جەر بەتىندەگى قازاق حالقىنىڭ تۇتاستىعىن ويلاپ جانۇشىرىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ءبىر شوعىرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى، پوليتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى قاسىموۆقا اشىح حات جازىپ، شيرەك عاسىردان بەرى شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان كوشى-قون ماسەلەسىنە قاتىستى ءوتىنىش-تىلەكتەرىن ءبىلدىردى. بۇنداعى ءسوز تاعى دا اتاجۇرتىنا ءبىرجولا قونىس اۋدارىپ كەلىپ جاتقان قانداستارىمىزدان سوتتالماعانى تۋرالى انىقتاما سۇراۋدى ارتىق ەكەندىگىنە سايادى. ويتكەنى، قىتاي وكىمەتى شەت مەملەكەتتەرگە كوشەتىن (شىعاتىن) ازاماتتارى قانداي دا ءبىر قىلمىس جاساپ، زاڭ الدىندا جاۋاپقا تارتىلسا، رۇقسات بەرمەيدى. دەمەك، «ارعى بەتتەن» «بەرگى بەتكە» ءوتىپ جۇرگەن ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ قىتاي وكىمەتىنىڭ الدىندا قىلمىسى جوق دەگەن ءسوز. الايدا، وسى جايتتى «سوقىر مىلقاۋ تانىماس ءتىرى جاندى» - قازاق وكىمەتىنىڭ قۇزىرلى ورگاندارىن باسقارىپ وتىرعان ۇلىقتارعا ءتۇسىندىرۋ قيىننىڭ قيىنى بولدى. سەبەبى، قالمۇحانبەت قاسىموۆتىڭ ۆەدوموستۆوسىنان قايتارىلعان جاۋاپ تا بۇرىنعى-سوڭعى جاۋاپتاردىڭ ءىزىن قايتالاپ  «...تۇراقتى تۇراتىن مەملەكەتتە سوتتىلىعى (سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعى) تۋرالى قۇجاتتىڭ بولۋى كوزدەلەدى» دەگەندى ايتادى. ەندى حات پەن جاۋاپتى قاتار وقىپ كورەيىك:

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى،

پوليتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى

قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى قاسىموۆقا

قۇرمەتتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى!

2014 جىلى 6 تامىزدا ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ: «سىرتتاعى وتانداستارىمىزدىڭ كەلۋىنە جول اشىپ، ولاردىڭ ەل ىشىندە ورنالاسۋىنا جاعداي جاساۋىمىز كەرەك»، – دەپ مالىمدەپ، ۇكىمەتكە تاپسىرما بەرگەن بولاتىن.

شەتتەن ورالعان قانداستارىمىز قارجىسىز كەلمەيتىنىن ەسكەرسەك، ولار - ءبىر جاعىنان ادامي كاپيتال، ەكىنشى جاعىنان ينۆەستيتسيالىق كۇش. ونان دا ماڭىزدىسى - اۋىلدى جەرلەردە تۇرعىندارى سيرەپ قالعان سولتۇستىك وبلىستارىمىزدىڭ كەمتىگىن تولتىرىپ، مەملەكەتىمىزدىڭ تۇتاستىعىن، تاۋەلسىزدىگىن قورعاۋعا سەبەپكەر بولاتىن قۋات.

الايدا، قانداستارىمىزدىڭ ورالۋىنا اكىمشىلىك كەدەرگى كوپ. بۇل، اسىرەسە، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى تاراپىنان بولىپ وتىر. ۇكىمەت قانداستارىمىزدىڭ ازاماتتىق الۋىنا زاڭدىق جاعىنان كەپىلدىك جاساعانمەن، شىن مانىندە مۇمكىن بولماي تۇرعان جاعى تاعى بار. اتاپ ايتقاندا، زاڭدىق سيپاتى انىقتالماعان قايشى انىقتامالاردى تالاپ ەتىپ، تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋعا مۇمكىندىك بولماۋدا. 

ءبىز ءوز كۇشىنە ەنگەن قۇقىقتىق جۇيەنى جاڭعىرتۋدىڭ بەلگىلى مەرزىمگە سوزىلاتىندىعىن جاقسى تۇسىنەمىز. ال، اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى تەز ارادا جويۋعا تەك ۇكىمەت پەن ىشكى ىستەر مينيسترلىگى قۇزىرلى. اتالعان كەدەرگىلەر قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2012 جىلعى 28 ناۋرىزداعى №362 قاۋلىسى مەن 2014 جىلعى 19 اقپانداعى №111 قاۋلىسى نەگىزىندە سوڭعى جىلداردا تۇراقتى تۇرۋعا جانە ازاماتتىق الۋدا ءوز قانداستارىمىزعا جاسالعان ەڭ باستى كەدەرگىگە اينالدى.

اتالعان قاۋلىلارعا سايكەس، تۇراقتى تۇرۋعا جانە قر ازاماتتىعىنا ءوتىنىش بەرگەن ءوز قانداستارىمىزدان «ونىڭ ازاماتتىعى مەملەكەتىنىڭ جازباشا كەلىسىمى رەتiندە بولۋى مۇمكiن كەتۋ پاراعى، نە شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشiن شىعۋعا رۇقساتتى راستايتىن باسقا قۇجات» جانە «كەلگەن ەلىندە سوتتىلىعىنىڭ بار بولۋىن نە جوقتىعىن راستايتىن قۇجاتتى» تالاپ ەتە باستاعان بولاتىن.

«كەلگەن ەلىندە سوتتىلىعىنىڭ بار بولۋىن نە جوقتىعىن راستايتىن قۇجات» دەگەن انىقتاما - ارتىق انىقتاما. ويتكەنى، قىتاي وكىمەتى سوتتالعان ادامدارعا تولقۇجات بەرۋگە «زاڭ جۇزىندە تىيىم سالعان».

 «ونىڭ ازاماتتىعى مەملەكەتىنىڭ جازباشا كەلىسىمى رەتiندە بولۋى مۇمكiن كەتۋ پاراعى، نە شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشiن شىعۋعا رۇقساتتى راستايتىن باسقا قۇجات» كەرەك. بۇل انىقتامانى الۋ ءۇشىن قىتاي تاراپى «شەتەلدىڭ ازاماتتىعىن العاندىعى تۋرالى انىقتامانى» تالاپ ەتەدى. بۇل - ەكى ەلدىڭ كوشى-قون ماسەلەسىندە ۇيلەسپەي كەلە جاتقان قاراما-قايشىلىقتىڭ ءبىرى.  ەكى ورتادا قانداستارىمىز وسى سەبەپتەن قازاقستان اۋماعىندا تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋعا زاڭدىق تۇرعىدا مۇمكىندىك الا الماي وتىر. العان كۇننىڭ وزىندە زاڭ جۇزىندە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە دەيىن اپاراتىن قايشىلىقتى ماسەلە.

ال، كەلگەن ەلىنەن الىپ كەلگەن سول قۇجاتقا سول ەلدىڭ وسىنداعى ديپلوماتيالىق وكىلدىكتەرى ءمور باسىپ ماقۇلدايتىن بولعان. اشىعىن ايتقاندا، اتالعان ەكى ءتۇرلى قۇجاتتى اكەلۋ قاراپايىم ورالماندار ءۇشىن ءىس جۇزىندە مۇلدە مۇمكىن ەمەس. قازاق كوشىنىڭ جيىرما جىلدان اسا تاريحىندا ەلگە ورالعان قانداستارىمىز ءدال وسىنداي قولدان قيىنداتىلعان كەدەرگىگە كەزدەسكەن جوق ەدى. ارينە،  قر ۇكىمەتىنىڭ اتالعان قاۋلىلارى ەلىمىزگە سىرتتان كەلەتىن كەلىمسەكتەردىڭ كوشى-قون اعىنىنان تۋىندايتىن قاۋىپ–قاتەرلەردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا قابىلدانعان دەپ تۇسىنۋگە بولادى. بىراق، بۇدان بۇرىن مۇنداي تالاپتاردىڭ ەتنيكالىق قازاقتارعا قاتىسى جوق بولاتىن. جانە بۇعان دەيىنگى ۇكىمەت قاۋلىلارىنىڭ كوبىندە ماسەلە شەتەلدەگى قازاقتارعا قاتىستى بولعان جاعدايدا، «ەتنيكالىق قازاق وكىلدەرىنەن وزگە» دەگەن تىركەس ارنايى قوسىلاتىن. وكىنىشكە قاراي، سوڭعى بىرنەشە جىلدىڭ كولەمىندە شەتەلدەگى قازاقتار مۇددەسى كوبىندە ۇمىت قالىپ، ولاردىڭ قۇقىقتىق دارەجەسى وزگە دە شەتەلدىكتەردىڭ دارەجەسىنە دەيىن قۇلدىراپ كەتتى.

ەلباسىمىز 2011 جىلى دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءتورتىنشى قۇرىلتايىندا «قانداستارىمىزدىڭ قۇجات تاپسىرۋدا، تىركەۋگە تۇرۋدا، ازاماتتىق الۋدا كەزدەسەتىن ءتۇرلى كەدەرگىلەردى جويۋدى» قاداپ تاپسىرعان بولاتىن. ەڭ وكىنەرلىگى، قازىر قازاق كوشىندە قالىپتاسقان كۇردەلى جاعداي ەلباسىمىزدىڭ سول تاپسىرماسىنىڭ مۇلدە ورىندالماعاندىعىن كورسەتەدى.

تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى تۇپتەپ كەلگەندە مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءوز جەرىندە  باسىمدىلىعىنا تىكەلەي تاۋەلدى ەكەندىگىن ءتۇبى ءبىر تۋىسقان ەكى ەل: رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى جانجال ايقىن دالەلدەپ بەردى. سول سەبەپتى، شەتەلدەردە تۇراتىن ءوز قانداستارىمىزدى وزدەرىنىڭ بىردەن-ءبىر تاۋەلسىز وتانى قازاقستانعا توپتاۋ - كەزەك كۇتتىرمەيتىن قاسيەتتى مىندەت.

سىزدەردەن وتىنەرىمىز:

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2012 جىلعى 28 ناۋرىزداعى №362 قاۋلىسى مەن  2014 جىلعى 19 اقپانداعى №111 قاۋلىسى نەگىزىندە سوڭعى جىلداردا تۇراقتى تۇرۋعا جانە ازاماتتىق الۋدا   قانداستارىمىزعا جاسالعان ەڭ باستى كەدەرگى – قر ازاماتتىعىنا ءوتىنىش بەرگەن قانداستارىمىزدان تالاپ ەتەتىن «ونىڭ ازاماتتىعى مەملەكەتىنىڭ جازباشا كەلىسىمى رەتiندە بولۋى مۇمكiن كەتۋ پاراعى، نە شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشiن شىعۋعا رۇقساتتى راستايتىن باسقا قۇجات» جانە «كەلگەن ەلىندە سوتتىلىعىنىڭ بار بولۋىن نە جوقتىعىن راستايتىن قۇجاتتى» الىپ تاستاۋدى;

2. بۇعان دەيىنگى ۇكىمەت قاۋلىلارىنىڭ كوبىندە ماسەلە شەتەلدەگى قازاقتارعا قاتىستى بولعان جاعدايدا، «ەتنيكالىق قازاق وكىلدەرىنەن وزگە» دەگەن تىركەس ارنايى قوسىلاتىن. وسىنى قالپىنا كەلتىرۋدى;

3. قانداستارىمىزدىڭ تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋىنا جانە ازاماتتىق الۋىنا جەڭىلدەتىلگەن ءتارتىپ ەنگىزىپ، 3 اي مەرزىم ىشىندە ازاماتتىق الۋعا زاڭدىق جانە قۇقىقتىق مۇمكىندىك بەرۋدى;

4. شەت ەلدەن ورالعان دارىندىلاردى جۇيەلى ورنالاستىرۋ ءۇشىن ارنايى بەيىمدەۋ جانە تانىستىرۋ ورنىن قۇرۋدى ۇكىمەتتەن جانە باسقا قۇزىرەتتى ورگانداردان تالاپ ەتۋدى وتىنەمىز!

ءبىز كوتەرىپ وتىرعان وسى ماسەلەلەر – پرەزيدەنتىمىزدىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋعا العى شارت ءارى ۇكىمەتتىڭ ماڭىزدى شەشىمى بولماق.

قۇرمەتپەن:

قوعام قايرەتكەرى ۋزبەن قۇرمانباي (مۇڭعۇليا)

جازۋشى، سازگەر ەرقوجا تىلەپبەردى (قازاقستان)

قوعام قايرەتكەرى ءومىرحان التىن(گەرمانيا)

ونەرتاپقىش، كاسىپكەر عالىمبەك قىزىربەك (قىتاي)

جۋرناليست، اقىن احمەتۇلى بەيسەن (قازاقستان)

جوعارىداعى حات پەن ول حاتقا بايلانىستى كەلگەن جاۋاپقا وراي كوشى-قون تاقىرىبىندا قالام سۋىتپاي جازىپ، ۇلتتىق مازمۇنى تەرەڭ ماسەلەلەر كوتەرىپ جۇرگەن اقىن، قوعام بەلسەندىسى اۋىت مۇقيبەك بىلاي دەيدى:

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى،

گەنەرال-مايور

ە.ز.تۇرعىمباەۆقا

قۇرمەتتى ەرلان زامانبەكۇلى!

«قامشى.kz» اقپاراتتىق پورتالىنان (http://qamshy.kz/?p=17996) جۋرناليست بەيسەن احمەتۇلىنىڭ قانداستارىمىزدىڭ تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋىنا باستى كەدەرگى بولىپ وتىرعان ەكى قۇجات تۋرالى ىشكى ىستەر ءمينيسترى ق.قاسىموۆتىڭ اتىنا جازعان حاتىنا قايتارعان ءىىم كوشى-قون پوليتسياسى دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى ە.سايىنوۆتىڭ جاۋابىن وقىدىم.

جاۋاپ حاتتا ە.سايىنوۆ ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ 2014 جىلدىڭ 04 مامىرىندا №1026 تاپسىرماسىمەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ كوشى-قونى جانە جۇمىسپەن قامتىلۋى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» ۇكىمەتتە دايىندالعان زاڭ جوباسىنىڭ ءماجىلىستىڭ قاراۋىنا تۇسكەنىن ايتا كەلىپ، بۇل جوبادا دا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىنا قابىلداۋ كەزىندە مەملەكەتتى جانە قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ازاماتتىعى تيەسىلى جانە (نەمەسە) تۇراقتى تۇراتىن مەملەكەتىندەگى سوتتىلىعى (سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعى) تۋرالى قۇجاتتىڭ بولۋى كوزدەلدى» دەپتى.

ءسويتىپ، «كوشىپ كەلۋشىلەر 1) ادامزاتقا قارسى حالىقارالىق قۇقىقتا كوزدەلگەن قىلمىس جاساسا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەگەمەندiگi مەن تاۋەلسiزدiگiنە ادەيi قارسى شىقسا; 2) قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىنىڭ بiرلiگi مەن تۇتاستىعىن بۇزۋعا شاقىرسا; 3) ۇلتتىق قاۋiپسiزدiككە، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا نۇقسان كەلتiرەتiن قۇقىققا قارسى ارەكەتتى جۇزەگە اسىرسا; 4) ۇلتارالىق جانە دiني ارازدىقتى قوزدىراتىن بولسا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتiك تiلiنiڭ قولدانىلۋىنا قارسى ارەكەت جاساسا; 5) تەرروريستىك جانە ەكسترەميستىك ۇيىمدارعا كىرگەن نەمەسە تەرروريستىك ارەكەتى ءۇشىن سوتتالعان بولسا; 6) حالىقارالىق ىزدەۋدە بولسا، سوتتىڭ كۇشىنە ەنگەن ۇكىمى بويىنشا جازاسىن وتەپ جۇرسە، نە سوت ونىڭ ارەكەتىن ەرەكشە قاۋىپتى باۋكەسپەلىك دەپ تانىسا; ازاماتتىققا قابىلداۋدان باس تارتىلادى» ەكەن.

وتە دۇرىس!

بىراق، سىزدەر وسى جەردە 1.5 ميلليون قانداسىمىز تۇراتىن كورشى ەل قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ «تولقۇجات بەرۋ ءتارتىبىن» ەسكەردىڭىزدەر مە؟!

ەستەرىڭىزدە بولسىن، ادەتتە قىتاي ازاماتتارىنىڭ قولىندا شەتەلگە شىعاتىن تولقۇجات (زاگرانپاسپورت) بولمايدى. ولار ەل ىشىندە تەك جەكە باس كۋالىكپەن (ۋدوستوۆەرەنيە ليچنوستي) عانا جۇرەدى. شەتەلگە شىعۋعا ءوتىنىش بىلدىرگەن جاعدايدا عانا ازاماتتارعا تولقۇجات بەرىلەدى. ونىڭ وزىندە، سول شەتەلگە شىعۋدى وتىنگەن ازامات 1) قحر-نىڭ ازاماتى ەمەس بولسا; 2) ءوزىنىڭ كىم ەكەندىگىن دالەلدەي الماسا; 3) قۇجات الۋ بارىسىندا جالعان دوكۋمەنت جاساپ، الاياقتىق ىستەسە; 4) سوتتالىپ، جازاسىن وتەۋدە بولسا; 5) سوتتىڭ تولىق شەشىمى شىقپاعان ءىستى ادامدار بولسا; 6) قىلمىستىق ىسكە قاتىسى بار دەپ، جاۋاپقا تارتىلعان كۇماندى ادامدار بولسا; 7) مەملەكتتىك قۇزىرلى مەكەمەلەردە قىزمەت اتقارعان، شەتەلگە شىققان سوڭ مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر توندىرەدى، زور زالال كەلتىرەدى دەپ ەسەپتەلسە، وعان تولقۇجات مۇلدە بەرىلمەيدى. شەتەلگە شىعۋىنا رۇقسات جوق!

وسىلاي دەپ «قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى تولقۇجات بەرۋ ءتارتىبىنىڭ» 13-تارماعىندا اشىق جازىلعان. اتالعان ء«تارتىپ» 2007 جىلى 29 ساۋىردە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى 10-كەزەكتى بۇكىل مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 21-جورالار ماجىلىسىندە ماقۇلداعان. №50 بۇيرىقپەن بەكىتىلىپ، قحر توراعاسىنىڭ قولى قويىلعان. 2008 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ اتقارىلىپ كەلەدى.

سونىمەن بىرگە، قحر ازاماتتىق تۋرالى زاڭىنىڭ 9-تارماعىندا «شەتەلگە قونىستانعان قحر ازاماتى ءوز ەركىمەن شەتەل ازاماتتىعىن قابىلداسا، سول كۇننەن باستاپ قحر ازاماتتىعىنان اۆتوماتتى تۇردە شىققان بولىپ ەسەپتەلەدى» دەپ جازىلعان. بۇل 1980 جىلى 10 قىركۇيەكتە ماقۇلدانعان.

ە.سايىنوۆ ايتقان، قولدانىستاعى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعى تۋرالى» زاڭىندا كورسەتىلگەن جانە قازىر ماجىلىسكە تۇسكەن جاڭا زاڭ جوباسىندا كوزدەلگەن «ازاماتتىعى تيەسىلى جانە (نەمەسە) تۇراقتى تۇراتىن مەملەكەتىندەگى سوتتىلىعى (سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعى) تۋرالى قۇجاتتى» قىتاي ەلى بەلگىلەنگەن «تارتىبىنە» ساي، شەتكە شىعاتىن ازاماتتارىنا بەرمەيدى. ول ەلدىڭ تولقۇجات الىپ، شەتكە شىعىپ جاتقان ازاماتتارى جوعارىداعى جەتى سۇزگىدەن وتكەن. قىلمىسقا قاتىسى جوق ازاماتتار!

قۇرمەتتى ەرلان زامانبەكۇلى!

ەستىر قۇلاق بولسا، ءدال وسى ماسەلە تۋرالى كۇنى كەشەگە دەيىن از ايتىلعان جوق (http://abai.kz/post/view?id=2680). مىنە، سىزگە تاعى قايتالاپ ءتۇسىندىرىپ وتىرمىن.

تەك وسى ماسەلە جونىندە وتكەندە باقانداي ءتورت سەناتور قول قويىپ، ۇكىمەت باسشىسى ك.ءماسىموۆتىڭ اتىنا حات جازدى (http://kerey.kz/?p=5272).

ءماجىلىس دەپۋتاتى ج.احمەتبەكوۆتىڭ دە ق.قاسىموۆقا دەپۋتاتتاق ساۋال جولداعانىنان حابارىمىز بار (http://qaznews.kz/zhambyl-axmetbekov.html).

ۇكىمەتتىڭ №111 قاۋلىسىمەن 2014 جىلدىڭ 19 اقپانىندا بەكىتىلگەن «شەتەلدiكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامداردى تiركەۋ جانە ولارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات بەرۋ» مەملەكەتتiك كورسەتىلەتىن قىزمەت ستاندارتىندا ايتىلعان وسى جانە «ونىڭ ازاماتتىعى مەملەكەتىنىڭ جازباشا كەلىسىمى رەتiندە بولۋى مۇمكiن كەتۋ پاراعى، نە شەتەلگە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشiن شىعۋعا رۇقساتتى راستايتىن باسقا قۇجاتتى» قىتاي تاراپى بەرمەگەندىكتەن، وتكەن جىلدان بەرى ول ەلدەن كەلگەن نەشە جۇزدەگەن قانداستارىمىز ءالى كۇنگە دەيىن تۇراقتى تىركەۋگە تۇرا الماي قاڭعىرىپ جۇرگەنىن باق كۇن قۇرعاتپاي ايتىپ، جازىپ كەلەدى.

«قانداستارىمىزعا جول اشۋىمىز كەرەك. قازاقتىڭ جەرى كەڭ. ورنالاسامىن دەگەن جەرىن ءوزى تاڭداسىن!» دەپ، بۇل جولى ۇلت كوشباسشىسى ن.نازارباەۆتىڭ ءوزى قاداپ تۇرىپ ۇكىمەتكە تاپسىرما بەردى. «قانداستارىمىزعا جول اشۋىمىز كەرەك!» دەگەندە، نۇرەكەڭنىڭ قولدانىستاعى كوشى-قون زاڭى مەن ۇكىمەتتىڭ №111 قاۋلىسىنداعى وسى كەدەرگىلەردى جويۋدى مەڭزەگەنى تاعى ايدان انىق!

دەمەك، سونىڭ ءبارىن بىلە تۇرىپ، سىزدەردىڭ بۇيرەكتەرىڭىزدىڭ بۇلك ەتپەگەنىنە تاڭ قالدىم. ايتىڭىزشى، تاعى دا الداعى زاڭ جوباسىندا «ازاماتتىعى تيەسىلى جانە (نەمەسە) تۇراقتى تۇراتىن مەملەكەتىندەگى سوتتىلىعى (سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعى) تۋرالى قۇجاتتىڭ بولۋى كوزدەلدى» دەگەندەرىڭىزدى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟! سىزدەر ءوزى كىمنىڭ، قاي ەلدىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگىسىزدەر؟!

سوندا، ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ قانداستارىمىزعا نە ءۇشىن جول اشىپ وتىر؟! الداعى جەردە «مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا» ما، الدە باسقا نيەتپەن بە؟!

2002 جىلى تۇركىستاندا اشىلعان دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ەكىنشى قۇرىلتايىندا شەتتەن كەلگەن قانداستارىمىزعا ايتقان پرەزيدەنتتىڭ مىنا ءبىر سوزىنە قۇلاق ءتۇرىڭىزشى: «قازاق حالقىنىڭ بويىنداعى ۇلتتىق قاسيەتتەرىنىڭ ءبىرى دالالىق كەڭپەيىلدىلىك، اقىلعا جۇگىنگەن شىدام مەن سابىر بولسا، سىزدەر سول قاسيەتتەردى كوتەرۋ ارقىلى وزدەرىڭىز قازىر تۇرىپ جاتقان ەلدەردىڭ ساياسي تۇراقتىلىعىنا، ۇلتارالىق كەلىسىمىنە ءوز ۇلەستەرىڭىزدى قوسىپ جۇرسىزدەر دەپ بىلەم جانە سول ءۇشىن سىزدەرگە اق العىسىمدى ايتقىم كەلەدى.

قاي جەرگە بارسام دا قازاق دياسپوراسى تىنىشتىعىمىزدى الدى دەگەن ءسوزدى ەستىپ كورگەن جوقپىن. بۇل دا ۇلتتىق دەڭگەيدەگى ەستيارلىقتىڭ بەلگىسى!» («قازاق كوشى – قازاقتىڭ قاۋىمداسۋى»، 174-بەت).

مىسالى، ەندى ءسىز ماعان سوڭعى بەس نە ءۇش جىل ىشىندە «ادامزاتقا قارسى حالىقارالىق قۇقىقتا كوزدەلگەن قىلمىس جاساعان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەگەمەندiگi مەن تاۋەلسiزدiگiنە ادەيi قارسى شىققان» قانشا ەتنيكالىق قازاق بار ەكەنىن ايتىپ بەرە الاسىز با؟!

ەكىنشى قۇرىلتايدان بەرى دە ونشاقتى جىل ءوتتى، سول قازاقتار سول «ۇلتتىق دەڭگەيدەگى ەستيارلىعىنان» بيىكتەمەسە، تومەندەگەن جوق!

باسقا – باسقا، ەلباسى تاپسىرماسىنىڭ استارىن تۇسىنبەگەن ميدى مەن مي ەمەس، اشىعان ايران دەر ەدىم! اشىعىن ايتايىن، مۇنداي بولعاندا، سىزدەر قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ساياساتىنا ءتىس-تىرناقتارىڭىزبەن قارسىسىزدار! ونىڭ تاپسىرماسىن قۇلاقتارىڭىزعا ىلمەيسىزدەر! قىتايداعى قانداستارىمىزدى اتاجۇرتىنا مۇلدە ورالتقىلارىڭىز كەلمەيدى!!!

ايتپەسە، ق.قاسىموۆ بەيسەن احمەتۇلىنىڭ حاتىن س.سايىنوۆقا سىلتەمەس ەدى. س.سايىنوۆ مىناداي جاۋاپ بەرمەس ەدى عوي.

ءسىز جاقسىراق ويلانىڭىز، قۇرمەتتى ۆيتسە-مينيستر مىرزا!

ءبىزدىڭ تالاپ، الداعى جەردە جاڭا زاڭ جوباسىن ماقۇلداعاندا دا، ۇكىمەتتىڭ №111 قاۋلىسىنا وزگەرىس ەنگىزگەندە دە جوعارىدا ايتىلعان  «قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى تولقۇجات بەرۋ ءتارتىبى» قاتاڭ ەسكەرىلىپ، ەتنيكالىق قازاقتاردان (ونىڭ ىشىندە قىتايدان كەلەتىن قانداستارىمىزدان ءتىپتى دە) بۇل ەكى قۇجات بۇرىنعىداي تالاپ ەتىلمەيتىن بولسىن!

ال، ەكى قۇجات تالاپ ەتىلگەن جاعدايدا، بۇل زاڭىڭىزدىڭ دا قۇنى كوك تيىن بولماق! كوك تيىن!!! ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتى جانە جەرگە قاراتاسىزدار! اشىعىن ايتايىن، ەستەرىڭىزدە بولسىن، ورالمان اعايىندار دا بۇل قورلىققا ەندىگىارى توزبەيدى!!!

ەسكەرتۋ: بۇل حاتتىڭ كوشىرمەسى باق-قا جىبەرىلدى. ماعان س.سايىنوۆتىڭ ەمەس، ەرلان زامانبەكۇلى، ءسىزدىڭ ءوز جاۋابىڭىز كەرەك! ەڭ جاقسىسى، ءسىز مەنى جەكە قابىلداعانىڭىز دۇرىس!

قۇرمەتپەن،

اقىن اۋىت مۇقيبەك

26.01.2015

استانا

Abai.kz