ساۋلەت-قۇرىلىس سالاسىنىڭ قوعام ومىرىندە الاتىن ورنى وتە اۋقىمدى، ول ءبىزدىڭ باسپانامىزدان باستاپ جالپى قالالىق ينفراسترۋكتۋراعا دەيىن اينالامىزداعى كەڭىستىكتى ۇيىمداستىرادى. ساۋلەت-قۇرىلىس ماماندىعى – قۇرمەتكە بولەنگەن ءارى قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگى مول ماماندىقتاردىڭ ءبىرى. بۇل ماماندىق يەلەرى بەلگىلى ءبىر نىساننىڭ ىشكى، سىرتقى كورىنىستەرىمەن قاتار، ءىرى باسپانالار نەمەسە قوعامدىق نىسانداردى جوبالاپ، قالا قۇرىلىسىنا قاتىستى ماڭىزدى مىندەتتەردى شەشۋگە اتسالىسادى.   

قازاقستاندا حح عاسىردىڭ ورتاسىندا قۇرىلىسشى ينجەنەرلەر مامانداردى دايىنداۋ قولعا الىنىپ، ەلىمىزدەگى بەلگىلى ساۋلەت-قۇرىلىس نىساندارى بوي كوتەرىپ كەلەدى. 1957 جىلى قازاق تاۋ-مەتاللۋرگيا ينستيتۋتىنا «ازاماتتىق جانە ونەركاسىپتىك قۇرىلىس» ماماندىعى بويىنشا وقىتۋ ۇيىمداستىرۋ تۋرالى ۇكىمەت شەشىمى قابىلدانعان سوڭ، العاش ەلۋ ستۋدەنت وسى ماماندىق بويىنشا وتاندىق ءدارىس الىپ، بەس جىلدان كەيىن ەل ءۇشىن  قىزمەت ەتتى.

ەلۋ جىلدان استام تاريحى بار قۇرىلىسشى مامانداردى دايىنداۋ ىسىنە كوپتەگەن جوعارى وقۋ ورىندارى جۇمىلدىرىلدى. وسى تۇستا ەلىمىزدەگى قالاقۇرىلىسى دامۋىنا، كورىكتى ساۋلەتتىك عيماراتتاردىڭ بوي كوتەرۋىنە زور ۇلەس قوسىپ وتىرعان وقۋ ورىنداردىڭ بىرەگەيى – قازاق باس ساۋلەت-قۇرىلىس اكادەمياسى. قازبسقا ساۋلەتشى-قۇرىلىسشىلار دايىندايتىن وقۋ ورنى بولعاندىقتان، قوعام تالابىنا ساي جيىرما جىل بۇرىن ونىڭ ىشكى-سىرتقى ديزاين ماسەلەسىن جولعا قويدى. وسى باعىتتى دامىتۋ ماقساتىندا العاش ديزاين ماماندىعى اشىلدى. ەلىمىزدە كەنجەلەپ كولعا الىنعان ماماندىق يەلەرى از ۋاقىت ىشىندە كاسىبي جوعارى ماماندارمەن يىق تىرەسەتىن دەڭگەيگە جەتتى دەسەك ارتىق ايتپاعانىمىز بولار. ولاي دەۋگە قازبسقا ديزاينەرلەرىنىڭ الىس-جاقىن ەلدەردە جوعارى باعاسىن الىپ جاتقان ءتۇرلى جوبالارى دالەل.

الماتى ساۋلەت-قۇرىلىس ينستيتۋتى (كەيىننەن قازبسقا), قازاق پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتىنان ەنشىلەپ، 1980 جىلى جەكە جوعارى وقۋ ورنى بولىپ اشىلدى. ەلۋ جىلدان استام ۋاقىت بويى ءوز ءىسىنىڭ قاس شەبەرلەرى مەن تالانتى اسقان، شىعارماشىلىعى تاسىعان مامانداردى ەل يگىلىگىنە دايىنداۋدا. قازبسقا كوپ دەڭگەيلى وقۋ ورنى: كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ليتسەيىنەن باستاپ، كوللەدج (قۇرىلىس، ساۋلەت، ديزاين ماماندىقتارى بويىنشا), باكالاۆر، ماگيستراتۋرا، PhD دوكتارانتۋرا بويىنشا ساپالى ءبىلىم بەرىلەدى. اكادەميادا ساۋلەت-قۇرىلىس ماماندىقتارىمەن قوسا، قازىرگى تاڭدا سۇرانىسقا يە بولىپ وتىرعان ديزاين ماماندىقتارى (ينتەرەر، كوستيۋم، لاندشافت، ت.ب.) وقىتىلادى.

قازبسقا ساۋلەت-قۇرىلىس سالاسىندا جوعارى بىلىكتى مامان دايىنداۋمەن قاتار، بارلىق دەڭگەيدە ءبىلىم الۋعا، قوعامنان ءوز ورنىن تابا بىلەتىن، جان-جاقتى، جوعارى زياتكەر بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بولاشاق ساۋلەتشىلەر مەن قۇرىلىسشىلارعا تەرەڭ ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي، ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەپ، ەلجاندىلىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرىپ، ۇلتارالىق دوستىقتى دارىپتەۋگە شاقىرادى.

اكادەميا پرەزيدەنتى تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءا.ا.قۇسايىنوۆتىڭ باسشىلىعىمەن كەيىنگى ون جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە ۇلكەن جەتىستىكتەر مەن ايتارلىقتاي تابىستارعا جەتتى. اتاپ ايتساق، قازبسقا – قازاقستاندا كرەديتتىك وقۋ جۇيەسىن ەنگىزگەن العاشقى جوعارى وقۋ ورنى. 2007 جىلى دۇنيە جۇزىندە ءبىرىنشى بولىپ «ساۋلەت» ماماندىعى يۋنەسكو-حالىقارلىق ساۋلەتشىلەر وداعىنىڭ حالىقارلىق اككرەديتاتسياسىنان ءوتۋى اكادەميانىڭ ءبىلىم بەرۋ ساپاسىنىڭ جوعارى ەكەندىگىن الەمدىك دەڭگەيدە دالەلدەدى. 2011 جىلى وسى جەتىستىكتى قايتادان دالەلدەدى، كوميسسيا مۇشەلەرى ستۋدەنتتەردىڭ بىلىمىنە، تىلدەر ءبىلۋ دەڭگەيىنە قايتادان قايران قالدى.

قازبسقا الەمنىڭ وزىق، الدىڭعى قاتارلى جوعارى وقۋ ورىندارىمەن تىعىز بايلانىس ورناتتى، ءالى دە جالعاستىرۋدا. سونىڭ ناتيجەسىندە  اكادەميا ستۋدەنتتەرى ساۋلەت، قۇرىلىس سالاسىندا الدىڭعى قاتارلى تەحنولوگيالاردى ۇيرەنۋ ماقساتىندا جازعى پراكتيكالارىن اقش، ۇلىبريتانيا، پولشا، يتاليا، وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا، قىتاي، گەرمانيا، فرانتسيا، يسپانيا، تۇركيا، ءباا، ەگيپەت مەملەكەتتەرىندە وتكىزۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. بۇل اكادەميامىزدىڭ تەوريالىق بىلىممەن پراكتيكانى قاتار مەڭگەرتۋ ماقساتىندا ءوندىرىستىڭ وزىق ۇلگىلەرىمەن نارلەندىرۋ ماقساتىنان تۋىنداعان ۇدەرىس.

قازبسقا-دا 2008 جىلى ورتا ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ ساۋلەت-قۇرىلىس ماماندىقتارىنىڭ اسسوتسياتسياسىن (تساااسس) قۇردى. بۇل وسى مەملەكەتتەردەگى ساۋلەت-قۇرىلىس ماماندىقتارىن دايىندايتىن جوو اراسىندا بايلانىستى كۇشەيتۋگە جول اشتى جانە ورتاازيالىق  اتاقتى عالىمدار، پروفەسسورلار شاقىرىلىپ دارىستەرىن تىڭداۋ ادەتكە اينالدى.

ساۋلەتشىلەر مەن ديزاين ماماندىقتارىنىڭ ستۋدەنت جاستارى ەلىمىزدىڭ الىس جاقىن شەتەلدە بولاتىن حالىقارالىق بايقاۋلارعا بەلسەنە قاتىسىپ، جىل سايىن جۇلدەلى ورىندارعا يە بولادى. وسىنىڭ ءبارى قازبسقا-دا ءبىلىم بەرۋ ساپاسىنىڭ وتە جوعارى ەكەندىگىنىڭ بىردەن-ءبىر دالەلى.

اكادەميانىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى جەتىستىكتەرىمەن قوسا، ىشكى الەۋمەتتىك قولداۋىن ءسوز ەتپەۋگە بولماس. اكادەميادا ۇزدىك وقيتىن ستۋدەنتتەرگە ارنالعان قامقورشىلار كەڭەسىنىڭ ارنايى گرانتتارى بولىنەدى. قۇرىلعانىنا ون ءبىر جىل بولعان بۇل كەڭەستىڭ قولداۋىمەن جۇزدەگەن ستۋدەنتتەر تەگىن ءبىلىم الۋعا مۇمكىنشىلىك الدى.

اكادەميا ستۋدەنتتەردىڭ جاعدايىنا اسا زور كوڭىل بولەدى. ولارعا ارناپ زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتىلگەن ستۋدەنتتەر ۇيىنەن ورىن تەگىن بەرىلەدى. ستۋدەنتتەر ۇيىندە ساباققا دايىندالۋعا قاجەتتى بارلىق رەسۋرستار قامتىلعان: تاماشا وقۋ زالى، تەگىن ينتەرنەت زالى، ىڭعايلى ۇستەلدەرى بار سىزبا جۇمىستارىنا ارنالعان بولمە.

قازبسقا – زامان اعىمىمەن، كەيدە ونى دا باسىپ وزىپ كەلە جاتقان قازاقستانداعى ساۋلەت-قۇرىلىس، ديزاين سالاسىندا ماماندار دايىندايتىن  جوعارى وقۋ ورنى. اكادەميا تۇلەكتەرى قازىرگى تاڭدا تولىققاندى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىلۋى – ءبىزدىڭ وقۋ ورنىمىزدىڭ تىنىمسىز ەڭبەگى، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى كورىنىسىمىز، ءبىلىم ساپاسىنىڭ بيىكتىگى.

ەگەمەن ەلىمىزدىڭ دامۋىنا قوسار ۇلەسى ارتا بەرىپ، تاۋەلسىز قازاقستانىمىزدىڭ تورىنە قولتاڭباسىن قالدىرا بەرسىن دەمەكپىز.

ج.م. جامپەيسوۆا

قازاق باس ساۋلەت-قۇرىلىس اكادەمياسى،

جگدف اسسوتس.پروفەسسورى، فيلولوگيا

عىلىمدارىنىڭ كانديداتى

Abai.kz