كرەملدىڭ ساياسي ەليتاسى توقاەۆتى «ەۋروپالىق دەڭگەيدەن دە جوعارى ديپلومات» دەپ باعالايدى. ال قازاق ساياساتكەرلەرىنىڭ ءام قوعامىنىڭ پىكىرى ەكىۇشتى.

بىرەۋلەر قاسەكەڭدى «قازاقستان ديپلوماتتارىنىڭ كوشباسشىسى» دەسە، ەندى بىرەۋلەر ، «نازارباەۆتىڭ كولەڭكەسى» دەپ سيپاتتايدى.

ءبىز قاسەكەڭنىڭ رەسەيشىلدىگى تۋرالى ايتپاقپىز. توقاەۆتى ماسكەۋلىكتەر «ەۋروپالىقتاردى شاڭ قاپتىرعان ساياساتكەر»  دەيدى. مۇنىڭ ءبىرىنشى سەبەبى قاسەكەڭ ەقىۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىندا «ەۋروپا وداعىنىڭ كەيبىر ەلدەردەگى دەپۋتاتتارعا سانكتسيا سالعانى دۇرىس ەمەس» دەپ مالىمدەمە جاساپ، كرەملدىڭ توڭىرەگىندەگى ساياسي توپقا جاقتاس بولعاندىعى. سودان كەيىن، رەسەي دۋماسىنىڭ كوميتەت باسشىسى لەونيد سلۋتسكي قاسەكەڭدى كوككە كوتەرە ماقتاعان بولاتىن

(قاسەكەڭدى ماقتاپ جۇرگەن سلۋتسكي دەگەن وسى)

سلۋتسكيدىڭ سوزىنەن كەيىن قازاقستاندىق كەي باسىلىمدار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە قاسىم-جومارت توقاەۆتى رەسەيشىل ساياساتكەر دەپ ايىپتاپ، نەگاتيۆتى پىكىرلەر جازدى.

سەبەبى، قاسىم-جومارت توقاەۆ تۇركيا-رەسەي اراسىنداعى ۇشاق داۋىندا دا رەسەيلىك پوزيتسيانى ۇستاناتىنى جەتكىزگەن. «تۇركيانىڭ رەسەي اسكەري ۇشاعىن اتىپ ءتۇسىرۋى – نەگىزسىز» دەگەنى ەستەرىڭىزدە بولار.

مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋشى ساناۋلى ساياساتكەردىڭ ءبىرى

قاسەكەڭنىڭ رەسەيلىك قانا ەمەس، الەمدىك ساياساتكەرلەر اراسىندا بەدەلى بار ەكەندىگى بەلگىلى. ول بۇۇ-دا جۇرگەندە-اق، ءوزىنىڭ ساياسي امبيتسياسىن اڭعارتقان.

دەيتۇرعانمەن، قاسەكەڭنىڭ قازاقشىلدىعى دا ءوز باسىنا جەتەرلىك. ماسەلەن، قازاق ءتىلىن قولداۋشى ءام قولدانۋشىلاردىڭ قاتارىندا. ەكس-ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسلان سارىنجىپوۆكە پارلامەنت قابىرعاسىندا قازاق تىلىندە بايانداما جاساۋدى قاتاڭ ەسكەرتكەنى ەلدىڭ ەسىندە. باق-تى قىزۋ تالقىلانىپ، قاسەكەڭنىڭ قازاق ءتىلدى اۋديتوريادا بەدەلى ارتا ءتۇستى.

ول ول ما، قاسەكەڭ شەتەلدىك مىنبەرلەردە دە قازاق تىلىندە سويلەيدى. قىتاي، اعىلشىن، فرانتسۋز جانە ورىس تىلدەرىن جەتىك بىلەتىن ول قازاق ءتىلىن كەيىن ارنايى وقىپ ۇيرەندى. قىتايدا قازاقشا سويلەدى.

«قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ نەگىزىن سالۋشى، ەل ديپلوماتتارىنىڭ جەتەكشىسى، حالىقارالىق ديپلوماتيادا سالماعى بار تۇلعا» دەيدى كوپ جۇرت. اسىرەسە، "توقاەۆتىڭ 2011-2013 جىلدار ارالىعىندا بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى رەتىندە بۇۇ-نىڭ جەنەۆاداعى وكىلدىگىنە جەتەكشىلىك ەتۋى قازاقستان ديپلوماتياسىنا دا، توقاەۆتىڭ وزىنە دە جوعارى باعا بولدى" دەيدى ساياساتكەرلەر.

كونستيتۋتسيا بويىنشا سەنات توراعاسى – پرەزيدەنتتەن كەيىنگى ەكىنشى لاۋازىم. مۇنداي لاۋازىمعا نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ سەنىمدى ادامىن عانا ەمەس، حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىمال ادامدى تاعايىنداۋى زاڭدىلىق ارينە. سەبەبى،  قازاقستاننىڭ ساياسي تۇلعالارىنىڭ ىشىندە شەتەلدە ەڭ تانىمالى دا، سىيلىسى دا – وسى توقاەۆ ەكەندىگى جانە راس.

(ەكس-دەپۋتات سەرىكباي الىباەۆ)

- توقاەۆ 20 جىلدان بەرى جوعارى مانساپتاردى يەلەنسە دە، ەلەۋلى وقيعالارعا قاتىستى پىكىرىن اشىق بىلدىرگەن ەمەس. ول پرەمەر-مينيستر قىزمەتىندە پارلامەنتكە ەسەپ بەرۋگە كەلگەندە تۋرا سۇراققا جالتارا جاۋاپ بەرەتىن. مىقتى ديپلومات بولۋى مۇمكىن، بىراق ەكونوميكانى تەرەڭ بىلمەيتىنى بايقالاتىن، – دەيدى سەرىكباي الىباەۆ. Cەرىكباي الىباەۆ قاسىم-جومارت كەمەلۇلى پرەمەر-مينيستر قىزمەتىندە جۇرگەن جىلدارى دەپۋتات بولعان.

ءتۇيىن. قاسەكەڭ ەلدەگى تانىمال ءام تاجىربيەلى ساياساتكەرلەردىڭ ءبىرى. قاسەكەڭ ساياسي تارتىستاردان  الىس جۇرگەندi ۇناتادى. ونىڭ سيىنارى دا، تابىنارى دا – پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ. نازارباەۆ پەن توقاەۆ 1985 جىلى قىتايدا تانىسقان. ءدال سول جىلى قازاق كسر-iنiڭ مينيسترلەر كابينەتiنiڭ توراعاسى ن.نازارباەۆ قىتايعا رەسمي ساپارمەن كەلەدi. ول كەزدە ق.توقاەۆ كەڭەستiك ەلشiلiكتەگi قاراپايىم قىزمەتكەر. ودان بەرى قانشا جىل ءوتتى. قوعام اۋىستى. ساياسي پروتسەسستەر وزگەردى. جوعارىدا ءوزى ايتپاقشى ("قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان كەزدەن باستاپ مەن ەلباسىنىڭ سەنىمىنە يە بولىپ، ونىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداپ كەلە جاتىرمىن"), قازاقستاندىق اككi ديپلومات ءوزiنiڭ ەل پرەزيدەنتiنە ادال سەرىك ەكەندىگىن ءالى كۇنگە دالەلدەپ باعۋدا.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz