سوڭعى كەزدەرى،   جامبىل وبلىسىنداعى شۋ قالاسىن باسقارعان  اكىمىنىڭ «قولى شىققان» بولاتىن. كارتا ويىنىنا قۇمارلارعا ءتان  بۇل  تۇسىنىك  ول شەندى ءۇشىن جات ەمەس.  ءمانىسىن جولاي تۇسىنەسىزدەر. «قولى شىققانى»  –  مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا قوماقتى  قارجىنى يگەرۋ مۇمكىندىگىنىڭ تۋعانى.

قالا شەتىندە ورنالاسقان اسكەري قالاشىق،  تالاي جىلدار بويى،  قاڭىراپ، بوس تۇرعان بولاتىن. ال، بيىل،  90-شى جىلدارى تاراپ كەتكەن،  اسكەري بولىمنەن قالعان تۇرعىن ۇيلەردى جوندەۋدەن وتكىزىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ  الەۋمەتتىك  جاعدايى  ناشار توپتارىنا  ءبولىپ بەرۋ باعدارلاماسى  قولعا الىنعان.  كوپ قاباتتى بىرنەشە تۇرعىن ءۇيدى  تىڭعىلىقتى جوندەپ شىعۋ ءۇشىن قاراجات تا از بولىنبەسە كەرەك.  «ماي شەلپەك» پە؟ ارينە.  پيعىلىڭ تازا بولماسا، بيۋدجەتتىڭ قارجىسىن «ۇرىپ» تا، «بۇرىپ» تا جەۋگە بولادى.  قالا اكىمى قالاي قاراپ قالسىن؟ «قاندى باسىڭ بەرى تارت!» دەيدى دە، ىسكە كىرىسەدى. «بيگە» شىعىپ العان،  «ەكى جەيتىن»  مۇمكىندىگى بار.  كۇردەلى جوندەۋگە بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجىنىڭ ءبىرشاماسى  «اۆانسپەن» «جەلىنىپ» كەتەدى دە (ونىڭ انىق-قانىعىن  قۇزىرلى مەكەمەلەر انىقتاي جاتار), ەندى ونىڭ ورنىن تولتىرۋدىڭ امالىن ىزدەستىرە باستايدى. زاڭدى اينالىپ وتۋگە ۇيرەنىپ قالعان ەل باردا، ونىڭ دا جاراسى جەڭىل ەمەس پە.

سونىمەن، اكىم حاتشىسى ارقىلى، باسقا دا جەڭ ۇشىنان جالعاسىپ جۇرگەن  «امپەي-جامپەيى» ءبىر «دوستارى» ارقىلى اسكەري قالاشىقتاعى ۇيلەردى  جوندەۋ جۇمىسىنا جارنا قابىلداپ، اقشا سالعاندارعا  سول ۇيلەردەن پاتەر بەرەتىنى تۋرالى  سىبىس-اقپارات تاراتادى.  «ارامزا مولداعا» سەنگىش «اڭقاۋلار» دا تابىلا كەتەدى. ۇزىن- ىرعاسى 25 ادامنان جالپى سوماسى 25 ميلليون تەڭگەدەن استام «جارنا» جينالىپ الىنادى. الايدا، جەمە-جەمگە كەلگەندە، پاتەر دە جوق، اقشا دا جوق، الدانىپ قالعان جۇرت ءتيىستى ورگاندارعا ارىزدارىن بوراتا باستايدى.

بۇل سيۋجەت، ارينە، قازاقستان ءۇشىن ۇيرەنشىكتى جاعداي. قىزىعى باسقادا.

تەرگەۋ جۇمىستارى باستالىپ،  كۇدىكتىلەر ۇستىنەن قىلمىستىق  ىس قوزعالادى.  بىراق، اكىم تاعى دا اككىلىك تانىتىپ، تەرگەۋشىنىڭ وعان «ءتىسى باتپاي»  قالادى. قۇرباندىققا شالىنعان – ونىڭ ەسىگىندەگى «بارىپ كەل، شاۋىپ كەلىمەن» جۇرگەن، ايلىق جالاقىسى 25 مىڭ تەڭگە  حاتشى قىز. شۋدىڭ بويىندا بيلىك جۇرگىزىپ وتىرعان  «مىرزالاردىڭ»  ويىنشا، بار كىنانى ارقالاپ، تۇرمەگە قامالاتىن ودان ارتىق جان جوق سياقتى كورىنەدى. ارينە، باسقا كىم بولسىن؟ ويتكەنى ول قىزدىڭ تىرەپ تۇرعان ەشكىمى جوق، اكەدەن ەرتە ايىرىلعان،  كارى شەشەسى مەن  اۋىرۋشاڭ باۋىرى قالا «قوجايىندارىنا» قارسى نە قارەكەت ىستەسىن؟ ناعىز قورعانسىز. ونىڭ  ۇستىنە، اكىمنىڭ،   بالا كەزدەن بىرگە وسكەن،  جاقىن دوسىنىڭ ايەلى  ءىستى بولعان حاتشى قىزعا ادۆوكات بولىپ  الادى. ەندى، ول ءۇيدىڭ بار تىنىسىن ءبىلىپ، تامىرىن باسىپ وتىرادى.  ادۆوكات بولسا، ءوزى قورعاۋعا العانداردىڭ  ەمەس، دوسىنىڭ  مۇددەسىنە جۇمىس ىستەي باستايدى. «اكىم تۋرالى ەشتەڭە ايتپاڭدار، ودان تۇك ۇتپايسىڭدار. ودان دا، ءبارىن موينىڭا ال، سوندا سوتتا ساعان جەڭىلدىك جاسايدى» دەگەن سىندى كەڭەستەرىمەن  ونسىز دا قايعىرىپ، شاراسىز وتىرعان جانداردى اداستىرا باستايدى. وسى «قىزىمەتى» ءۇشىن  بايعۇس كەمپىردىڭ 200 مىڭ تەڭگەسىن دە قاعىپ الادى.

قالا باسشىسى الدىنا جىلاپ - سىقتاپ كەلگەن حاتشى قىزدىڭ شەشەسى مەن اپكەسىن ارەڭ قابىلداپ، قوقان لوقى كورسەتەدى. ءبىر جاعىنان، تىڭشى-ادۆوكات ارقىلى ولاردىڭ نە ويلاپ، نە قويماق ەكەنىنەن حاباردار. «سەندەر ماعان تۇك ىستەي المايسىڭدار. مەنىڭ تامىر، تانىستارىم مىقتى. سەندەردىڭ كىمىڭ بار؟» دەپ، قام كوڭىل جانداردى قۋىپ شىعادى.

قىزدى-قىزدىمەن  كوپ نارسەنىڭ بۇگە-شىگەسى اشىلا باستايدى دا، اكىمنىڭ حاتشى قىزدى توسەك قاتىناسىنا دا ماجبۇرلەپ قويعانى  دا  بەلگىلى بولادى. « ناعىز اكىمگە» ءتان قاسيەت.  ونىڭ باسقا «قاسيەتتەرىن»  شۋدىڭ ەلى  «كارتا قۇمار»، «ىشكىش» دەپ تە سىيپاتتايدى. ارينە، بۇل قاۋەسەت سوزدەر بولار.  ايتسە دە، شاعىن قالادا ونداي «ەركەلىكتەر» كورىنبەي، بىلىنبەي قالماسى انىق قوي.

تەرگەۋ ءىسىنىڭ ناتيجەسىندە، سوت حاتشى قىزدى ءىرى پاراقور رەتىندە قاماۋعا الۋعا شەشىم شىعارادى. كازىر، بىرنەشە اپتا بويى اباقتىدا وتىر. ول قىزدان قوعامعا قانداي  قانداي قاۋىپ بار؟ قانىپەزەر جان العىش ەمەس قوي. قاشىپ كەتەتىندەي، ميلليونداپ «جەپ» تە قويعان جوق. ءتىپتى، تۇرىپ جاتقان ۇيلەرى كەپىلدىككە قويۋعا دا جارامايتىن بولىپ شىققان.  سوندا، قالا اكىمى باستاپ، باسقا شەندىلەر قوشتاپ، زاڭسىز جولمەن پاتەر الۋعا ءۇمىتتى ءبىر توپ جۇرت ءوز ەركىمەن قوسىلعان قىلمىستىق ىستەگى بار كىنا جەتىم قىزعا جۇكتەلگەنى عوي! قورعانسىز بولساڭ، كورگەن كۇنىڭ وسى. سەنى قورلايتىن «مىرزالار» تابىلادى.

ءبىر قىزىعى، ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى، پروكۋراتۋرا، سوت سىندى ورگان باسشىلارى كەششە جاندار ەمەس، پارانىڭ كىمنىڭ قالتاسىنا تۇسكەنىن جاقسى بىلمەسە دە، توپشىلاۋعا باستارى جەتەر دەپ ويلايمىن.  الايدا،   ءبارى «ءبىر تەرىنىڭ پۇشپاعىن يلەپ وتىرعان» سوڭ، «ىمدارى»  دا ءبىر شىعار. سولاي-اق بولسىن. ال، سوندا، بۇلارعا «ءاي» دەيتىن اسانوۆ، «قوي» دەيتىن قوجامجاروۆ بولماعانى ما؟ ال، وبلىس باسشىسى مىرزاحمەتوۆ  مىرزا  وزىنە باعىنىشتى اكىم قارانىڭ  بۇلايشا ەركىن كەتۋىنە قالايشا جول بەرىپ قويعان؟ مۇندا سىزدەر تۇسىنۋىلەرىڭىز كەرەك ماڭىزدى ءبىر نارسە بار – بۇقارا جۇرت سىزدەردىڭ ارەكەتتەرىڭىزدى پرەزيدەنت جۇرگىزىپ وتىرعان  الەۋمەتتىك ساياسات دەپ تۇسىنەدى.  ويتكەنى سىزدەر ەلباسى تاعايىنداعان، ول سەنگەن  تۇلعاسىزدار. سەنىمدى اقتاۋ كەرەك شىعار.  ايتپەسە، قورعانسىز دەپ،  بىلايعى ەلدى  كورىنگەن قورلاي بەرسە، ارتى جاقسىلىققا سوقتىرا قويماس.

قازىر پاتەر الامىز دەپ، پالەگە تاپ بولعان جانداردىڭ ءبىر توبى اقيقات ىزدەپ، سابىلىپ ءجۇر. زاڭگەر دە جالداعان. وزدەرىنىڭ اقشاسىن حاتشى قىز «جەپ» قويدى دەگەنگە ەش  سەنەر ەمەس. تۇرمىسىمەن تانىسىپ، نەسى بار، نەسى جوعىن دا انىقتاپ شىققان. ول قىزدىڭ،  وزدەرى بەرگەن،  ميلليوندارعا قاتىسى جوق ەكەنىنە  كوزدەرى جەتكەن.  شىن پاراقور جازادان قۇتىلىپ كەتەدى دەپ، الاڭداپ وتىر. سوتقا، باسقا دا قۇقىق قورعاۋشى مەكەمەلەرگە  سەنىمدەرى از.

اسحات اسان

Abai.kz