تاتار باۋىرلارىمىزدىڭ باسىنا تونگەن قاۋىپ-قاتەرلەردىڭ قاي-قايسىسى دا قايتا-قايتا قويۋلانا بەرەدى. وزدەرى ۇلكەن ۇلتتىڭ قۇرساۋىندا قالعاندىقتان با، بولاشاعى ءۇشىن قاتتى الاڭداۋلى. ولاردى اسىرەسە تاتار ءتىلىنىڭ قازىرگى جاي جاندارىن جاي تاپقىزبايدى. ويتكەنى كەيىنگى كەزدەرى رەسپۋبليكا مەكتەپتەرىندە تاتار ءتىلىن وقىتۋدىڭ مىندەتتى ەمەستىگى جايلى پىكىرتالاستار قاتتى ءورشىپ تۇر. بۇعان سەبەپكەر بولعان فەدەراتسيا قۇرامىنا كىرەتىن رەسپۋبليكالاردا جەرگىلىكتى تىلدەرگە مەملەكەتتىك مارتەبە بەرىلگەندىگى جانە ولاردىڭ مەكتەپتەردە مىندەتتى تۇردە وقىتىلۋى قاجەت دەگەن باپ ولاردىڭ كونستيتۋتسياسىندا ايقانى جازىلسا دا رف پرەزيدەنتى ۆ.ءپۋتيننىڭ  بۇل رەسپۋبليكالاردا ءوز تىلدەرىن وقىتۋدىڭ ەرىكتى تۇردە جۇرگىزىلەتىندىگى تۋرالدى كونستيتۋتسيالىق نولرمالارى جايلى ايقانى ءبىراز شوۆينيستەردىڭ قولتىعىنا سۋ بۇرىككەندەي بولدى.

پرەزيدەنتتىڭ ءسوزى رەسپۋبليكالاردىڭ كونستيتۋتسياسىنا تىكلەلەي قايشى كەلەتىندىگىنە قاراماستان ءپۋتيننىڭ ءاىربىر ايتقانىن زاڭ كورەتىن شوۆينيستەر ىسكە كىرىسىپ تە كەتتى. مىنە،كرەملدىڭ وسىنداي ورەسكەل دە قاتاڭ ساياساتىنىڭ سالدارىنان ەلدە تاتار ءتىلىنىڭ اياسى كۇننەن-كۇنگە تارىلىپ كەلەدى. پروكۋراتۋرا سەكىلدى زاڭ ورىندارى ءتىپتى مەكتەپتەرگە ارنايى نۇسقاۋ ءجىبىرۋ سەكىلدى اراداتۋشىلىققا دا بارىپ وتىر. مىنە، وسى جاعداي ۇلت بولاشاعىنا بەي-جاي قاراي المايتىن زيالى قاۋىمنىڭ ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ ءجۇر. تاتار ۇلتجاندىلارى جاقىندا تاتارستان پرەزيدەنتى رۋستام ميننيحانوۆقا، پرەمەر-مينيستر الەكسەي پەسوشينعا، سونداي-اق پارلامەنت سپيكەرى فاريد مۋحامەتشينگە جانە بارلىق دەپۋتاتتارعا اشىق حات جولدادى.

انا ءتىلىنىڭ تاعدىرىنا الاڭداعان ولار دەپۋتاتتاردان  ەلدەگى  مەكتەپتەردە تاتار ءتىلىن ساقتاپ قالۋعا، سونىمەن قاتار رەسەيدىڭ رەسپۋبليكالاردىڭ مەملەكەتتىك تىلدەرىنىڭ فەدەرەالدىق ستاندارتىنا مىندەتتى تۇردە ەنگىزۋدى تالاپ ەتەدى.

حاتتا دەپۋتاتتاردى حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعاۋ ءۇشىن سايلاعاندارىن ەستەرىنە سالادى. «الدىمىزدا ەكى عانا جول تۇر،--دەپ جازادى ولار.ء—بىرىنشىسى، تاتار ءتىلى ءۇشىن ادالدىقپەن جان سالا كۇرەسىپ، جەڭىلگەن جاعدايدا نامىس پەن بويدى بيىك ۇستاعان قالپى ساحنادان كەتۋ. ەكىنشىسى، ءوزىمىزدىڭ جايلى ورىندىعىمىزدا قالىپ، تاتار ءتىلىن تاريح قوقىسىنا لاقتىرىپ تاستاۋ. ەگەر ءبىز ەكىنشى جولدى تاڭداساق،تۇبىندە حالقىمىزدىڭ قارعىسىنا قالامىز».

حاتتا قالا باسشىلارى مەن مەكتەپ ديرەكتورلارىن الگىندەي زاڭسىز نۇقسقاۋلارعا قارسى تۇرۋعا شاقىرادى. پروكۋراتۋرالاردىڭ تاتار مەكتەپتەرىن تەكسەرۋدى توقتاتۋدى تالاپ ەتەدى. «پروكۋراتۋرا ولاردى تەكسەرگەنشە نەگە ينتەرنەتتە قاپتاپ كەتكەن تاتار حالقى مەن تىلىنە قارسى ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەردى تەكسەرمەيدى؟» دەپ تىكەلەي سۇراق قويادى.

«بۇل ءبىزدىڭ سوڭعى شەبىمىز،--دەلىنگەن وندا.—ول ءبىزدى نە قولدايتىندارىڭىزعا، نە قولدامايتىندارىڭىزعا بايلانىستى. ەگەر ءبىزدىڭ جولىمىز ەكىگە ايىرىلسا، وندا  ەلدىڭ الىپ كومپانيالارىن باسقا ادامدار باسقارۋعا كەلەدى، باسشىلىق قۇرامى دا وزگەرۋى مۇمكىن. سوندا سىزدەردى ەشكىم دە قورعامايتىن بولادى».

تۋىسقان تاتار حالقىنىڭ اياسى تارىلعان انا ءتىلىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن قانداي دا كۇرەسكە دايىن. ولار انا ءتىلى جويىلعان جەردە ەجەلگى تاريحى بار تاتارستانننىڭ دا قۇردىمعا كەتەىندىگىنە ابدەن سەنىمدى. كەيدە ولاردى وسىنداي باتىلدىعى مەن تاباندىلىعىنا ەرىكساىز ريزا بولاسىڭ. ولاردىڭ الاڭداۋشىلىعى ءبىزدىڭ دە جانىمىزعا جاقىن، جۇرەگىمىزگە جىلى تيەدى. ولارمەن ىشتەي تىلەكتەس ەكەندىگىمىزدى دە جاسىرا المايمىز. «بولىنگەندى ءبورى جەيدى» دەيدى حالىق. ءبورى تابىلا قويماسا ورماندا ايۋ دا جەتەرلىك.

جايبەرگەن بولاتوۆ

قوستاناي

Abai.kz