۇلتتىلىعى جانە نەگىزگى ەكى ءدىننىڭ كەڭ تارالۋى باسقا دىندەرگە دەگەن توزىمدىلىكتىڭ دە كۇشەيۋىنە اسەر ەتىپ وتىر. تۇرعىنداردىڭ ەلەۋلى بولىگى (33,8%) ءدىني توزىمسىزدىك فاكتىلەرىنە دە توزىمدىلىكپەن قاراي الاتىنىن مالىمدەگەن.
قازىرگى كەزەڭدە قازاقستاننىڭ دامۋىنا ءتان ەرەكشەلىكتەردىڭ ءبىرى قوعام ومىرىندەگى ءدىن ءرولىنىڭ تولاسسىز ارتۋى بولىپ تابىلادى. ونىڭ وزەكتىلىگى مەن مارتەبەسى ارتىپ، الەۋمەتتىك فۋنكتسيالارى كەڭەيىپ، دىنگە سەنۋشىلەر مەن ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. سوڭعى ونجىلدىقتا رەسپۋبليكامىزدىڭ كوپكونفەسسيونالدى كەڭىستىگى ءداستۇرلى ءدىني سەنىمدەردىڭ بارلىق ءدىني بىرلەستىكتەرىنەن بولەك، بۇرىن قازاقستاندا بولماعان ءداستۇرلى ەمەس ءدىني قوزعالىستاردىڭ جاڭا ۇيىمدارى ەنۋىمەن جانە باسقا دا دىنيسىماق قۇرىلىمداردىڭ پايدا بولۋىمەن كۇردەلەنە ءتۇستى. وسىنداي وزگەرىستەر اياسىندا بارلىق ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ وكىلدەرى ءۇشىن ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، مادەني، ءدىني جاندانۋدىڭ بىردەي مۇمكىندىكتەرى قامتاماسىز ەتىلگەن جانە حالىقتىڭ بىرتۇتاستىعى، ىزگىلىك، ۇلت قۇقىقتارى مەن ادام قۇقىقتارىن ۇيلەسىمدى ۇشتاستىرۋ قاعيداتتارى ءىس جۇزىندە كورىنىس تاپقان سان الۋان مادەنيەتتى جانە كونفەسسيالى قوعامدا كەلىسىم مەن توزىمدىلىكتى قالىپتاستىرۋ ىسىندەگى قازاقستاننىڭ جەتىستىكتەرى ايقىن كورىنەدى.
وسىنداي جەتىستىكتەرگە ارقاۋ بولىپ وتىرعان ەلباسىنىڭ مادەنيەتارالىق جانە دىنارالىق ۇنقاتىسۋدى دامىتۋ ماقساتىندا ىسكە اسىرعان باستامالارىنىڭ العاشقىلارىنىڭ ءبىرى – قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ قۇرىلۋى ەدى. ەلىمىزدەگى بارلىق ۇلت وكىلدەرىنە ءوز ءتىلىن، ءدىنىن، مادەنيەتىن وركەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرۋ ساياساتى قوعامدىق كەلىسىم مەن بەيبىتشىلىكتى قالىپتاستىرۋعا ارقاۋ بولعانى داۋسىز. شەت ەلدەردە تەڭدەسى جوق مۇنداي ينستيتۋت قىزمەتىندە، ءتىپتى الەمدىك وركەنيەتارالىق جانە كونفەسسياارالىق ۇنقاتىسۋدىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋدە قولدانۋعا بولاتىن مول تاجىريبە جاتىر.
ەڭ ماڭىزدىسى، قازاقستان تەك ەل ىشىندەگى تاتۋلىق پەن رۋحاني جاندانۋدى قالىپتاستىرۋمەن عانا شەكتەلىپ قويماي، ارقاشان دا كۇللى الەمدىك قاۋىمداستىقتى عالامدىق دەڭگەيدەگى سىندارلى ۇنقاتىسۋعا شاقىرىپ كەلەدى. وسىنداي ساياساتقا ۇلاسىپ وتىرعان الەمدىك ماڭىزعا يە باستاما – استانادا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزىن وتكىزۋ يدەياسى بولىپ تابىلادى. بۇل فورۋم ارقىلى قازاقستان جەر-جاھاننىڭ ءتۇرلى كونفەسسيالارى مەن مادەنيەتتەرى وكىلدەرىنىڭ باسىن قوسىپ، بەيبىتشىلىك پەن ءوزارا توزىمدىلىك قاعيدالارىن ناسيحاتتايتىندىعىن ولارعا ءوز اۋىزدارىمەن ايتقىزدى. 2003 جىلى ءى سەز جۇمىسىنا ءتۇرلى كونفەسسيالاردىڭ 17 دەلەگاتسياسى قاتىسسا، ءىى سەز الەمنىڭ 43 ەلىنەن كەلگەن 29 دەلەگاتسيانى قارسى الدى. ال ولاردىڭ اراسىندا تەك ءدىني كوشباسشىلار عانا ەمەس، عالىمدار، ساياسي جانە مادەني قايراتكەرلەر، بۇۇ، ەقىۇ، يۋنەسكو سەكىلدى حالىقارالىق ينستيتۋتتاردىڭ وكىلدەرىنىڭ كەلۋى باستاماعا جاڭا سەرپىن بەرگەن ايتۋلى وقيعا بولدى.
ال، ءىىى سەز وتىرىسىنا 77 دەلەگاتسيانىڭ كەلۋى فورۋمنىڭ بەدەلى ارتىپ، الەمدىك وركەنيەت وكىلدەرىنىڭ ءوزارا توزىمدىلىك، قۇرمەت جانە تۇسىنىستىك جولىندا ۇنقاتىسۋعا ىنتاسى ارتىپ وتىرعانىن كورسەتتى. سەبەبى، بۇل جولعى باس قوسۋدا الەمدىك دىندەردىڭ كوشباسشىلارى كونفەسسياارالىق ۇنقاتىسۋمەن عانا شەكتەلىپ قويماي، ءوز كەزەگىندە، وركەنيەتتەر قاقتىعىسىنىڭ الدىن الۋعا كەپىل بولاتىن – مەملەكەتتەردىڭ مادەني جانە رۋحاني تۇرعىدا ءوزارا ارەكەتتەستىگى مەن ىنتىماقتاستىعىنىڭ ماڭىزدىلىعىن العا تارتقان بولاتىن. كوپشىلىك «باتىس پەن شىعىس اراسىندا «وركەنيەتتەر قاقتىعىسى» باستالدى!» دەپ جار سالعان، 2001 جىلى 11 قىركۇيەكتە ورىن العان قارالى وقيعالاردان كەيىن، ماماندار تاراپىنان ءبىرشاما مەملەكەتتەر «الەمدىك بىتىمگەر» رولىنە ۇمىتكەر اتاندى، الايدا بۇل مىندەتتى ورىنداۋ تولىقتاي تەك قازاقستاننىڭ عانا قولىنان كەلدى. بۇل تۇستاعى قازاقستان باستامالارىنىڭ جەتىستىگى – باتىسپەن جۇرگىزىلەتىن قاتىناستاردى ادەتتەگى ساياسي، قورعانىستىق جانە ەكونوميكالىق سيپاتى شەڭبەرىنەن تىس الىپ شىعۋى ەدى: قازاقستان باتىس-شىعىس قاتىناستارىنداعى كونفەسسيالىق ماسەلەدەگى تۇسىنىسپەۋشىلىك سەكىلدى «جاندى نۇكتەسىن» دەر كەزىندە نۇسقاپ، ماسەلەنى كوتەرە ءبىلدى ءارى ءوزىن ەتنوسارالىق جانە دىنارالىق ۇيلەسىمدىلىكتىڭ ۇلگىسى، دىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ۇنقاتىسۋدىڭ ورتالىعى رەتىندە ۇسىنا ءبىلدى. بۇل ويدان الا سالىنعان ەمەس، كەرىسىنشە جاھاندانعان ءارى ءبىر مەزەتتە كۇيزەلىس ۇستىندەگى الەمگە ءاۋ باستان قاجەت بولىپ تۇرعان ستراتەگيا ەدى. وسى باستامانىڭ جۇزەگە اسۋىنا تىرەك بولعان ەلباسىمىز ن.ءا.نازارباەۆ، بۇگىنگى ۋاقىت اعىمىنداعى الەمدىك قاۋىمداستىق قاجەتتىلىگىن دۇرىس بولجاي ءبىلىپ، ونى ءبىر مەزگىلدە ەلىمىزدىڭ مۇددەسى ءۇشىن ۇتىمدى قولدانا الدى.
الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ IV سەزىندە قاتىسۋشىلار الدىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوز سوزىندە «وركەنيەتتەر قاقتىعىستارىندا» الەمنىڭ ءتۇپسىز تەرەڭ شىڭىراۋعا قۇلاپ كەتپەۋىنە سەزدەردىڭ از ۇلەس قوسپاعانىن اتاپ وتكەن ەدى. اتالمىش سەزدە تالقىلاۋعا ۇسىنىلاتىن تاقىرىپ – «ادامزاتتىڭ تاڭداۋى – بەيبىتشىلىك جəنە كەلىسىم» بولاتىن. سونداي-اق، بۇل سەزدە قازاقستاندا عانا ەمەس، بۇكىل əلەمدە كونفەسسياارالىق كەلىسىمدى ساقتاۋ جəنە مولايتۋ ماقساتىن كوزدەيتىن ءدىني قايراتكەرلەر كەڭەسىن قۇرۋ تۋرالى تۇجىرىمداماعا əلەمدىك كونفەسسيالار كوشباسشىلارىنىڭ قول قويۋى كوزدەلگەن ەدى.
سەزدە ديپلوماتيالىق كورپۋس وكىلدەرى ءوز ەلدەرىندەگى ءدىن سالاسىنداعى زاڭنامالىق بازا تəجىريبەسىمەن ءبولىستى، سونداي-اق، ەلباسى وسىلاي ۇدايى وتكىزىلىپ وتىرعان Əلەمدىك جəنە ءدəستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزدەرىنە جوعارى باعا بەردى.
جالپى، سەزدەر مəدەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ ۇنقاتىسۋىنا، بارلىق جەردە بىردەي قابىلدانعان توزىمدىلىك پەن ەركىندىك قۇندىلىقتارىنا نەگىزدەلگەن بىرىڭعاي وركەنيەتتىلىككە ۇمتىلاتىندىقتارىن راستادى.
الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ بەسىنشى سەزى 2015 جىلعى 10-11 ماۋسىمدا استانادا وتەتىنى كوزدەلىپ وتىر. الداعى فورۋمنىڭ باستى تاقىرىبى رەتىندە «بەيبىتشىلىك جانە دامۋ جولىنداعى ءدىني جانە ساياسي قايراتكەرلەردىڭ ۇنقاتىسۋى» بولىپ بەلگىلەندى. بۇگىن سەزد حاتشىلىعىنىڭ ءحىىى وتىرىسىنىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا وسىنداي شەشىم قابىلداندى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن شاقىرىلعان الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزى بىلتىر ون جىلدىعىن اتاپ ءوتتى. وسى جىلدار بويى استانا فورۋمىنا قاتىسۋشىلار «ۇنقاتىسۋ، ءوزارا تۇسىنىستىك پەن قۇرمەت الۋان مادەنيەتتەر مەن دىندەگى ادامداردىڭ جايلى جانە بەيبىت ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتە الاتىن قۋاتتى جاسامپاز كۇش» ەكەنىن پاش ەتىپ كەلەدى.
الداعى بەسىنشى سەزى كورنەكتى ءدىني قايراتكەرلەر مەن ساياساتكەرلەر جانە حالىقارالىق ۇيىم باسشىلارى تاراپىنان قولداۋعا يە بولدى. سونىمەن قاتار سەزدەردىڭ شەڭبەرىندە ءتۇرلى ءدىن وكىلدەرىنىڭ اراسىندا بايلانىستار ورناتىلىپ، نىعايتىلدى، سونىڭ ناتيجەسىندە ولاردىڭ اراسىنداعى سەنىم مەن ءوزارا قۇرمەت ارتا تۇسۋدە. الداعى ۋاقىتتا بەسىنشى سەزى الەمدىك ءدىني تۇراقتىلىقتى قامتاماسسىز ەتۋگە جانە ءدىني كەلەڭسىزدىكتەردىڭ الدىن الۋدا ءوز جەمىسىن بەرەدى دەپ ويلايمىز.
الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى سەزىنىڭ قىزمەتىنىڭ جەمىستى سالدارىنان استانادا «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىنىڭ» قۇرىلۋى، سەز حاتشىلىعى جۇمىس توبىنىڭ قىزمەتىن اتقاراتىن ءارى دىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ۇنقاتىسۋدى دامىتۋعا باعىتتالعان كوپتەگەن حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءىس-شارالاردىڭ ۇيىتقىسى بولىپ وتىرعان مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ حالىقارالىق ورتالىعىنىڭ قۇرىلۋى – قازاقستاننىڭ وركەنيەتارالىق جانە دىنارالىق ۇنقاتىسۋ ماسەلەلەرىن عالامدىق دەڭگەيدە تالقىلاۋدى جالعاستىرا بەرۋگە مۇددەلى ەكەندىگىن كورسەتەدى. مۇنىڭ ايعاعى رەتىندە، قازاقستان ەقىۇ مەن يىۇ-نى «باتىس-شىعىس» ۇنقاتىسۋ الاڭىن كەڭەيتۋگە جانە الەم ەلدەرىنىڭ مەملەكەت باسشىلارى مەن باق-دى وسى ورتاق ىسكە بەلسەندى قولداۋ كورسەتۋگە ۇندەپ وتىر. سەبەبى، قازاقستاننىڭ بۇل سالاداعى ۇستانىمى ايقىن: ول – بەيبىتشىلىك، ءتۇرلى ۇلتتارمەن كونفەسسيالار اراسىنداعى كەلىسىم.
الەمدىك دامۋدىڭ جاڭا تاريحي كەزەڭى ادامزات بالاسىنىڭ الەمدىك دىندەردىڭ قاۋىپسىزدىك جۇيەسىندەگى ءرولىن جانە وركەنيەتتەردىڭ جاڭا سەرپىنمەن رۋحاني بىرلەسۋى قاجەتتىلىگىن تۇسىنۋىمەن سيپاتتالادى. ول تۇسىنىككە سايكەس، ۇلتارالىق جانە دىنارالىق ارەكەتتەستىك پەن ىنتىماقتاستىق ارقىلى وركەنيەتتەردىڭ ءوزارا ۇنقاتىسۋى الەمنىڭ ۇيلەسىمدىلىكتە دامۋىنىڭ نەگىزگى شارتى بولىپ تابىلادى. وسىعان وراي، وركەنيەتارالىق جانە كونفەسسياارالىق ۇنقاتىسۋ بۇگىنگى كۇننىڭ كۇن تارتىبىندەگى ءتۇيىندى ماسەلەگە اينالادى.
قازاقستاننىڭ باستامالارى وسى وتكىر ماسەلەلەردى شەشۋ ىسىنە ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ كىرىسۋ قاجەتتىلىگىن دەر كەزىندە الەمدىك قاۋىمداستىق نازارىنا العا تارتىپ، ءوزىنىڭ كەڭ-بايتاق جەرىندە عاسىرلار بويى سان الۋان حالىقتاردىڭ تاتۋلىق پەن ءوزارا تۇسىنىستىكتە ءومىر سۇرگەن تاجىريبەسىن الەم جۇرتشىلىعىنىڭ يگىلىگىنە اينالدىرا ءبىلدى.
ويدى قورىتا ايتقاندا، ازيا مەن ەۋروپانىڭ تۇيىسكەن جەرىندە ورنالاسقان قازاقستاننىڭ ءوزىن ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق سۇحباتتىڭ بەلسەندى العا تارتۋشىسى رەتىندە ۇستانۋى بوستان بوس ەمەس. سان الۋان ۇلت جانە كونفەسسيا وكىلدەرى مەكەن ەتەتىن ءبىزدىڭ ەلىمىز ولاردىڭ تىعىز ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ مول تاجىريبەسىنە يە جانە سوندىقتان وركەنيەتتەر مەن كونفەسسيالاردىڭ جەمىستى سۇحباتىنىڭ مەكەنى بولۋ اتاعىنا بىردەن-ءبىر لايىقتى ەل.
جالعاس اسحاتۇلى،
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ءدىن ىستەرى باسقارماسىنىڭ «الەۋمەتتىك باستامالار ورتالىعى مكم» اقپاراتتىق-ناسيحاتتىق جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە ۇيلەستىرۋ ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرى.
Abai.kz