كورسوقىرلىق جاساۋعا بولار ەدى. كورە تۇرىپ، «مەن ايتقاننان نە پايدا؟» دەپ قولدى ءبىر سىلتەۋگە دە بولار ەدى. بىراق، تۋعان ءتىلىڭدى مازاققا اينالدىرىپ، تابانعا سالىپ تاپتاعانداي كۇي كەشكەندە نامىسىڭ جىبەرمەيدى ەكەن. تۇبىمىزگە دە وسى نەمقۇرايلىعىمىز بەن «سەن تيمەسەڭ مەن تيمە، بادىراق كوزدىڭ» كەبىن كيىپ جۇرگەن سەلسوقتىعىمىز جەتەر. تۇلىمدىڭدى تۇل، ايدارلىڭدى قۇل ەتكىزگەن دە وسى كەسىر ەمەس پە؟! ءتىل تاعدىرىنا كەلگەندە نە ۇيگە تۇرىق، نە جىلقىعا قۇرىق بولمايتىن اعاشتىڭ جامانى – ۇيەڭكى سەكىلدىمىز. سەبەبى، كوكتەۋىمىز دە، قۇلاۋىمىز دا وڭاي.
قولىما جاقىندا ءبىر سوزدىك ءتۇستى. قازاقشا-ورىسشا، ورىسشا-قازاقشا تەرمينولوگيالىق سوزدىك. پەداگوگيكا جانە پسيحولوگيا سەرياسى بويىنشا 24-تومىن (جالپى مادەنيەت، سپورت، ەكونوميكا، عىلىم سالالارى، تەحنيكا بويىنشا جالپى 40 توم ەكەن) پاراقتاپ شىقتىم. سوزدىك قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق-ساياسي جۇمىس كوميتەتىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تىلدەردى دامىتۋ مەن قولداۋدىڭ 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى» اياسىندا باسىپ شىعارىلعان. سايكەسىنشە، جاۋاپتى شىعارۋشىلار – مينيسترلىك، پەداگوگيكالىق عىلىمدار اكادەمياسى مەن ا.بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى. قىرىق توم سوزدىكتى قر ۇكىمەتىنىڭ جانىنداعى رەسپۋبليكالىق تەرمينولوگيا كوميسسياسى ماقۇلداعان. مەنىڭ قولىمداعى سوزدىكتە 12 مىڭعا جۋىق تەرمين جيناقتالىپ بەرىلگەن ەكەن. بىراق قالىڭدىعى ەكى ەلى بولاتىن قوڭىر كىتاپقا كوز سالعانىمدا ءتىلىمىزدى دامىتۋ ەمەس – ءدۇبارالاۋ، قولداۋ ەمەس – قورلاۋ ەكەنىن ءتۇسىندىم...
العاشىندا، ازۋىن ايعا بىلەگەن ءمۇيىزى قاراعايداي مۇنداي مەكەمەلەر وسىنشالىق ورەسكەل، ورەسكەل ەمەس-اۋ، وتىرا قاپ وكىرتىپ جىلاتار وسىنداي قاتەلىك جىبەرۋى مۇمكىن ەمەس، باسپادان قاتە كەتكەن بولار دەپ اقتاپ باستاعام. الايدا، مۇنىم بەكەر ەكەن... قاتەلىك، قاتەلىكتەن گورى ءتىلىمىزدىڭ قادىرىن كەتىرگەن مۇنداي قاسيەتسىزدىك ءورىپ ءجۇر.
ءوز باسىم وسى سوزدىكتەن «بەيباۋىرمالدىق» دەگەندى ءبىرىنشى وقىدىم. ونىڭ «بەيباۋىرمالدىك» دەپ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىن دا بەرىپ قويىپتى جانىنا. ال، «بەيپىل» – ورىسشا «بەيپيل» ەكەن. جىگىت – جيگيت، جىگىتتىك – جيگيتتيك، جوقتاۋ – جوكتاۋ، جورالعى – جورالگى، يگى – يگى، يگىلىك – يگيليك، زۇلىم – زۋلىم، زۇلىمدىق - زۋلىمدىك ... وسىلاي كەتە بەرەدى. مىنا سوراقىلىقتىڭ جانىندا باسقا سوزدەر اۋدارمالارىنىڭ ءمان-ماعىنالىق، ورفوەپيالىق جاعىنان ولقىلىقتارى ويناماي قالادى. 
ءمۇمىن وسى سوزدىكتى شىعارعاندارعا جەردەن قازساڭ دا سوزدەردى 12 مىڭعا جەتكىزىڭدەر دەگەن تاپسىرما بەرىلگەن شىعار. سوسىن بار قازاقتىڭ ءسوزىن ورىسشاعا تىكەلەي، توتە اۋدارعان بولار. توتە بولعاندا دا بەلدەن باسىپ، باستان ءبىر-اق شىققانى كورىنىپ تۇر.
جاۋ جاعادان الىپ، ەل تەنتىرەپ بارا جاتقاندا دا قازاق ءتىلىمىزدى وسىنشالىق قورلاماعان بولارمىز. جەتىسكەننەن ەمەس، جەردەن جەتى قويان تاپقانداي «جاڭالىق» اشقاننان ەمەس، اشىنعاننان جازىپ وتىرمىن وسىنى. «ۇلت قاسيەتىنىڭ بەلگىسى – ءتىل تاعىلىمى» ەكەنىن تەمىرقازىق ەتىپ كەتكەن الاش كوسەمىنىڭ اتىن ارقالاعان ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ بۇل مازاعى ما، الدە، ساۋاتتارىنىڭ جەتكەن جەرلەرى وسى ما؟ بارىنە سىلتەي سالۋعا بولادى، ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعى، تەحنيكانىڭ تۇسىنىكسىز ءتىلى، تەكسەرىلمەي كەتكەنى... اينالىپ كەلگەندە ءبارى ءوزىمىزدىڭ جاۋاپسىزدىعىمىزدان. وسى سوزدىكتى دايىنداعاندار مەن قول قويعانداردىڭ بارلىعى 12 مىڭ ءسوزدىڭ قۇرىعاندا 100-ءىن وقىعانىنا دا كۇمانىم بار. ءار تومى 4 مىڭ تارالىممەن باسىلىپ شىققان «وقۋ-انىقتامالىق باسىلىم» ءدال قازىر قاي شالا ءتىلدى قازاقتىڭ ءبىلىمىن «تولىقتىرىپ» وتىر ەكەن؟..

بانۋ ءادىلجانوۆا.

(جازبا اۆتوردىڭ facebookتەگى پاراقشاسىنان الىندى)