قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەدجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن وتكەن پالاتانىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات جاراسباي سۇلەيمەنوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. وندا: «سوڭعى كەزدەرى قايدا بولماسىن جاسوسپىرىمدەردىڭ، مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردىڭ وزدەرىنە وزدەرىنىڭ قول كوتەرۋى جيىلەپ كەتكەنى جاسىرىن سىر ەمەس. ەۆروپا مەن ازيانى عانا ەمەس، بۇكىل الەمدى كەزىپ جۇرگەن وسىنداي قايعىلى وقيعالار ەلەسى ءبىزدىڭ ەلىمىزدى دە وراپ وتكەن جوق. وتكەن جىلى 13 قازاندا قاراعاندى قالاسىندا ون ءتورت جاسار ءجاسوسپىرىم اسىلىپ قالدى. ارادا بەس كۇن وتكەننەن كەيىن جۇرتشىلىق الماتى وبلىسىنىڭ تۇزدىباستاۋ كەنتىندە ون بەس جاسار ەكى ءجاسوسپىرىمنىڭ  وزدەرىنە وزدەرى قول جۇمساپ، ومىرمەن قوش ايتىسقاندارىن ەستىپ، جاعالارىن ۇستاستى.

23 قاراشادا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى اقتوبە قالاسىندا ون جەتىدەگى قىز بالا مەن ون بەس جاسار ءجاسوسپىرىمنىڭ  اسىلىپ قالعانى تۋرالى اقپارات تاراتتى. 26 قاراشادا وسىنداي وقيعا الماتىدا قايتالاندى. بۇل جولى ايتىپ كەلمەگەن اجالدىڭ قۇرىعىنا ون التى جاسار ءجاسوسپىرىم ىلىكتى.

جەلتوقساننىڭ 6-13 ارالىعىندا تەمىرتاۋدا، سەمەيدە، استانادا، اقمولا وبلىسىنىڭ ششۋچينسك قالاسىندا تاعى ءۇش قىز، ەكى ەر بالا ءوز ەرىكتەرىمەن ومىردەن وزدى.

قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەدجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن وتكەن پالاتانىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات جاراسباي سۇلەيمەنوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. وندا: «سوڭعى كەزدەرى قايدا بولماسىن جاسوسپىرىمدەردىڭ، مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردىڭ وزدەرىنە وزدەرىنىڭ قول كوتەرۋى جيىلەپ كەتكەنى جاسىرىن سىر ەمەس. ەۆروپا مەن ازيانى عانا ەمەس، بۇكىل الەمدى كەزىپ جۇرگەن وسىنداي قايعىلى وقيعالار ەلەسى ءبىزدىڭ ەلىمىزدى دە وراپ وتكەن جوق. وتكەن جىلى 13 قازاندا قاراعاندى قالاسىندا ون ءتورت جاسار ءجاسوسپىرىم اسىلىپ قالدى. ارادا بەس كۇن وتكەننەن كەيىن جۇرتشىلىق الماتى وبلىسىنىڭ تۇزدىباستاۋ كەنتىندە ون بەس جاسار ەكى ءجاسوسپىرىمنىڭ  وزدەرىنە وزدەرى قول جۇمساپ، ومىرمەن قوش ايتىسقاندارىن ەستىپ، جاعالارىن ۇستاستى.

23 قاراشادا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى اقتوبە قالاسىندا ون جەتىدەگى قىز بالا مەن ون بەس جاسار ءجاسوسپىرىمنىڭ  اسىلىپ قالعانى تۋرالى اقپارات تاراتتى. 26 قاراشادا وسىنداي وقيعا الماتىدا قايتالاندى. بۇل جولى ايتىپ كەلمەگەن اجالدىڭ قۇرىعىنا ون التى جاسار ءجاسوسپىرىم ىلىكتى.

جەلتوقساننىڭ 6-13 ارالىعىندا تەمىرتاۋدا، سەمەيدە، استانادا، اقمولا وبلىسىنىڭ ششۋچينسك قالاسىندا تاعى ءۇش قىز، ەكى ەر بالا ءوز ەرىكتەرىمەن ومىردەن وزدى.

23 جەلتوقساندا اقمولا وبلىسىنىڭ ەگىندىكول اۋىلىندا جەرگىلىكتى مەكتەپتىڭ 10 سىنىبىندا وقيتىن قىز بالا اسىلىپ ءولدى. وكىنىشكە وراي جاڭا جىلدىڭ العاشقى كۇندەرى دە اتا-انالارعا قايعى ارقالاتا كەلدى. بۇرىنعى كۇنى عانا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى جۇرتشىلىققا ىشكى ىستەر مينيسترلىگى اكادەمياسىنىڭ ءبىرىنشى كۋرس ستۋدەنتىنىڭ كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ توبەسىنەن قۇلاپ ولگەنىن ەستىرتتى.

وسىنداي جانتۇرشىگەرلىك حابارلار كىمدى دە بولسىن، بەي-جاي قالدىرماۋعا ءتيىس. ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماعان، وڭى مەن سولىن تانىماعان، ەرىندەرىندەگى انا ءسۇتى كەۋىپ ۇلگەرمەگەن  بالالارىمىز باۋداي ءتۇسىپ، قىرشىنىنان قيىلىپ جاتىر.

رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 2009 جىلى  ەلىمىزدە 260 ءجاسوسپىرىم وزىنە-ءوزى قول جۇمساپ ومىرمەن قوش ايتىسقان. جاعداي وتكەن جىلى دا تۇزەلە قويعان جوق، ءسويتىپ ەل بويىنشا وسىنداي 237 وقيعا تىركەلدى. بۇل دەگەنىڭىز وسىنشاما انا قارا جامىلىپ، بوتاسىنان ايىرىلعان بوزىنگەندەي ەڭىرەپ قالدى، مىڭداعان جۇرەكتەرگە جارا ءتۇستى دەگەن ءسوز.

ءبىر الاڭدارلىق جاي، قايعىلى وقيعالار بارلىق وبلىستاردا دەرلىك تىركەلۋدە. شىعىس قازاقستان وبلىسىندا 30 شاقتى ءجاسوسپىرىم ءومىرى­مەن قوش ايتىسسا، قاراعاندى، وڭتۇستىك قازاقستان، اقمولا، اقتوبە  وبلىستارىنىڭ ارقايسىسىندا 20 نىڭ ۇستىندە بالا وزدەرىنە وزدەرى قول كوتەرىپ، جاس ومىرلەرىن قيدى. سوڭعى ءۇش جىلدا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا بۇل كورسەتكىش ەكى ەسە وسكەن.

ءسويتىپ، بۇگىندە اتا-اناسى بالاسى مەكتەپكە كەتسە، ۇيگە امان-ەسەن ورالا ما دەپ، وزدەرى جۇمىستا جۇرسە، كەشكە بالام الدىمنان شىعار ما ەكەن دەپ الاڭدايتىن، مازاسىز كۇي كەشەتىن  بولدى. ەرتەڭ مەزگىلسىز اجال كىمنىڭ ەسىگىن قاعادى، كىمدى زار جىلاتادى؟! بۇل پالە بىزگە قايدان جابىستى؟ سىرتى ءبۇتىن، ءىشى ءتۇتىن بالالار قايدان شىعىپ جاتىر؟ بالالار بەسىكتەن بەلى شىقپاي جاتىپ نەگە ومىردەن  تۇڭىلەتىن بولدى؟ «سەنىڭ تابانىڭا قادالعان شوگىر مەنىڭ ماڭدايىما قادالسىن» دەپ باۋىر ەتى بالاسى ءۇشىن وتقا دا، سۋعا دا تۇسۋگە دايار اتا-انانىڭ كوز جاسى نەگە قۇرعامايدى؟ بۇعان ماماندار نە ايتادى؟

ولاردىڭ ءبىر توبى سۋيتسيد وقيعالارىنىڭ  جيiلەۋiنە الەۋمەتتiك جاعداي، تيiستi وتباسىلىق جانە قوعامدىق تاربيەنiڭ جوقتىعى، زورلىق-زومبىلىق، دiني اعىم­داردىڭ ارەكەتi, ەسiرتكi قولدانۋ  سەبەپ بولىپ وتىرعانىن العا تارتادى.

وزىنە-ءوزى قول جۇمساۋشىلاردىڭ كوبەيۋى ەڭ الدىمەن تەلەارنالاردان بەرىلىپ جاتقان ۇرىس-توبەلەسكە، قانتوگىسكە تولى فيلمدەردىڭ  اسەرى، سونداي-اق، بارىنە شايلىعىن ايىرامىن، بايلىعىن ەسەلەيمىن دەپ شارق ۇرىپ جۇرگەن اتا-انالاردىڭ جۇمىسباستىلىعى كىنالى، ولار كۇنكورىستىڭ قامىمەن  تاڭ اتقاننان كۇن باتقانشا ءۇي قاراسىن كورمەيدى، بالاردىڭ وقۋىنا، تاربيەسىنە كوڭىل بولە بەرمەيدى، نازاردان تىس قالعان بالا ءوزىن كەرەكسىز سەزىنەدى دەۋشىلەر دە بار.

قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر مەن سان ءتۇرلى قيىندىقتار بالا پسيحولوگياسىنا كەرى اسەر ەتۋدە. ءوز-وزىنە قول سالۋ - تۇسىنىسپەۋشىلىك پەن جالعىزدىقتان تۋىندايتىن پروبلەما.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋراتۋراسىنىڭ 2008 جىلى «بالالار ءسۋيتسيدى» تاقىرىبىندا جۇرگىزگەن ارنايى زەرتتەۋىندە بالالاردى وسى جولعا يتەرمەلەيتىن نەگىزگى سەبەپتەر رەتىندە بالانىڭ كۇردەلى الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق جاعدايى، ودان كەيىن - ۇلتارالىق قاتىناس، وتباسىلىق تۇرمىستىڭ قولايسىزدىعى مەن قولداۋدىڭ بولماۋى سياقتى فاكتورلار اتالعان.

دۇنيەنىڭ اقپاراتتانۋى، ادامنىڭ تابيعاتتان الشاقتاۋى، نەشە ءتۇرلى كومپيۋتەرلىك ويىندار، كوبىنەسە جاستاردىڭ اراسىندا ءسۋيتسيدتىڭ كوبەيۋىنە ىقپال ەتىپ وتىر.

جاسوسپىرىمدەردىڭ  وزدەرىنە-وزدەرىنىڭ قول سالۋىنا كوبىنەسە،  ايتىلعان سىندى دۇرىس قابىلداماۋى، قيىندىقتارعا توزبەۋى سەبەپ بولادى. سونداي-اق، قوعامداعى جات قىلىقتارعا اۋەس، ناشاقورلار مەن ماسكۇنەمدەر سۋيتسيدكە بەيىم كەلەدى.

وزىنە-ءوزى قول جۇمسايتىن جاستاردىڭ كوبەيۋى - ەلىمىزدەگى جاستار ساياساتىنىڭ دەڭگەيىنىڭ تومەندىگىن كورسەتەدى.

دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ءسۋيتسيدتى دəرىگەرلەر اۋرۋدىڭ ءبىر ءتۇرى دەسە، پسيحولوگتار بۇل جان كۇيزەلىسىنىڭ كورىنىسى دەيدى.

وتكەن حح عاسىردىڭ باسىندا وسى جايعا نازار اۋدارعان اۆستريالىق پسيحولوگ زيگمۋند فرەيد ادامنىڭ وزىنە-ءوزى قول جۇمساۋى ىزاقورلىق، اگرەسسيادان بولاتىنىن مالىمدەگەن. ال، امەريكالىق پسيحولوگ كارل مەننيندەر ءسۋيتسيدتىڭ بارلىعىن سانادان تىس جاسالاتىن ءوزارا بايلانىستى ءۇش نەگىزگى سەبەپپەن: ءوش الۋ - جەك كورۋشىلىكپەن، تىعىرىقتان شىعاتىن جول تاپپاعاندىقپەن  جانە كىنالى سەزىمنىڭ كۇشتىلىگىمەن تۇسىندىرگەن.

بىرەۋلەر ءبارىن جوقشىلىققا جاپسا، ەندى بىرەۋلەر وعان كەرەعار وي تاستايدى. كىمدىكى دۇرىس، كىمدىكى بۇرىس؟ ءبىرىنشى ويعا باس شۇلعيىن دەسەڭ، حالقىمىزدىڭ باسىنان نەبىر قيىن زاۋالدار وتكەن، قازاق اشتىقتى دا، جالاڭاشتىقتى دا كورگەن. بىراق سول ءۇشىن ەشكىم اسىلىپ ولگەن جوق. الدە، جاستاردى اداستىرىپ، شاتاستىرىپ جاتقان اباي اتامىز ايتقان، تاماعى توقتىق، كويلەگى كوكتىك پە؟ بىلاي قاراعاندا، ءبارى قيسىندى، ايتىلعان سوزدەر نىساناعا ءدوپ ءتيىپ جاتقان سياقتى. سوندا قالاي، بۇل - سەبەپ-سالدارى تۇسىنىكتى، قالىپتى جاعداي دەپ، ءوزىمىزدى ءوزىمىز جۇباتىپ، سىرتتاي باقىلاۋشى بولىپ وتىرا بەرەمىز بە؟ جاعداي تۇزەلۋدىڭ ورنىنا  ۋشىعا تۇسسە، مۇنداي ساۋەگەيلىكتەن بىزگە نە پايدا؟

الدە، ءبارى رۋحتىڭ السىزدىگىنەن بە ەكەن؟ بۇل جايدى اۋىزعا الىپ جاتقان ەشكىم جوق. بىراق ونى دا ەسەپتەن شىعارۋعا بولمايدى.

راس، جوعارىدا ايتىلعان وقيعالاردىڭ بارلىعى بويىنشا دەرلىك قىلمىستىق iستەر قوزعالعان. بىراق، كوبىنىڭ سەبەبى اشىلماي جۇمباق كۇيىندە قالىپ قويعان. ادەتتە، ءجاسوسپىرىمنىڭ  نەگە وسىنداي  قادامعا بارعاندىعى ءجىتى زەرتتەلمەيدى، ىسكە قاتىسى بار لاۋازىمدى ادامدار وقىس وقيعانى تەزىرەك ۇمىتۋعا تىرىسادى، كىنالىلەردى سىرتتان ىزدەيدى. «ءوزارا تۇسىنىستىك بار جەردە، قانداي قيىنشىلاقتار بولماسىن، بالا ەشقاشان ءوز-ءوزىن ءولتىرۋ تۋرالى ويلامايدى دا. ەگەر ونداي بولسا، وندا بالا مەن اتا-انا اراسىنداعى قارىم-قاتىناستا ءبىر كىناراتتىڭ بولعانى.» بۇل ۇستازدىڭ ءسوزى. ولاردىڭ وزدەرىن كىنالاۋشىلار دا جوق ەمەس. اتا-انالار كiنالi, مۇعالiم­دەر كiنالi,  قوعام كiنالi  دەپ قۇر داۋرىققانمەن ماسەلە شەشىلە مە؟ جوق. سايىپ كەلگەندە بۇل جەكەلەگەن وتباسىنىڭ ەمەس، قوعامنىڭ پروبلەماسى، قوعامعا تونگەن قاۋىپ. سوندىقتان ونىمەن حالىق بولىپ كۇرەسۋىمىز كەرەك, ارالاسۋىمىز كەرەك! ءار تاعدىرعا اراشا ءتۇسۋىمىز كەرەك!

مىسالى، جاپونيا وتكەن جىلى ازاماتتاردىڭ وزدەرىنە وزدەرى قول سالۋىمەن كۇرەسۋ، الدىن الۋ ءۇشىن  بيۋدجەتتەن 32 ميلليارد دوللار قارجى جۇمساپتى. بۇدان ءبىز نەنى اڭعارامىز؟ كۇنشىعىس ەلىندە دەپرەسسياعا ۇشىراعان ادامداردى ەمدەۋدىڭ مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ويلاستىرىلعان باعدارلاماسى بار. ولار ءبىز سياقتى وقيعادان كەيىن وپىنىپ، سانىن سوعىپ جاتقان جوق، بۇل باعىتتا جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزۋدە، قوعام مۇشەلەرىنىڭ، اسىرەسە، جاستاردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن كۇرەستى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى رەتىندە قاراستىرىپ وتىر. باسى اۋىرىپ، بالتىرى سىزداماي-اق، كىشكەنە عانا كۇيزەلىسكە تۇسسە، ولاردىڭ ادامدارى پسيحولوگيالىق قىزمەتكە جۇگىنىپ، كومەك الىپ وتىرادى.

بiز وسى جاعىن ويلاستىردىق پا؟ ايىنا-جىلىنا بiر وتەتiن كونفەرەنتسيالار مەن باسقوسۋلار، بالالار اراسىنداعى ءسۋيتسيدتىڭ الدىن- الۋعا بايلانىستى وبلىستاردا  ۇيىمداستىرىلىپ جاتقان شالا-جانسار، داڭعازا شارالار، اڭگىمەلەر  ەلiمiزدi جايلاعان ماسەلەنi شەشە المايتىنىن تۇسىنەتىن مەزگىل جەتتى. سون­دىقتان وسى ماسەلەنى مەملەكەتتiك دەڭگەيدە مىقتاپ قولعا الۋىمىز كەرەك.

بۇعان كەيبىرەۋلەر «بىزدە دە مەكتەپتەردە پسيحولوگتار بار، مەكتەپ ينسپەكتورلارى جۇمىس ىستەيدى» دەپ ءۋاج ايتۋلارى مۇمكىن. بىرىنشىدەن، مەكتەپتەردە  بالالاردىڭ مىنەز-قۇلقىندا وزگەرىستەر بايقالعان جاعدايدا وعان زەر سالا قاراپ،  اشىق اڭگىمەگە شاقىرىپ، سەبەپتەرىن انىقتايتىن ۇدايى بالالاردىڭ ورتاسىندا جۇرۋگە  ءتيىس  پسيحولوگتار جەتىسپەيدى، بولعان كۇننىڭ وزىندە ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگى تالاپتارعا سايكەس كەلە بەرمەيدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بۇل جۇمىستىڭ اقساپ جاتقانى اقيقات.

ەلىمىزدە پسيحيكاسى ءالسىز ادامدارعا كومەك كورسەتەتىن ورتالىقتار اشۋ  ماسەلەسى وتكىر قويىلۋعا ءتيىس. بۇل تەك بالالارعا عانا ەمەس، ەرەسەكتەرگە دە اسا قاجەت ەكەنىن ۋاقىت دالەلدەپ وتىر. قازىرگى كەزدەگى جەكەمەنشىك پسيحولوگتارعا بارىپ، ەمدەلۋدى كوپتەگەن وتباسىلاردىڭ، اسىرەسە اۋىلدى جەردە تۇراتىن ادامداردىڭ قالتاسى كوتەرە بەرمەيدى. ونىڭ ۇستىنە وسىنداي قىزمەت بولاتى-نىن كوپ ادامداردىڭ بىلەتىنىنە كۇمانىم بار. ءاربىر بالانىڭ دەنساۋلىعى، ءومىرى ءۇشىن كۇرەسەتىن كەز كەلگەن سياقتى. بۇل ءۇشىن قارجىنى اياماۋ كەرەك. ويتكەنى دارىگەرلەر ءسۋيتسيدتى ەمدەۋى قاجەت اۋرۋلار قاتارىنا جاتقىزىپ وتىر.

ءوزىن-ءوزى ولىمگە قيعان ءتورتىنشى سىنىپ وقۋشىسى ەربولدىڭ تاعدىرى دا ءبىزدى ويلاندىرۋعا ءتيىس. وزىنەن  ەرەسەك بالالار كۇنبە-كۇن ونىڭ باسقان ءىزىن اڭدىپ، اقشا تالاپ ەتىپ، جۇرگىزبەي قويعان. سورلى بالا مەكتەپكە دە كىرە الماي قالعان. بۇل جايدى اتا-اناسىنا ايتۋعا بالانىڭ باتىلى جەتپەگەن. اقىرى  امالى تاۋسىلعان ول  وزىنە -ءوزى قول جۇمساپ، اسىلۋعا ءماجبۇر بولعان. بىردە-ءبىر ەرەسەك بالا مۇنى مويىنداعان جوق، ءسويتىپ،  قىلمىستى ءىستى جابۋعا تۋرا كەلگەن. تۇزدىباستاۋداعى وقيعادان كەيىن دە وسىنداي ءبىر ورەسكەلدىكتىڭ شەتى كورىنىپ قالعانى بەلگىلى. جاسىراتىن ەشتەڭە جوق، حالىق اراسىندا قىلمىسكەرلەر مەكتەپ وقۋشىلارىنا سالىق سالادى ەكەن دەگەن اڭگىمە بار. ولاي بولسا، وعان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى نەگە ارالاسپايدى؟ سوسىن مەكتەپتەگى ينپەكتور نە ءبىتىرىپ ءجۇر؟ ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى جاعدايدان حاباردار بولسا دا «كورمەس تۇيەنى دە كورمەس» دەگەندەي ەشتەڭەگە ارالاسپايتىن، ال وقۋشى شاعىم ايتىپ بارسا، ارىز جاز دەيتىن كورىنەدى. بۇل نە ءسوز؟! قاي وقۋشى ارىز جازادى؟ وسىلاي جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە قالۋدا.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرىنە سەنسەك، قازاقستان بۇگىندە الەمدەگى ەڭ كوپ سۋيتسيدتىك جاعدايلار تىركەلگەن ەل رەتىندە ءۇشىنشى ورىنعا شىعىپ وتىر. ياعني رەسپۋبليكادا جىل سايىن ءوز ەركىمەن ولىمگە باس تىگۋشىلەر قاتارى ارتا تۇسۋدە. اسىرەسە «قولدان جاسالعان» ءولىمنىڭ ەلىمىزدىڭ كەلەشەگى - جاستاردىڭ اراسىندا كەڭ تارالۋى، جاس بالالاردىڭ وزدەرىنە وزدەرىنىڭ قول كوتەرۋى - بۇل-قوعامنىڭ قايعىسى. دەمەك، ونى ودان ءارى باقىلاۋسىز قالدىرۋعا بولمايدى، جاستار ورتاسىن ساۋىقتىرۋدى جەدەل قولعا الۋ وسى پروبلەمانى جان جاقتى زەرتتەپ، ناقتى شارالار بەلگىلەۋ جانە ولاردى دايەكتىلىكپەن جۇزەگە اسىرۋعا كۇش جۇمىلدىرۋ قاجەت.

قۇرمەتتى كارىم قاجىمقانۇلى! قوعامدى الاڭداتىپ وتىرعان وسى ماسەلەگە بايلانىستى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر، ءبىلىم جانە عىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىكتەرىنە، باسقا دا مۇددەلى ۇيىمدارعا  ناقتى تاپسىرمالار بەرۋىڭىزدى، ەلىمىزدە بالالاردى قورعاۋ مەن قولداۋ شارالارى جۇيەسىن قامتيتىن كەشەندى باعدارلاما جاساۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋىڭىزدى سۇرايمىز.

اقپاراتتى قر پارلامەنتى ءماجىلىسى اپپاراتىنىڭ  باسپاسوز قىزمەتى تاراتىپ وتىر.