دۇنيەدە شەشىمىن تاپپاعان ەكى لوگيكالىق سۇراق بار. ءبىرىنشىسى "تاۋىق ءبىرىنشى جارالدى ما، əلدە جۇمىرتقا ما؟" سۇراعى بولسا، ەكىنشىسى "باستا وي ءبىرىنشى تۋىنداي ما، əلدە ءسوز بە؟" دەگەن سۇراق. مەن وي ەمەس، ءسوز جاعىندامىن.

ءبىر قاراعانعا باستا ءبىرىنشى وي تۋىندايتىن سەكىلدى. Əۋەلى ويلايسىڭ. سودان كەيىن سويلەيسىڭ دەگەندەي. بىراق، ءسىز ويلايتىن ويدىڭ سوزدىك اتاۋى بار عوي. ال سوزدىك اتاۋى بولماسا، سوزدىك فورماسى بولماسا وي دا جوق. ءسىز بىلمەيتىن نəرسەڭىزدى ويلامايسىز عوي، مىسالى. ماسەلەن، كۇننىڭ ىستىق ەكەنىن ويلاساڭىز، باسىڭىزدا "كۇن" جəنە "ىستىق" دەگەن اتاۋلار تۇزىلەدى.
ىنجىلدە ء"سوز ءبىرىنشى جارالعان" دەيدى. قۇراندا قۇداي ءبىر نəرسەنى جاراتاردا "بول" دەپ ايتىپ ھəم ايتقانىنىڭ جارالعانى (بولعانى) جازىلادى. ءسوز - ماتەرياعا اينالادى دەيدى پسيحولوگ ماماندار. دۇنيە - سوزدەن تۇرادى دەپ تۇجىرىمدايىق ءبىز.

ال وسى ءسوزدى قورعاسىنداي بالقىتىپ، ونىڭ كۇش قۇدىرەتىن سەزىنىپ، وزگەگە دە سەزدىرگەن ادام -- عارىشتىق بيىككە شىققان عۇلاما ەمەي كىم؟ قازاقتىڭ تۇكتى جۇرەگى مەن مىقتى بىلەگىنەن قورىقپاعان قونتاجىنىڭ قازىبەك بابامىزدىڭ الدىندا بالاشا قالتىراعانى قالاي؟ بۇل نە كۇش؟ Əرينە، باعزى قىپشاق ءتىلى. ءبىر كەزدەگى مىسىردان شامعا دەيىن، قىتايدان حۋنعارياعا دەيىنگى حالىقارالىق ءتىل. بۇگىنگى اعىلشىن ءتىلى ىسپەتتى. قىپشاق ءتىلىنىڭ مۇراگەرى قازاق ءتىلىن "انا ءتىلى" دەپ əسپەتتەيتىنىمىز سودان. بۇكىل تىلدەردىڭ اناسى دەگەن ۇعىم عوي. ورىستار "رودنوي يازىك" دەپ ايتادى. قونتايشىنى قالتىراتقان انا ءتىلىنىڭ كيەسى مەن قۇدىرەتى ەدى. قازىبەك بابامىزدىڭ باسىنا قونعان تəڭىرقۇت ءسوز بولاتىن.

قازاقتا "بي ايتقان ءسوزدى قۇل دا ايتادى، بىراق اۋزىنىڭ دۋاسى جوق" دەگەن كەرەمەت ماقال بار. قاز داۋىستى قازىبەك بابانىڭ ايتقانى قالت كەتپەگەن. ءوزى ابىز، ءسوزى دۇعا. كەپيەتتى سوزىمەن ىركىتتەي ىرىگەن قالىڭ قازاقتى ايرانداي ۇيىتتى.

جۇرەك پەن تىلدە سۇيەك جوق. ءتىل جۇرەككە ۇقسايدى. جۇرەكتە پىكىر قانداي بولسا، تىلدە زىكىر سونداي. لاس بولسا لاس، اق بولسا اق. قاز داۋىستى قازىبەك بابانىڭ پورترەتىن سومداعاندا ۇنەمى شەشەن ەكەنى، قايراتكەر ەكەنى ايتىلادى. ال ءسوزدىڭ تىلسىم كۇشىن مەڭگەرگەن دۇعالى ەر ەكەنى، ۇلكەن ءىلىم يەسى ەكەنى ەسكەرىلە بەرمەيدى.

وتكەندە ءبىر اعالار قازىبەك بابانىڭ قايدا ءبىلىم العانى بەلگىسىز دەدى. ءبىلىم دەگەن كىتاپ وقۋدان قونباس. ءبىلىم جۇرەكتە. ينتۋيتسيا، دۇنيەتانىمدا. ءتىپتى، ءبىلىمنىڭ ءوزى اقىلدىڭ قاسىندا تۇك ەمەس. ء"بىلىمى اقىلىنان كوپ ادام بىلىمنەن تاياق جەيدى" دەيدى مىرزاگەلدى كەمەل اعام. دəل وسىلاي. بۇگىنگى شەنەۋنىكتەردى قىزمەتكە تاعايىنداعاندا عۇمىربايانىنا ۇڭىلسەڭىز ەكى-ءۇش ديپلوم يەسى. ىستەگەن ىسىنە قاراساڭىز اقىلىنا كۇمəنداناسىز. ال قازىبەك بابامىز كەمەڭگەر اقىل يەسى ەدى. مۇنداي ادامعا ءىلىم ءوزى ىزدەپ كەلىپ قونباي ما؟ مەيلى، قايدا وقىسا دا.

قازىبەك بابامىز سويلەگەندە مەرەيى ۇستەم جاۋ قونتايشىسىنىڭ ءوزى اربالىپ قالعان. "مىنە، جاۋلاپ الىپ، ۇلىن قۇل، قىزىن كۇڭ ەتەم" دەپ وتىرعان قونتايشىعا "سەن تەمىر بولساڭ مەن كومىر، ەرىتكەلى كەلگەنمىن" دەيدى. كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىز. ودان كەيىن "ەكى يىعىندا ەكى ايۋ تۇردى" دەپ اقتالىپتى حالقىنا. ارۋاقتى ەردىڭ الاپاسى اسقانىن ايتۋعا ۇيالسا كەرەك قونتايشى.

ءبىزدىڭ ايتىپ وتىرعانىمىز پسيحولوگيا ىلىمىندەگى ءسوزدىڭ ەنەرگەتيكالىق كۇشى عوي. بۇنى ءبىز تام-تۇمداپ وقىعانىمىزدان ايتىپ وتىرمىز. ال قازىبەك بابالارىمىز، جالپى قازاق ۇلتى بۇنى əلىمساقتان بىلگەن. ءسوز ەر قورعانى. ياعني، əر ءسوز دۇعا. قازاق وسىنى بىلگەندىكتەن "جاقسى ءسوز جارىم ىرىس" دەگەن. ءبىز وسى ءسوز كيەسىنەن ايرىلىپ قالدىق. قازىر əكىم-قارا قونتايشى تۇرماق وزگە ۇلتتىڭ قاراشاسىنىڭ الدىندا ورىسشا شۇلدىرلەپ əلەك. ادامزاتقا ۇستىن بولعان قىپشاق ءتىلىن قومسىنا ما، بىلمەيمىن. ورايى كەلگەندە ايتا كەتەيىك، وبلىسىمىزعا ەرلان قوشانوۆ كەلگەلى عانا əكىمدىك قازاقشاعا بەت بۇرعان سەكىلدى. بۇگىنگى بارلىق شەنەۋنىكتىڭ يدەالى قاز داۋىستى قازىبەك بابا بولۋى كەرەك نەگىزى. ول ءۇشىن عالىمدار ۇلى تۇلعانىڭ عۇمىر-بايانىن زەرتتەپ، دəرىپتەۋگە تاتيتىنداي ساپالى ەڭبەك جازۋ كەرەك. اۋىلداعى كەز-كەلگەن قاريا ايتاتىن اڭىز-əپسانادان شىعىپ، مۇراعاتقا كىرسە دەيمىز دە...

جانات جاڭقاشۇلى

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان