جۇما, 1 قاراشا 2024
ءدىن مەن ءتىن 5491 0 پىكىر 10 مامىر, 2018 ساعات 09:45

ايەل ءھام يسلام...

قازىرگى تاڭدا ايەل زاتىنىڭ قوعامداعى، قۇلشىلىقتاعى، وتباسىنداعى سونىمەن بىرگە بالا تاريبەسىندەگى بەينەسى بارشامىزعا تانىس. قوعامداعى سان ءتۇرلى ماماندىق يەسى اتانىپ، ءتۇرلى سالادا قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن ايەل ادامدارىن كورەمىز. «ايەلدەردىڭ ەركەكتەردەن ارتىقشىلىعى اللا ولاردى سەزىمتال ەتىپ جاراتقان (ەركەكتەرگە قاراعاندا 99 ەسە سەزىمتال كەلەدى). دەگەنمەن اللا ولاردى ۇيالشاق قىلاپ جاراتقان» (ابۋ حۋرايرادان بايحاقي ريۋايات ەتكەن). ايەل زاتىنىڭ تابيعي سەزىمتالدىعى رۋحانياتقا ءبىر تابان جاقىن تۇرعاندىعىنىڭ ناتيجەسىندە، اسىل ءدىنىمىز يسلام دىنىندەگى قۇلشىلىققا بەرىلگەن تاقۋا ايەلدەر بەينەسى كوپتەپ كەزدەسەدى.

اللا ەلشىسى، وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن، ءدىندى ناسيحاتتاپ باستاعاندا، ايەلدەر قاۋىمى كوپ قولداۋ كورسەتكەن. ايتالىق، حاديشا انامىزدىڭ يسلام ءدىنىن العاش قابىلداپ، بۇكىل بايلىعىن ءدىن جولىندا جۇمساعاندىعى ءمالىم. ۇحۋد سوعىسىندا باسقا ايەلدەرمەن بىرگە جارالىلاردى ەمدەۋمەن اينالىسقان، سوعىس كۇنى پايعامباردىڭ قاسىنان كەتىپ قالعاندارعا رەنجىپ «ۇرشىقتى الىپ، ءجىپ يىرىڭدەر. قىلىشىڭدى ماعان بەر، مەن سوعىسايىن» دەپ ايىپتاعان ايەل زاتتارىنىڭ ەسىمىن كۇللى مۇسىلمان بالاسى بىلەدى. وسى تۇستا يسلام ءدىنىنىڭ ايەلدەر قاۋىمىنا ايەلگە ءتان مىنەز-قۇلقى، قاسيەتتەرى، قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى بار دەربەس تۇلعالار رەتىندە قاراستىراتىندىعىن كورەمىز. نازىك جاراتىلعان ايەل ادامىنىڭ دىنگە قاتىناسىن الىپ قارايتىن بولساق، بارلىق دىندەگى ايەلدەر مەن ەرلەردىڭ جاراتۋشى الدىنداعى مىندەتتەرى مەن قۇلشىلىقتارى بىردەي سانالعانداي يسلام دىنىندەگى ايەلدىڭ مىندەتى ەرلەردىڭ مىندەتىمەن بىردەي. قۇلشىلىقتىڭ جەكەلەگەن بولىكتەرىندە ەرلەر مەن ايەلدەر اراسىندا ايىرماشىلىعى بولعانىمەن، قۇلشىلىق تۇتاستاي العاندا بارشاعا ورتاق. يسلام ءدىنى ايەل ادامىنىڭ پسيحولوگيالىق جانە فيزيولوگيالىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانىپ، ءوز-ءوزىن دۇرىس باعىتتا ىسكە اسىرۋعا توسقاۋىل قويمايدى. ايشا انامىز، وعان اللا رازى بولسىن، ريۋايات ەتكەن ءحاديستىڭ بىرىندە «ەڭ جاقسى ايەلدەر، انسارلاردىڭ ايەلدەرى. سەبەبى ولار ۇيالشاقتار. دەگەنمەن ولاردىڭ ۇيالشاقتىقتارى، ءدىن ىلىمدەرىن ۇيرەنۋلەرىنە كەدەرگى بولمادى». راسىندا، قازىرگى تاڭدا قوعامنىڭ بارلىق سالاسىندا ءبىلىم الىپ، قىزمەت جاساپ جۇرگەن اپكە-سىڭلىلەرىمىز، اق جاۋلىقتى انالارىمىز بار.

يسلام ءدىنى بويىنشا ايەلدىڭ قوعامدىق ورنى ايقىن. پايعامبارىمىز ماڭىزدى جانە شەشۋشى كەزەڭدەردە ايەلدەردىڭ پىكىرىمەن ساناسقاندىعى، ولار ساياسي، الەۋمەتتىك، مادەني جانە ەكونوميكالىق ماسەلەلەرگە اتسالىستى. اسىل ءدىنىمىز ايەلدىڭ جۇمىس جاساپ، ءوز قابىلەتتەرىن تانىتۋعا كەدەرگى جاساۋعا، ايەلدەردىڭ قوعامدىق جانە مادەني ارەكەتتەردەن تىسقارى قالدىرۋدى قولدامايدى.

ايشا انامىزدان، وعان اللا رازى بولسىن، احماد ريۋايات ەتكەن حاديسىندە: «ايەل – ەر كىسىنىڭ ەكىنشى جارتىسى»، - دەپ ايەل ادامنىڭ وتباسىنداعى مارتەبەسىن جان جولداسى جارىنىڭ ەكىنشى جارتىسى ەكەندىگىن ايقىنداپ تۇر. «ولار سەندەرگە كيىم، سەندەر دە ولارعا كيىمسىڭدەر (ىسپەتتى)» (باقارا، 187) دەگەن اياتتار ايەل مەن ەركەكتىڭ ءبىر-بىرىنە تەڭ جانە ءبىر-ءبىرىن تولىقتىراتىن جاندار ەكەنىن كورسەتەدى. ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرىنىڭ باسىم بولىگى ولاردىڭ انا جانە جار رەتىندەگى وتباسىنداعى رولىنە كوبىرەك قاتىستى بولىپ كەلەدى.

«باقىتتى دالادان ىزدەمە، بالادان ىزدە» دەپ دانا حالقىمىز تەككە ايتپاعان. بالا تاربيەسىندەگى ايەل ادامنىڭ بەينەسى سالماقتى، ساليحالى. ويتكەنى حاديستەردە ايتىلعانداي «اياعى اۋىر بولىپ، قۇرساق كوتەرىپ جۇرگەن ايەل دۇنيە سالسا، شاھيتتەردىڭ قاتارىنان بولادى» ء(حاديستى ۋبادا يبن ساميتتەن يبن ساات ريۋايات ەتكەن).

تاعى ءبىر حاديستە ءبىر كۇنى اللانىڭ ەلشىسىنە، وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن، ءبىر ايەل بالاسىمەن كەلەدى، سوندا پايعامبار، وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن، بىلاي دەدى: «اياعى اۋىر ايەلدەر، دۇنيەگە بالا اكەلىپ ءارى بالالارعا قامقور، كۇيەۋىنە ادال، ايتقانىن ەكى ەتپەيتىن بولسا، نامازىن ءوز ۋاقىتىندا وقىسا، بارار جەرى ءجاننات بولادى» (ابۋ امامادان احماد، يبن ماجا جانە بايحاقي ريۋايات ەتكەن).

بۇگىنگى بالا ەرتەڭگى بويجەتكەن، كەلەشەك انا، اياۋلى جار. قىز ءوسىرىپ وتىرعان ءاربىر اتا-انانىڭ پارىزى – پەرزەنتىن يماندىلىققا تاربيەلەۋ، ادامگەرشىلىككە باۋلۋ بولىپ تابىلادى. ەلباسى ن. نازارباەۆ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى: قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى» اتتى جولداۋىندا ايەلدەر قاۋىمىنا قاتىستى ەرەكشە توقتالىپ ءوتتى: «قىمباتتى حانىمدار! سىزدەر – وتباسىنىڭ، دەمەك مەملەكەتتىڭ تىرەگىسىزدەر. ەلىمىزدىڭ بولاشاقتا قانداي بولاتىنى بالالارىمىزدىڭ بويىنا ءوزىمىز قانداي تاربيەنى سىڭىرەتىنىمىزگە تىكەلەي بايلانىستى. ەڭ الدىمەن، ءبىز قىزدارىمىزدىڭ تاربيەسىنە كوپ كوڭىل ءبولۋىمىز كەرەك. ولار – بولاشاق جار، بولاشاق انا، شاڭىراقتىڭ شىراقشىلارى» دەيدى. «دۇنيەگە قىز كەلگەن ۋاقىتتا، اللا تاعالا ول جەرگە پەرىشتەلەردى جىبەرىپ، سالەمىن ايتىپ: «مىنا ءۇيدىڭ تۇرعىندارى، سەندەرگە سالەم بولسىن»،-دەيدى. پەرىشتەلەر قاناتتارىمەن جاڭا تۋىلعان قىزدى قورعاشتاپ بىلاي دەيدى: «قانداي ءالسىز، قورعانسىز ەدى، ءالسىز دەنەدەن شىقتى. ەگەر اكەسى ونى تاربيەلەپ وسىرسە، قيامەتكە دەيىن وعان اللانىڭ جاردەمى بولادى» (نابيت بين شۋرايتتان تاباراني ريۋايات ەتكەن).

وسى ورايدا «پەرزەنتىن يماندىلىققا انا سۇتىمەن ءسىڭىرۋ ءۇشىن بەسىكتى اللا اتىمەن تەربەتكەن قازاق انالارى اق جاۋلىقتىڭ، ار-نامىستىڭ اق تۋى. بەسىك جىرىندا «ءالدي» دەگەن ءسوز «اللا» دەگەن ءسوزدىڭ وزگەرگەن ءتۇرى ەكەنىن ءتىل ماماندارى الدەقاشان دالەلدەگەن.

ءبىزدىڭ اجەلەرىمىز:

اللا دەگەن ار بولماس،

اللانىڭ جولى تار بولماس.

اللانى ايتقان ادامدار

اقىرەتتە قور بولماس، - دەپ بەسىك تەربەتسە،

بوبەگىم مەنىڭ بال بوپەم،

ءتاڭىرىم بولسىن جار بوپەم

يماندى بوپ ءوسسىن دەپ

يللاللا دەپ تەربەتەم، - دەگەن بەسىك جىرىن دا قازاق ايەلى شىعارعان.

قازاق حالقىنىڭ يماني قۇندىلىقتارىمەن كومكەرىلگەن قانشا ماقال-ماتەلىن، اڭىز-ءاپساناسىن، جىر-داستانىن، ەرتەگىسىن، شەشەندىك ءسوزىن، دانالىق ناقىلىن، تۇرمىس-سالت ولەڭدەرىن ايەلدەر شىعارعانىن تاپ باسىپ ايتۋ قيىن. بىراق الديدەن ەپوسقا دەيىنگى رۋحاني مۇرالاردا قازاق ايەلىنىڭ ۇلتتىق بولمىسى، ۇلتتىق ساناسى، ۇلتتىق پسيحولوگياسى سايراپ تۇرعانى انىق. اسىل دىنىمىزگە نەگىزدەلگەن رۋحاني قۇندىلىقتار تەك سوزبەن عانا بەرىلمەيدى. ول ادامنىڭ بولمىسى، بەينەسى، ءوز تۇلعاسى ارقىلى قالىپتاسادى، وزگەلەرگە بەرىلەدى. تاربيە دەگەنىمىز – ءوز بولمىسىڭمەن ۇلگى بولۋ. وسىنى مىقتاپ ەسكەرىپ، جاقسى تۇسىنگەن قازاق ايەلى رۋحاني قۇندىلىقتاردى ءوز بويىنا جيناقتاۋ ارقىلى وزگەلەرگە ۇلگى بولا الدى.

تاراز قالاسىنداعى مەملەكەتتىك مۇراجايدا قازاق ايەلىنىڭ بولمىس-بەينەسى جايىندا ىزدەنىس ناتيجەسىندە، ۇلتىمىزدىڭ سالت-ءداستۇرى مەن يسلام ءدىنىن توعىسقان تۇسىن ايەل ادامدارىنىڭ 1931-1970 جىل ارالىعىنداعى سۋرەتتەگى اق جاۋلىقتارىنان بايقايمىز. ارينە قازاق ايەل بالاسى جيىرماسىنشى عاسىرعا دەيىن دە جاۋلىقسىز جۇرمەگەن. شاريعات زاڭدىلىقتارى كوپ جاعدايدا ۇلتىمىزدىڭ تەكتىلىككە نەگىزدەلگەن بولمىسىندا ءبىرىن-ءبىرى تولىقتىرىپ تۇرادى. حاديستە «ءاربىر ءدىننىڭ مىنەزى بار. يسلام ءدىنىنىڭ مىنەزى – ۇيات» دەيدى. ۇيات قازاق ايەلدەرىنىڭ بويىندا جاراتىلىسىنان بار قاسيەت. قازاق حالقى قىزدارىنىڭ دەنە ءبىتىمى قالىپتاسا باستاعاندا، ياعني باليعات جاسقا تولعاندا ۇزىن جەڭ، ەتەگى توبىققا دەيىن، دەنە بىتىمىنە سايكەس جاراسىمدى ەتىپ، جەلبىرشىكتەرمەن  قوس ەتەك كويلەكتى  كەڭ ەتىپ تىگىپ كيگىزگەن. كويلەكتىڭ سىرتىنان كيەتىن ىڭعايلى ءارتۇرلى سىرت كيىمدەرىنە ويۋ-ورنەكتەر سالىپ، اشەكەي بۇيىمدار تاققاندىعىن ارحيۆتەگى كونە سۋرەتتەردەن كورۋىمىزگە بولادى.

وسى رەتتە، باتىر بابامىز ب.مومىشۇلىنىڭ كەلىنى ز.احمەتوۆا اپامىزدىڭ «بابالار اماناتى» اتتى كىتابىنداعى قازاق ايەلىنىڭ بەينەسىن بىلايشا سيپاتتايدى: «قازاقتىڭ ارۋلارى كەلىن بولىپ تۇسكەندە ءساندى دە ءماندى ساۋكەلە كيەدى. ءبىر جىل جاس كەلىن رەتىندە شارشى ورامال تارتادى. جىل تولعاندا اپا-اجەلەر، ابىسىن-اجىن ارنايى داستارحان جاساپ، كەلىنگە كيمەشەك كيگىزۋ ءراسىمىن جاسايدى. قازاق ايەلىنىڭ ومىرىندەگى بۇل دا ونەگەلى ءداستۇر، اتاۋلى كۇن سانالعان. اجەلەر: «مىنە، ەندى ناعىز كيمەشەكتى كەلىنشەك بولدىڭ. كيمەشەگىڭ قۇتتى بولسىن! ءومىرىڭ وزعاق، كيىمىڭ توزعاق بولسىن!» - دەپ، تىلەك ايتىپ، بايعازى ۇسىنىپتى»، - دەپ ايەل ادامنىڭ كوركى سانالاتىن شاشتارىن كەلىنشەكتەردىڭ انا اتانعاننان كەيىن كيمەشەكپەن قورعاپ، اق جاۋلىقتىڭ اس-اۋقاتپەن بالا تاربيەسىندەگى ماڭىزدىلىعىن ەسكەرگەن.

سونىمەن قاتار، «بابالار اماناتىندا» «كيمەشەكتىڭ ءۇش ءجۇز رۋلارىنا ءتان وزىندىك الۋان ءتۇرلى ۇلگىلەرى بار. جاس ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي ورنەك-ناقىشتارى دا وزگەشەلەۋ تىگىلەدى. كەلىنشەكتىكىن كۇمىس شەتتىك پەن مارجاندى كەزەكتەستىرىپ تىزە تىگىپ، جاعىن زەرمەن نەمەسە جىبەك جىپپەن كەستەلەيدى. اتاق-دارەجەسى بيىك ءارى باي ادامداردىڭ كەلىندەرىنىڭ كيمەشەگىنە التىن، مەرۋەرت، لاعىل تاستار دا قوسىلادى. ال جاسى ەگدە ايەلدەردىڭ كيمەشەكتەرىنە ورنەگى سىپايى، جاسىنا لايىق بولادى. كەلىنشەكتەر كيمەشەك سىرتىنان شاشاقتى بورتپە ءشالى، جىبەك ورامال سالادى، ۇلكەن اپالار مەن اجەلەر قارقاراداي ەتىپ، كۇندىك ورايدى. بۇل – توي-تومالاقتا، رامازان ايت، قۇربان ايتتا، ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى – ناۋرىزدا قوناققا باراردا كيەتىن بىركيەرلەر. كۇندەلىكتى وت باسىندا ىڭعايلى، ءارى قاراپايىم ەتىپ تىگىلگەن كيمەشەكتەر كيگەن. مىنە، وسىنداي كيمەشەك كيگەن قازاق ايەلدەرىنىڭ نە ماڭداي شاشى، نە ساماي شاشى كورىنبەيدى، ءارى القىم-مويىن، كەۋدەسى تۇگەل جابىق بولعان. كوشىپ-قونىپ جۇرەتىن تىرشىلىگىنە قاراماي، قازاق ايەلدەرىندە قازىرگە زاماندا ءجيى كەزدەسەتىن ءتوس، بۇيرەك، قۇلاق اۋرۋلارى سيرەك بولىپتى. كيمەشەكتىڭ الدى كەۋدەنى كىندىككە دەيىن جاۋىپ تۇرسا، ارتى بۇيرەك پەن بەلدى تۇگەل جاۋىپ، ءۇشبۇرىشتانىپ ەتەككە قاراي تۇسەدى. بايقاپ وتىرسىزدار، قازاق ايەلدەرى ءارى جابىق، ءارى اسەم باسكيىم كيگەن. ەش ۋاقىتتا اشىق-شاشىق جۇرمەگەن ەكەن. «ەستى قىز ەتەگىن قىمتاپ جۇرەدى». كويلەك دەگەن ايەلدىڭ ءسانى ەدى عوي. كويلەك كيگەندەردىڭ كوپ جەرى جابىق بولعاندىقتان بەيساۋات كوز سۇقتانبايدى. كويلەكتىلەر ەتەك-جەڭىن رەتتەپ، قىمتانا جۇرەدى. قادام باسۋ ءجۇرىسى  سوعان سايكەس سىپايى، اياق-قولىن قالاي بولسا، سولاي قوزعامايدى. كويلەك ايەلدى ارتىق قوزعالىستان تەجەپ، بىرقالىپتى ۇستايدى. ءتىپتى، دەنەسىندەگى كەم-كەتىك جەرى ەلەۋسىز قالادى. ال، شالبار كيگەندەردىڭ كوبى وراڭ-سوراڭ بۇتىن كەرىپ، جۇرە بەرەدى. قىمسىنباي، كەز كەلگەن ورتادا اياقتى ەرلەرشە ايقاستىرىپ تا، ەكى اياقتى الشاق قويىپ، تاقىمىن كورسەتىپ تە، وتىرا بەرەدى. بايقاماي، كوپ ازدان كولەمدى كوپ جينالا ەركەك مىنەزدەس، ەركەك پىشىندەس، ەركەك ءجۇرىستى ايەلدەر كوبەيدى»، - دەپ قازاق ايەلىنىڭ بەينەسىن انىق اشىقتاپ بەرگەن. كيمەشەك – قاسيەتتى باس كيىم. كيمەشەكتى جاس كەلىن بالالى بولعاندا كيەدى. بالا ەمىزگەن كەزدە ومىراۋىن كولەگەيلەپ، كوز تيۋدەن، شاڭ توزاڭنان، كۇننەن، جەلدەن قورعايدى، ءارى جاس ءسابيدىڭ جاۋلىقسىز اناسىنىڭ شاشىنان شوشىماۋىنا سەبەپ بولعان. ايەلدىڭ قۇلشىلىقتاعى، قوعامداعى، وتباسى بالا تاربيەسىندەگى بەينەسى وسىنداي بولعان.

بابالارمەن كەلەر ۇرپاقتى جالعاستىرىپ تۇراتىن التىن كوپىر – سالت-داستۇرگە ساي، شاريعات شەڭبەرىندەگى  شالىسىمەن قازاق ايەلى قىس قىستاۋ، جاز جايلاۋعا ات جالىنى، تۇيە قومىندا جاۋگەرشىلىك زامانىندا كوشىپ-قونىپ ءجۇرىپ، ار-نامىسىن ساقتاعان. اق جاۋلىقتارىنا داق تۇسىرمەي ۇستاعان انالارىمىز، ۇلانعايىر قازاق دالاسىندا ءسان-سالتاناتىمەن جۇرگەن قىز-كەلىنشەكتەرگە كوپ ۇلگى.

حازىرەتى الي: «قىز-جاقسىلىق، ۇل-نىعمەت» جاقسىلىقتىڭ ساۋابى بار، نىعمەتتىڭ سۇراۋى بار»، - دەپ ايتقان. ەندەشە ساۋاپ-جاۋاپسىز قالمايدى. قىزدى جاقسىلىققا بالاعان مۇسىلمان جۇرتى قىز بالانىڭ تاربيەسىنە، قوعامداعى ورنىنا ەرەكشە ءمان بەرگەن. ساۋاپتىڭ جاۋابى رەتىندە كەڭ بايتاق قازاق دالاسىنان تۋعان تالاي باتىر تۇلعالى ازاماتتار مەن ابىزدار اق جاۋلىقتى انالاردان تۋعان.

وزگەنى «بەسكە» بىلۋگە تىرىسقانشا، ءوزىڭدى «ۇشتىككە» بىلۋگە كۇش سالساڭ، ولجالى بولعانىڭ»، - دەپ باۋىرجان مومىشۇلى، ايتقانداي وزىمىزگە ءۇڭىلىپ، تاريحىمىزدى تەرەڭ بويلىپ، انالارمىز سالعان سارا جولدان تاعىلىم الساق اداسپايتىنىمىز ايقىن. «جىڭعىل دا ءوز جەرىندە كورىكتى» قازاق دالاسىنداعى ايەل ادامىنىڭ بەينەسىن، اسىل ءدىنىمىز يسلام ءدىنىنىڭ ايقىن كورىنىسىن، اتى اڭىزعا اينالعان، تالاي باتىرعا قالقان بولعان. قازاق قىزدارىنىڭ ىشىندە قابانبايدىڭ جارى باتىر گاۋحاردان باستاپ، گاۋحار مەن قابانبايدان تۋعان نازىمنەن باتىر، قىزقۇرتقا، بوپاي، كەشەگى وتكەن دومالاق، قارقابات، اباق، شاشتى، ۇلپان، ۇلجان مەن زەرە، اليا مەن مانشۇك جانە اتى اتالماعان، تاريحتا زەرتتەپ-زەردەلەنبەگەن تالاي انالاردى مىسالعا كەلتىرسەك بولادى. ولار «ۇلتجاندى» ەدى. «وتاندى ءسۇيۋ – يماننان ەكەنى» جاراتىلىسىنان جۇپار شاشىپ تۇردى. وسى ماقالانىڭ كوركىن كەلتىرىپ، عىلىمي تۇرعىدان ناقتى تاريحي مالىمەتتەر كەلتىرە كەتۋىم ءۇشىن ءوزىمىزدىڭ تۇرعىلىقتى قالامىز قاسيەتتى «اۋليە اتا» شاھارىنداعى مەملەكەتتىك ارحيۆكە بارىپ، قازاق ايەلدەرىنىڭ بولمىس-بەينەسىنە قاتىستى مالىمەتتەر ىزدەدىم. ناتيجەسىندە، قازاق ايەل زاتىنىڭ ديىرمەن تارتىپ وتىرعان تۇسىندا، قولىنا كەكپەن الىپ جەردى جىرتقان تۇسىندا، ءتىپتى قورىم-قورىم ءشوپتى جيناۋ بارىسىندا، سيىر ساۋىپ، ۇساق مالدىڭ ءجۇنىن قىرقىپ وتىرعان قازاق ايەلدەرىنىڭ جاۋلىقسىز سۋرەتىن كورمەدىم. 1931-1970 جىلدار ارالىعىنداعى قوعامنىڭ بارلىق سالاسىنداعى، اسىرەسە بالا تاربيەسىندەگى بالاباقشاداعى تاريبەشىنىڭ بەينەسى ورامالسىز ەمەس. 1942 جىلى شامامەن جاسى قىرىقتاعى مايدانعا بيداي وتكىزۋگە بارا جاتقان ارباداعى كيمەشەكتى ايەل زاتىنىڭ سۋرەتىن كورۋىمىزگە بولادى.

عاسىرلار سىنىنان ءوتىپ سۇرىپتالىپ جەتكەن شىنايى ادامگەرشىلىك پەن يمانعا نەگىزدەلگەن ۇلتتىق قۇندىلىقتار قۇنىن جويمايدى، ويتكەنى نەگىزى اسىل، ءتۇبى تەرەڭ تۇڭعيىق ىلىممەن بىلىمگە نەگىزدەلگەن يسلام دىنىنەن باستاۋ الادى. ايەلدى ەرەكشە قادىرلەيتىن يسلام ءدىنى ونىڭ جان-جاقتى جەتىلىپ، دامىعانىن قالايدى. يسلام ءدىنى جالپى ادام قۇقىعىنا، ونىڭ ىشىندە ايەل ادامنىڭ قۇقىعىنا ايرىقشا ءمان بەرىپ، ونىڭ ار-نامىسىن قورعاپ، ونىڭ قوعامدا لايىقتى ورىنعا يە بولۋىن قامتاماسىز ەتەدى.

قورىتا ايتقاندا، يسلام ءدىنى ايەلگە اللانىڭ اماناتى رەتىندە قاراۋعا شاقىرادى.

ءلاززات مىرزاشوۆا

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالانعان ماقالاعا پىكىر ايتىپ، ويىڭىزدى بىلدىرگىڭىز كەلسە،مىنا پاراقشاعا جازىپ قالدىرىڭىز!

Abai.kz

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 198
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 217
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 170