Abai.kz  سايتىندا وتكەن جۇمادا جاريالانعان «باز كەشىپ كەتكىڭ كەلەدى» سۇحباتىنىڭ ءان-رەزيۋمەسى رەتىندە بەرىلگەن اقىن يبراگيم يسانىڭ ولەڭىنە جازىلعان قادىرعالي كوبەنتايدىڭ ورىنداۋىنداعى «ەلگە سالەم» ءانىن بۇرىندارى ەستىگەنىمىزبەن، بۇل جولى، ەركىمىزدەن تىس ون قايتارا تىڭداعانىمىزدى اڭعارمادىق. بالكىم، قازىرگى ۋاقىتتا ءوزىمىز دە جۇمىس بابىمەن ەلدەن، جەردەن جىراقتا، وزگە مەملەكەتتە جۇرگەندىگىمىزدەن بولار، كوڭىل كۇيىمىزدىڭ پەرنەسىن ءان مەن ءماتىننىڭ ايرىقشا ۇيلەسىمى بەبەۋلەتىپ تۇرىپ العانى بار. سونىڭ ءۇشىن دە سازدى، تولقىندى، تەبىرەنىستى اۋەننىڭ اسەرىنە ەنە وتىرىپ، ونىڭ مازمۇنىنان تۋعان وي-تۇجىرىمدارمەن وسى ءان ارنالعان بۋىنمەن بولىسكەندى ءجون كوردىم.

الماتىدا ءبىر ۇلى، بولماسا ءبىر قىزى جۇرمەگەن قازاق شاڭىراعى جوق شىعار، ءسىرا. بۇل ءوزى الەمدىك تابيعي قۇبىلىس. «اقىندار پروۆينتسيادا تۋىپ، پاريجدە ولەدى»-ءنى ايتقان ءبىز ەمەس، فرانتسۋز جۇرتى. ويتكەنى ۇلت بولىپ، ەلدىگىن ورناتىپ، ەندىگى ونىڭ مارتەبەسىن اسىرىپ، ىقپالىن ارتتىرۋدىڭ، ساياسي تىلگە سالعاندا حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ ءبىر مۇشەسىنە اينالۋدىڭ كوزگە كورىنبەيتىن ماقسات-مۇددەسى ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ەسەيگەن ۇل-قىزدارىنىڭ «كەتىگىن تاۋىپ قالانۋ» ۇدەسىندە بارىنە ورتاق، باس قالاعا بەت الىپ، بويىنداعى ءبىلىم-بىلىكتىلىگىن، قابىلەت-قارىمىن جۇزەگە اسىرۋعا ۇمتىلاتىنى تابيعي قۇبىلىس بولسا كەرەك. الايدا تۋعان ۇيادان تۇلەپ ۇشقان بالاپاندى نەبىر قاۋىپ-قاتەردىڭ كۇتىپ تۇراتىنى سياقتى، اۋىلدان استاناعا اتتانعان بوزبالا مەن بويجەتكەندى الدىنان قۇشاعىن جايىپ ەشكىمنىڭ كۇتىپ تۇرمايتىنى ايان. ونىڭ ۇستىنە ەلدىڭ ەگەمەندىككە جەتكەنىنە دەيىن قازاقتىڭ قالالارى قاتىگەز دە جات پىشىنگە ەنىپ، قازاقتىڭ ءوزىن وزەككە تەۋىپ تۇرعانى كەشە عانا. سوندىقتان ولاردىڭ ءبارى، شىنتۋايتىنا كەلگەندە، جالعىز وسكەن شىنارداي، وكىنىشىن شىعارمايتىن احۋالعا تاپ بولادى. كوز الدىندا جۋسانى مەن جۋاسى بۇرقىراعان شاعىن اۋىلدا ءاربىر ادامى، اۋلاسى، تاۋ-تاسى، وزەن-سۋى تانىس، ىستىق ءھام مەيىرىمدى مەكەنىندە تابانى جەر ۇستىندە نىق تۇرعان ونىڭ ەندى ۇلكەن، بوتەن، باسەكەلى الەمگە كەلىپ تۇسكەندە، ارمان-قيالدىڭ جەتەگىندە جۇرگەن كەزدەگى الىپ ۇشقان كوڭىلى باسىلىپ، جانى جۇدەي باستايدى. ءدال وسى كەزەڭدەردە ەڭ مىقتى دەگەن تۇلەكتىڭ ءوزى جانىندا دايىن تىرەگى بولماعاندىقتان، جۇرەگى شىتىناپ، ساعىنىشىنىڭ سىزىعى تەرەڭدەي تۇسەرى كامىل. بىراق العاشقىدا  قانشا جول تاپاي، شارشاڭقىراپ، شاشىلسا دا، كوڭىل-كۇيىن بايقاتپاۋى كەرەك. ءسال بوساسا، ساعى سىنسا، سوناۋ مۇنى ءبارى تانيتىن اۋىل-ايماق ادامدارىنان، نەمەسە ءبىرازى ءوزى سياقتى وسى قالادا جۇرگەن قۇربىلاستارىنان ۇيات. بەتىن اۋلاق قىلسىن، ەرتەڭ اكە-شەشەنىڭ بەتىنە سالىق ءتۇسىرۋىڭ دە وڭاي.

كەيدە ويلايسىڭ، ال بار مۇڭ-شەرىن، ارمان-ماقساتىن اق قاعازعا اقتارعان اعالارىڭنىڭ كىتاپتارى وعان قاپىسىز كوز جەتكىزەدى، دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن، ەڭ تەرەڭ، بالكىم، ماڭگىلىك ساعىنىش – اۋىل بالاسىنىڭ ساعىنشى بولسا كەرەك. ويتكەنى اۋىل بالاسى عانا شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن، سەزىم-تۇيسىگى قالىپتاسقان، وڭ-سولىن ءبىلىپ، ەسەيىپ، ەر جەتىپ، ەندى تانىپ ءبىلدىم-اۋ دەگەن دۇنيە جاراتىلىسىن جالقى ساتتە تاستاپ شىعۋعا ءماجبۇر. بۇدان كەيىنگى عالامنىڭ بارشاسى، ءتىپتى، ول تابىس پەن مانساپقا، بالكىم اتاق-پەن ابىرويعا جەتكىزسە دە، جان-دۇنيە تورىنەن، جۇرەك تۇبىنەن ورىن الا المايتىن جات دۇنيە بولىپ قالا بەرمەك. سول ءۇشىن دە ول الماتىدا، مەيلى لوندوندا، سيماي-اق جۇرمەك، قارا شاڭىراقتىڭ ءتۇتىنىن، قارا شاينەكتىڭ قوڭىر شايىن، قارا دومالاقتاردى قيماي-اق جۇرمەك. ءساتىن سالسا، بۇگىن ۇشىپ بارۋعا دايىن، ءيا ماسەلە سول ءساتىن سالا بەرمەيتىنىندە عوي. كەيدە جۇرەرگە جول تاپپاي، قىسقا ءجىر كۇرمەۋگە كەلمەي قالساڭ دا، كوڭىل-كۇيىڭدى بايقاتپاۋىڭ، ءجا، قيراماۋىڭ پارىز. كۇز كورگەن جاپىراقتاي، جۇدەگەن جانىڭا جىلۋ ىزدەۋدەن قايىر جوق، ويتكەنى ونى ءبارىبىر تاپپايسىڭ. نەگە دەسەڭىز، ارالاسىپ سىيلاساتىن دوسىڭنىڭ ءبارى العاشقى اسەردە مىقتى كورىنگەنىمەن، انىعىندا ولار دا ءتىرى جانعا تىرشىلىك دەپ جۇرگەندەردىڭ، جالىنا قوڭ بىتكەننىڭ وزىندە «بايلىق- ءبىر جۇتتىق»، بولماسا «كوپ اسقانعا ءبىر توسقان» ساناتىنداعىلار قاتارىندا، انىعى – ولار دا جالعىز!

البەتتە، ادام الاسى ىشىندە، جىلتىراقتىڭ سوڭىنان كەتىپ، رۋحاني، ادامي ۇعىمداردان ايىرىلا باستاعان ءورىسى بوتەن، ءسوزى داراقى، كۇلكىسى قاتتى جابايى ورتانىڭ ورىنا تۇسەىپ كەتەتىندەر دە جەتەرلىك، ەندەشە سەن ىشۋگە بولمايتىن ورتادا اڭعارماي قىزىپ قالساڭ، وكىنىشتىڭ ۇلكەنى سول بولۋى دا جازمىش. ويتكەنى، بولمىسىڭ بولەك بولعاندىقتان، بايلىق پەنەن مانساپتىڭ قۇلىنا اينالاتىن قۋىس-كەۋدە پەندەلەردىڭ دەڭگەيىنە ءتۇسىپ قالۋدان جۇرەگىڭدە وشپەيتىن سىزىق قالۋىنان ساقتانۋ قيىن.

ءوز-وزىنەن بايلانعان وسىناۋ وتپەلى ۇرپاقتىڭ ءار كۇن سايىن، ءاردايىم جولعا قاراپ ويلانىپ وتىرۋى حاق. ال، سول جولداردىڭ بىردە قياعا باستاپ، بىردە قۇزعا سالۋى دا جاراتۋشىنىڭ عانا ىقتيارىندا. بۇل ءاننىڭ كوزگە جاس الدىراتىنى دا سودان...

مۇحتار كارىباي

Abai.kz