تۇلپاردان تۇعىر وزعان زامان بولدى
جۋىردا Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا نەسىپبەك ايتۇلىنىڭ "قياسباي ابايدى كۇلدىرگىسى كەلدى، امانحان كىمدى كۇلدىرمەك؟.." اتتى امانحان ءالىمنىڭ شىعارماشىلىعىن سىناعان ماقالا جاريالاندى. ەكى اقىن اراسىنداعى ءسوز سايىسقا ءۇشىنشى تاراپتان مىرزان كەنجەباي دا ءوز ويىن ءبىلدىرىپ، ءبىزدىڭ پوچتامىزعا كولەمدى ماقالا جىبەرىپتى. Abai.kz پورتالى اشىق پىكىر الاڭى بولعاندىقتان دا "تۇلپاردان تۇعىر وزعان زامان بولدى" اتتى مىرزان اقىننىڭ ماتەريالىن وزگەرتپەي وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردى. جالپى، بۇل ماسەلەدە ەكى تاراپتىڭ دا ويىن وقىرمانعا جەتكىزدىك دەپ ويلايمىز. سوندىقتان دا، اعالارىمىز وسىمەن تىزگىن تارتسا دەگەن تىلەگىمىز بار.
Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى
قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ قۇرىلتايى قارساڭىندا
ءيا، نەسىپبەك ايتۇلى باستاپ، بۇگىنگى ۇلتتىق ءباسپاسوزىمىزدىڭ بەتكە ۇستارىنىڭ ءبىرى دەرلىك «جاس الاش» قوستاپ، «قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ قۇرىلتايى قارساڭىندا» دەگەن ايدارمەن يگىلىكتى ءبىر ءىستى قولعا العان ەكەن. ونىڭ «قۇرىلتاي قارساڭىندا ورتاعا سالار وي كوپ» دەپ باستالۋىنىڭ ءوزى بۇگىنگى قازاق ادەبيەتىنە قولىنان كەلگەنشە ازدى-كوپتى ۇلەس قوسسام دەيتىن، ونىڭ جانە قازىرگى جاي-كۇيىنە الاڭدايتىن كىم-كىمدى دە بەي-جاي قالدىرماسا كەرەك. اتتەڭ، نەسىپبەكتىڭ «ءسوز تانيتىن كوز كەرەك» دەگەن بۇل ماقالاسىنان بۇگىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ، قازاق ادەبيەتىنىڭ قارا شاڭىراعى جازۋشىلار وداعىنىڭ حال-احۋالى تۋرالى سىڭار اۋىز ءسوز تاپپاعانىمىز عانا قيىن بولدى. ونىڭ ورنىنا ماقالا بۇگىنگى پوەزيامىزدا قالاي دەگەندە دە ءوز ورنى بار اقىن امانحان ءالىمۇلىنىڭ ولەڭدەرىندەگى كەمشىلىك اتاۋلىنى قارجى پوليتسياسىنىڭ جەمقوردىڭ جەگەن اقشاسىن جىپكە تىزگەنىندەي تۇگەندەپ-اق شىعىپتى.
شىندىعىنا كەلسەك، ەكىنىڭ ءبىرى ءوزى وقىماسا دا بىرىنەن-ءبىرى ەستىپ الىپ دانىشپان، كورەگەن، ۇلى اقىن، باس اقىن اتاپ جۇرگەندەردىڭ ءار ولەڭىنەن ىزدەگەن ادام نەبىر كەمشىلىكتى دە، ەرسىلىكتى دە وپ-وڭاي-اق تاۋىپ الادى. جەر بەتىندە التىن اتتى اسىل تاستىڭ ءوزى 100 پايىز تازا كۇيىندە كەزدەسپەيتىنى سياقتى، ولەڭ شىركىننىڭ دە جاقسىسى، ورتاقولى (ورتاڭقول ەمەس!), ناشارى بولادى. بىراق اڭگىمەسىن «جازۋشىلار وداعىنىڭ قۇرىلتايى قارساڭىندا ورتاعا سولار وي كوپ» دەپ باستاعان نەسىپبەك شىنىندا دا وردالى وي، بيىك پاراساتتىڭ يەسى بولسا، بۇل جەردە ءبىر ادامنىڭ ولەڭىندەگى ولقىلىقتاردى ءتىزىپ بەرۋمەن شەكتەلىپ قالماس ەدى. امال نە، نەسىپبەك ايىتۇلى دەيتىن اتى-ءجونىنىڭ استىندا مەمسىيلىقتىڭ لاۋرەاتى دەگەن اتاق ىلەسە جۇرەتىن بۇل اقىنىمىزدىڭ ادەبيەت، اسىرەسە پوەزياعا قاتىستى وي-ءورىسىنىڭ شاما-شارقى سوعان عانا جەتىپتى. ايتپەسە، بۇگىنگى ادەبيەتتىڭ، ونىڭ ىشىندە پوەزيانىڭ كۇن تارتىبىنە قويار پروبلەمالارى از با ەدى؟ باياعىدا ا. چەحوۆ بەللەتريست ۆ. تيحونوۆقا جازعان حاتىندا «كەيىنگىلەر ءبىزدى چەحوۆ تا، تيحونوۆ تا، كورولەنكو دا، ششەگلوۆ تا دەمەيدى «سەكسەنىنشى جىلدارداعىلار» نەمەسە «ءحىح جۇزجىلدىقتىڭ اقىرىنداعىلار» دەپ اتايتىن بولادى دەگەن ەكەن. سول ايتقانداي، نەسىپبەك دوس وسى ماقالاسىندا بۇگىن اقىن-جازۋشىلار كەيىنگى ۇرپاققا قانداي پوەزيا قالدىرىپ بارا جاتقانى، سولاردىڭ ىشىندە ءارتۇرلى جۇلدەلەر مەن سىيلىقتار، اسىرەسە، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى دەگەن اتاق قالاي بەرىلىپ، ونى كىمدەر قانداي ءادىس-تاسىلدەرمەن الىپ جۇرگەنى، ءتىپتى، سونى نەسەكەڭنىڭ ءوزى قالاي العانى تۋرالى ايتسا، «ءاپ، بارەكەلدى! ناعىز اقىن وسىلايشا اقيقاتتى ايتسا كەرەك ەدى» دەر ەدىك قوي.
اقيقات دەمەكشى، ۆ. ءدالدىڭ "سوزدىگى" بويىنشا "اقيقات دەگەنىمىز - ادام اقىل-ويىنىڭ يگىلىگى". قاسيەتتى يسلام ءدىنى اقيقاتتى ايتۋ - ادامي قاسيەتتىڭ ەڭ بيىك شىڭى دەپ باعالايدى. ال ءوزىن اقىنمىن دەپ سانايتىن ادام نە جازسا دا ءوز جۇرەگىن، جان-دۇنيەسىن شىن تەبىرەنتكەن ءومىر قۇبىلىستارىنىڭ تەك اقيقاتىن، راسىن، شىندىعىن ايتۋى – پارىز. امال نە، بۇگىنگى پوەزيامىز لەپىرمە جەل ءسوزدىڭ، جالاڭ ماداقتىڭ، اششىلاۋ ايتساق جىلپوس، اتاققۇمار-ولەڭشىلەردىڭ كۇنكورىس جەمتىگىنە اينالدى. بۇگىنگى پوەزيامىزدىڭ مۇنداي كۇيگە تۇسۋىنە اسىرەسە، ولەڭگە دەگەن ەشقانداي تالاپ-تالعام ەسكەرىلمەي، شىعارمالار قاتاڭ سۇزگىدەن، مۇقيات تالقىلاۋدان وتكىزىلمەي، ءتىپتى، ءبىر كۇندە 40-تان استام ادامعا بەرىلە سالاتىن «الاش» ء(وزى حالىقارالىق دەپ اتالادى!) سىيلىعى سياقتى سىيلىقتار مەن جۇلدەلەر اناعان دا، مىناعان دا بەرىلە سالۋى دا كەسىرىن تيگىزىپ تۇر. ادەتتە، تالانت، دارىن دەگەن قاسيەتتەن ماقۇرىم ادامدار اتاق-داڭق، سىيلىق-جۇلدە الۋ ءۇشىن جاسالاتىن قۋلىق-سۇمدىقتىڭ، ايلا-شارعىنىڭ ءتۇر-تۇرىنە شەبەر كەلەدى. ال وسى كۇنى مەملەكەتتىك سىيلىق يەگەرى اتانىپ، ەل ارالاپ كەش وتكىزىپ، وبلىس اكىمدەرىنەن قالتاسىن قومپايتىپ كولىك ءمىنىپ شالقىپ جۇرگەن (اتىن اتا دەسە اتاپ بەرۋگە دە بولادى!) 4-5 ازاماتتىڭ ول اتاقتى الۋ ءۇشىن قانداي ايلا-شارعىعا بارعانىن بىلەتىندىكتەن سولاردى كورگەن سايىن ءوز باسىم ءارى كۇلكىم كەلەدى، ءارى بايعۇستارعا جانىم اشيدى. ولاردىڭ ىشىندە ەلباسىمىزعا اتى ءيسى قازاققا ءماشھۇر اقساقال قاسىم قايسەنوۆتى سالىپ تا، راكپەن اۋىرامىن، دارىگەرلەر 5-6 اي عانا ءومىرىڭ قالدى، راكتان ءولدىم نە، اسىلىپ ءولدىم نە ءبارىبىر، ەگەر وسى جولى (ول وسىنىڭ الدىندا كەمىندە 5-6 رەت لاۋرەاتتىققا تالاسىپ الا-الماعان ەدى) مەمسىيلىق لاۋرەاتى اتاعىن تاعى دا الا-الماسام اسىلىپ ولەمىن دەپ جۇرتتى شوشىتىپ العان دا، ت.ب. بار. سولارعا قاراپ، ادام بالاسى، اسىرەسە ءوزىن اقىنمىن دەپ ەسەپتەيتىن پەندە «لاۋرەات» دەگەن اتاق ءۇشىن دە ار-نامىسىن قۇرباندىققا شالاتىن بولدى-اۋ دەپ كوڭىل شىركىن قۇلازي جونەلەدى. سوسىن سول كوڭىلى تۇسپەگىردى ورنىنا ءتۇسىرۋ ءۇشىن
جەلەپ-جەبەپ جاتاتىن
نامىس – ناعىز ءپىر-بابا،
سول نامىستى ساتاتىن
سىيلىق قۇرعىر پۇل-عانا، - دەپ ءازىل جازىپ ءوزىڭدى-ءوزىڭ جۇباتقان بولاسىڭ. نەسىپبەك دوس الدەبىرەۋلەردى امانحاندى قولپاشتاۋشى «كلاسسيكتەر» دەپ كەكەتىپتى. شىندىعىنا كەلسەك، الگىندەي قۋلىق-سۇمدىقپەن، اراعا اقساقال سالىپ، وزىندە جوق راك اۋرۋىن سالىپ مەملەكەتتىك سىيلىق لاۋرەاتى اتانىپ جۇرگەندەر عانا وزدەرىن «كلاسسيكپىز» دەپ جيىن-تويلاردا، اس-ساداقادا كوسەمسىپ سويلەپ تۇرادى، قاتىن-بالاسىمەن، جەگجات-جۇراعاتىمەن تەلەديدار حابارلارىنا قاتىسادى.
ال قۇرىلتاي قارساڭىندا ءارتۇرلى وي ايتۋعا باستاماشى بولىپ وتىرعان نەسىپبەك ايتۇلى قالاي مەمسىيلىق لاۋرەاتى اتاندى دەيسىز بە؟ نەسىپبەك دوستىڭ مەملەكەتتىك سىيلىققا ۇسىنعان «دۇنيەلەرى» ءبىر ەمەس، بىرنەشە مارتە بۇل اتاققا لايىق بولماي شىعىپ، دودادان قۇرالاقان قايتتى. ارينە، العان بەتىنەن قايتپاۋ جانقيارلىق، تاباندىلىق دەگەن بار. بىراق سول كەزدەرى ءوز باسىم نەسىپبەك كورسەتكەن جانقيارلىقتى-جانكەشتىلىك، ولەرمەندىكتىڭ ەڭ ءبىر وزىق ۇلگىسى ەكەن دەي جازداعانىم بار. ولاي دەيتىنىم، كۇندەردىڭ كۇنى بولعاندا ول سول كەزدەگى «جاس الاش» گازەتىنە ولگەننەن كەيىن ءبىز دە مەملەكەتتىك سىيلىق الارمىز دەپ ەڭىرەگەندە ەتەگى تولعان زارلاما ماقالا جازدى.
شاقىرىپ ءۇمىت الدا سان،
لاۋرەاتتىق جايلى توككەندە وي
سىيلىققۇمارلار ارقاشان
جىلاۋمەنەن وتكەن عوي، – دەپ ءبىز دە قوسىلا جىلاي جازدادىق.
«وڭاي كەلگەن باقىتقا دا جىلاي سالعان پەندەمىن» دەپ ءبىر اقىن ايتقانداي، نەسىپبەكتىڭ جىلاسا جىلاعانى ايىپ ەمەستە شىعار. ويتكەنى، اقىن دەگەنىڭىز ەموتسيانىڭ ادامى عوي. بىراق ونىڭ قازاق پوەزياسىنىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىزى، تۇڭعيىق تەرەڭ ويشىل اقىن الدەقاشان باقيلىق بولعان جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆكە مەمسىيلىق لاۋرەاتى بەرىلۋىنە بايلانىستى الگىندەي زار-ماقالا جازعانى ادام ايتقىسىز ۇيات بولدى. ال مىنا ماقالاسىنىڭ باسىندا ول اباي، ءىلياس، ماعجان سياقتى اقىندارعا «م.ماعاۋين مەن تولەندەر»-ءدى قوسىپ جۇمەكەندى ۇمىت قالدىرادى. بۇرىنعى اقىندىق شاما-شارقى قانداي بولعانىن قايدام، نەسىپبەكتىڭ سول كەزدەگى دە بۇگىنگى دە جازعان-سىزعاندارى جاساندى ۇرانعا، لوزۋنگىلىك پافوسقا، ناۋقانشىلدىققا تولىپ تاسىپ-توگىلىپ جاتادى. وعان مەملەكەتتىك سىيلىق اپەرگەن «دۇنيەسى» دە بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ اتا-باباسىنىڭ دا اتاپ ايتساق ناۋرىزبايدىڭ دا ەرلىگىن جىرلاۋعا بۇيرەگى بۇرىپ تۇرعانىن كوزى اشىق ادامعا اڭعارۋ اسا قيىن ەمەس. وسى جەردە ونىڭ امانحان ءالىمدى سىناي كەلە «اقىن ارزان سوزگە الدانباي، مارجان سوزدەن مونشاق ءتىزۋى» كەرەك دەگەن عيبراتىن ءوزى قالاي قادىرلەيتىنىنە كوز تىگىڭىزشى:
"الابى الاتاۋدىڭ دۇبىرلەدى،
اتاعى باتىرلاردىڭ دۇرىلدەدى
داڭقىنان سابالاق پەن ناۋرىزبايدىڭ
تىزەسى اتا جاۋدىڭ دىرىلدەدى.
ويراتتى ويران سالعان ءتاڭىر اتتى،
اقىرى ايدالادا اڭىراتتى
اتانىپ «اڭىراقاي» جەردىڭ اتى
قوڭىرسىپ جۇرتىنداعى كوڭى جاتتى".
ولەڭنىڭ قالاسا جىلاتىپ، قالاسا شاتتىققا شومىلدىراتىن قۇدىرەتىن تۇسىنەتىن ادام وسىنداعى «دۇرىلدەدى»، «دۇبىرلەدى»، «دىرىلدەدى»، «ءتاڭىر اتتى»، «اڭىراتتى»، «كوڭى جاتتى» دەگەن سۋ تاتىعان دامسىزدىكتى اقىندىق، اقىننىڭ الپىس ەكى تامىرىن ءيىتىپ ايتىلعان اقيقات ءسوز دەي قويار ما ەكەن؟ نەمەسە:
"جىگىتتەر سوڭىنا ەرگەن كوكجال ءبارى
بىلىنەر اتا كورىپ، وق جونعانى.
ايقاسقا اسىعادى قانى قايناپ،
جوڭعاردىڭ جانعا باتىپ جوندانعانى", - دەگەن جولداردى نەسىپبەكتەن وزگە ەشكىم دە «ارزان سوزگە الدانباي، مارجان سوزدەن مونشاق تەرۋ» دەي قويماس، ءسىرا. وسىنداي قارابايىرلىققا، وسىنداي قارادۇرسىندىككە تۇنىپ تۇرعان دۇنيە-سىماق جازىپ مەملەكەتتىك سىيلىق لاۋرەاتى اتانۋ ءۇشىن قانداي قوعامدا، قانداي مەملەكەتتە ءومىر وتكىزۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟ مىنە، نەسىپبەك اقىن جازۋشىلار قۇرىلتايى قارساڭىندا دەپ ماقالا جازعاندا بۇگىنگى ادەبيەتىمىزگە كەسىرىن تيگىزىپ وتىرعان وسىنداي «بارماق باستى، كوز قىستىلىق»، «تامىر-تانىستىق» سياقتى كەسەلدەردى، اقىندارعا ءتان ار مەن جان تازالىعىن تىلگە تيەك ەتۋى كەرەك ەدى عوي. بىراق وندايلاردى ايتسا تاياقتىڭ ءبىر ۇشى وزىنە ءتيىپ كەتەرىن بىلەمە قايدام، نەسەكەڭ بۇنداي اۋقىمدى ماسەلەلەرگە ات ءىزىن سالۋدان اۋلاقتاپ كەتىپتى.
قۇرىلتاي قارساڭىندا دەپ ءسوز باستاعان اقىن ادام بۇگىنگى پوەزيامىزدىڭ تاعى ءبىر ۇلكەن قاسىرەتى بۇگىنگى پوەزيانى بىرەۋلەرگە، نە ءبىر ادامعا تابىنۋ مەن جاعىمپازدىق جايلاپ العانى تۋرالى ايتقانى ابزالىراق بولار ەدى. راس، سوناۋ ءبىر كەزدەرى لەنينگە، ستالينگە، كوممۋنيستىك پارتياعا ارناپ «التىن زاڭ»، «كۇن كوسەم» دەپ ولەڭ جازعاندار بولدى. بىراق بۇگىنگى كەيبىر ولەڭشىلەرىمىزدىڭ (ولاردى اقىن دەۋگە اۋىز بارماعان سوڭ وسىلاي دەدىك) وسى زاماننىڭ قالتالىلارى مەن بايشىكەشتەرىنە ارناعان ولەڭدەرىمەن سالىستىرعاندا ول ولەڭدەر لەنين مەن ستالينگە ءجاي راحمەت ايتۋ سياقتى كورىنەدى ەكەن. ال ەلباسىمىزعا ارنالعان شەكتەن شىعا ايتىلعان كەيبىر لەپىرتۋلەر مەن كوپىرتۋلەردى ول كىسىنىڭ ءوزى وقىسا، جاتىپ كەپ اشۋلانۋى، ءتىپتى، «مىناعان بەرگەن مەمسىيلىقتى قايتىپ الىڭدار» دەۋى دە مۇمكىن شىعار. ءيا، «ار-نامىستى ساتاتىن سىيلىق قۇرعىر پۇل عانا» دەگەنىمىزدەي سىيلىق اتاۋلىنىڭ ادامدى قۇنىقتىرىپ جىبەرەتىن ءبىر سيقىرى بار سياقتى. جانە قازىر قازاقستاندا انا جەردە دە، مىنا جەردە دە وتكىزىلىپ جاتقان بايگە، جۇلدە، فەستيۆال اتاۋلىدان قۇرقول قايتپايتىن ءبىر توپ بار. سولاردىڭ ءبىرى وسى نەسەكەڭ دەسەك، ول بىلتىرعى «رۋح» اتتى بايگەدەن دە وزا شاۋىپ شىققاننىڭ ءبىرى بولدى. ونىڭ بۇل جولى نەبىر قۇلاگەر جىردى قۇم قاپتىرىپ بايگى العان جۇيرىگى «جاڭعىرۋ جىرى» دەپ اتالادى ەكەن. ونى وقىپ وتىرىپ، «قۇداي-اي، جەر بەتىندە ەشقاشان ادىلدىك دەگەن ءالجۋاز بايعۇس ورناي قويماس دەسەك تە پوەزيا دەگەن پاكيزات سۇلۋدى بۇلايشا قورلاپ، زورلاۋعا بولمايدى عوي» دەپ كۇڭىرەنە جازدادىق. سول پاكيزات جانرعا عانا ءتان سۇلۋلىقتان، كوركەمدىكتەن، شەبەرلىكتەن، شىنايىلىقتان، سۋرەتكەرلىكتەن، ەڭ اقىرىندا اقىنعا ءتان اق جۇرەك اقيقاتشىلدىقتان جۇرداي، نە ءبىر تاريحي دالەل-دايەگى جوق ساپىرما سوزدەن، ايقاي-ۇيقايعا تولى جالاڭاش ۇران مەن ماداق-ماقتاۋدان، اتى ايتىپ تۇرعانداي قۇر جاڭعىرىق سوزدەن تۇراتىن پوەما دەپ اتالاتىن ىشىندە كەيىپكەرى جوق «پوەما» جەڭىمپاز اتانعانىن كورگەندە «ە-ە، تۇلپاردان ماستەك وزعان زامان تۋعان ەكەن عوي» دەگەننەن باسقا امالىمىز قالمادى. راس، بۇل دۇنيە-سىماقتىڭ باسىنان باستاپ ەڭ اقىرىنا شەيىن ەلباسىنىڭ اتى اتالىپ وتىرادى. بۇل جەردە امانحاننىڭ ءار ءسوزىن جىلىكتەپ، بورشالاعان نەسىپبەكشىلەمەي ول پوەما دەپ اتاعان بۇل جازۋ-سىزۋدى تالداپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس. ويتكەنى، بۇل – باسىنان اياعىنا شەيىن تاريحىمىزعا، تاۋەلسىزدىگىمىزگە بايلانىستى وتكەن زامانداردىڭ «زوبالاڭى»، «ءبىر قازاق ءبىر قازاقتىڭ كورىن قازعانى»، «ازاتتىق كىندىگىنەن جاراتىلعان جاڭا زامان»، «تاعدىردىڭ قاتۋلانسا قاس-قاباعى، قارا بۇلتىن اسپان ءالى ءۇيىرۋى ابدەن مۇمكىن» دەگەن سياقتى جاتتاندى دا جالاڭ ۇران مەن سۋدىراعان سوزدەردىڭ، ويتپەيىك تە بۇيتپەيىك دەيتىن ارزان اقىل-كەڭەستەردىڭ جيىنتىعى عانا. ياعني، پوەماعا قىرىق قايناسا دا سورپاسى قوسىلمايتىن. مۇندا:
"شاتتىعىم نۇرعا بولەپ شاڭىراقتى
كوڭىلدىڭ كوك اسپانىن جادىراتتى", - دەپ، ودان جالما-جان:
"اسقاقتاپ بايتەرەگىم ودان سايىن
جايقالىپ جاپىراعىن جامىراتتى"
نەمەسە:
«ارماننىڭ كوپپەن بىرگە استىم بەلىن، بەرەكەم-ورتامداعى تاس دىڭگەگىم»، «بالاسى اكەسىنەن تۋعان اسا، بيىككە ارمان بولماس تۋ قاداسا» دەگەن سياقتى قيتاردىڭ كوزدەرىندەي ءبىرى - قىرعا، ءبىرى - سىرعا قاراپ تۇرعان، ءبىر-بىرىنە ەش قاتىسى جوق، ۇيقاسقا قۇرىلعان سوزدەردىڭ جيىنتىعى عانا. بۇگىنگى قازاق پوەزياسىنىڭ قادىرىن كەتىرەتىن مۇنداي قۇنسىز دۇنيە جازعىشتار كەيىنگى جىلدارى وتە كوبەيىپ كەتكەنىمەن تۇرماي، سول دۇنيەلەرىنىڭ ىشىنە ورىندى-ورىنسىز ەلباسىنىڭ ەسىمىن تىقپالايتىن پاسىق ادەت تاۋىپ الدى. بۇگىن ءبىزدىڭ وسى ماسەلەلەردى قوزعاۋىمىزعا جول اشىپ بەرگەن نەسىپبەك مىرزا سولاردىڭ الدىندا سار جەلىپ كەلە جاتقانداردىڭ ءبىرى ەكەنىن بۇرىن دا بايقايتىنبىز. ال ول «پوەما» دەپ اتاعان مىنا ۇراننامانى وقىعاندا سول ويىمىز دۇپ-دۇرىس ەكەنىنە كوزىمىز جەتە تۇسكەندەي بولدىق. نەسىپبەك ايتۇلى وسى دۇنيەسىن «ەلباسى باعدارىمدى ايقىندادى، ءتورت ءبولىپ ءتۇن ۇيقىسىن تاڭ اتىرعان»، «بولجاعان ەلباسىمىز بولاشاقتى، بەكەرگە جاڭارتقان جوق استانانى»، «ەلباسى كەمەڭگەرلىك ويىن ايتتى، كۇڭگىرتتە قولىڭا شام ۇستاتقانداي»، «ساقتا دەپ ەلباسىمىز ەلدىگىڭدى، قۇلاققا قۇيىپ وتىر كۇندە وسىنى»، «ەلباسى جونگە سالىپ، ءاي، دەمەسە، قايتادى جاتقا كەتكەن قايدان ەسە؟»، «ەلباسى سىلكىنبەسە توسىن بۇگىن، جۇرتىم-اۋ، جيعىزادى ەسىڭدى كىم؟» دەگەن سياقتى ءوزى ايتقانداي «مارجان سوزدەن تىزگەن مونشاقتارمەن» ورنەكتەپ كەلىپ، ونى 18 ميلليون حالىققا قاراپ
"بيىكتەن ۇشام دەسەڭ العا، ءسىرا،
قام جاسا قاناتىڭنىڭ تالماسىنا،
قىرانداي ءدۇر سىلكىنىپ قايتا تۇلەپ،
سەرىك بول سامعاعاندا ەلباسىعا", - دەپ اياقتاعانىن كورگەندە قانداي ويعا كەتتىڭ دەيسىز بە؟ بىرىنشىدەن، "ەڭ اقىرعى قوس جولدا ءدۇر سىلكىن، قايتا تۇلەپ" دەپ كىمگە ايتىپ وتىر، حالىققا ما، الدە ەلباسىعا ما؟ ەگەر حالىققا قاراتىپ ايتسا، سامعاعاندا ەلباسىعا سەرىك بول دەگەنى نەسى؟ اۋ، ءوزى ءدۇر سىلكىنىپ، ءوزى قايتا تۇلەپ، ءوزى سامعاپ بارا جاتقان 18 ميلليون حالىققا ءبىر ادامعا، ياعني، ەلباسىعا عانا سەرىك بولامىز دەسە، سونىڭ اينالاسىندا توپىرلاپ تۇرىپ قالماي ما؟ ال ەلباسى عانا سامعاپ بارا جاتسا شە؟ وعان سونشاما قاراقۇرىم حالىق قوسىلا سامعاپ ۇشا الا ما؟ نەسىپبەكتىڭ ولەڭدەرىندە قاشان كورسەڭ، ءبىر جول قىرعا، ءبىر جول سىرعا قاراپ، بىرىنەن-ءبىرى تەرىس اينالىپ تۇراتىنى نەسى دەيمىز، ىشتەي. ەكىنشىدەن، ەگەر ءدال وسى نەسىپبەككە ۇقساعان بىرەۋ رەسەيدەن تابىلىپ، پۋتين-پرەزيدەنتكە ارناپ وسىنداي ولەڭ نە پوەما جازسا، بۇكىل رەسەيگە، ماسقارا بولار ەدى. ونى ءتىپتى، سول ءپۋتيننىڭ ءوزى-اق نە ىستەرىن قۇداي بىلەدى. ال امەريكادان وسىنداي ءبىر ولەڭشى شىعىپ ترامپقا ارناپ پوەما تۇگىل ءبىر-ەكى شۋماق ماقتاۋ ولەڭ جازسا، ونىڭ كۇنى نە بولار ەدى دەگەن وي تاعى دا مازامىزدى شۇقيدى. ءيا، ار-نامىسىنان، ۇياتى مەن يمانىنان ايرىلماعان جانە ءوزىن اقىنمىن دەپ ەسەپتەيتىن ادام اقىندىق ەشقانداي سىيلىقپەن، ءولىپ-تالىپ، جىلاپ-ەڭىرەپ نەمەسە اقساقال سالىپ العان لاۋرەاتتىقپەن ولشەنبەيتىنىن، اقىندىق دەگەنىمىز – ار تازالىعى، جان تازالىعى ەكەنىن، نامىسىڭدى، ادامدىق قادىر-قاسيەتىڭدى ەشقانداي سىيلىققا، ەشقانداي جۇلدەگە، ساتۋدان اۋلاق بولۋ ەكەنىن ءبىلۋى كەرەك. جازۋشىلار قۇرىلتايى الدىندا ءبىزدىڭ ايتپاق ويىمىز - وسى. ارتىق كەتكەن جەرىمىز بولسا، كەشىرىڭىز، قالامگەر قاۋىم.
مىرزان كەنجەباي، اقىن، قر مادەنيەت قايراتكەرى
Abai.kz