ەرلان التاي. جەزوكشەلەر شەرۋى
وتكەن ءساۋىر ايىندا اقش مەن كانادادا مىڭداعان جەزوكشە ايەل شەرۋگە شىقتى. وعان سەبەپ بولعان دۇنيە - كانادالىق پوليتسيا قىزمەتكەرى ستۋدەنتتەرگە «دەنساۋلىق جانە قاۋىپسىزدىك» تاقىرىبىندا لەكتسيا وقىپ تۇرىپ: «ەگەر ايەلدەر وزدەرىن زورلاپ كەتسىن دەمەسە، جەزوكشەلەر سياقتى اشىق-شاشىق كيىنبەۋگە ءتيىس» دەيدى. ىلە-شالا: «بىراق ماعان بۇلاي ايتۋعا بولمايدى، سىزدەر كەشىرىڭىزدەر» دەپ عاپۋ وتىنەدى.
وسى سوزدەن كەيىن جەزوكشەلەر «ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز قورلاندى» دەپ، تورونتو، داللاستە جانە كانادانىڭ استاناسى وتتاۆادا ۇلكەن شەرۋلەر وتكىزدى. مىنە، قىزىق!
العاش، 1978 جىلى ەۋروپادا ءجۇز مىڭداعان گوموسەكسۋالدار مەن لەسبيانكالار جينالىپ، كوتەرىلىسكە شىققان. «ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز اياققا تاپتالىپ جاتىر» دەپ بۇكىل الەمگە جار سالعان. ولاردىڭ كۇرەسى ون جىلعا سوزىلدى. بيلىكتەگى ايەلدەر ولاردى بەلسەنە قولدادى. 1987 جىلى ولاردى كەمسىتۋشىلىككە قارسى ءبىرجولا زاڭ قابىلدانىپ، قۇقىقتارى قورعالاتىن بولدى.
1995 جىلى دانيا مەن نورۆەگيادا ەركەك پەن ەركەك، ايەل مەن ايەلدىڭ زاڭ جۇزىندە نەكەگە تۇرۋعا رۇقسات بەردى. 1998 جىلى نيدەرلانديادا رۇقسات بەرسە، 2000 جىلى ولارعا بالا اسىراپ الۋعا زاڭ شىعارىپ رۇقسات بەردى. شۆەتسيادا ولاردىڭ RESL اتتى دۇنيەجۇزىلىك بىرلەستىگى بار. ارنايى گازەت-جۋرنالدارى، كينوستۋديا، بەينەكليپ شىعارىپ، حايۋاننان وتكەن ازعىندىقتى جارنامالايتىن، جۇرەك اينىتار شىعارمالارى جەتىپ ارتىلادى. شۆەتسيا، دانيا، نورۆەگيا مەملەكەتتەرى ولارعا قارجىلاي كومەك كورسەتەدى.
وتكەن ءساۋىر ايىندا اقش مەن كانادادا مىڭداعان جەزوكشە ايەل شەرۋگە شىقتى. وعان سەبەپ بولعان دۇنيە - كانادالىق پوليتسيا قىزمەتكەرى ستۋدەنتتەرگە «دەنساۋلىق جانە قاۋىپسىزدىك» تاقىرىبىندا لەكتسيا وقىپ تۇرىپ: «ەگەر ايەلدەر وزدەرىن زورلاپ كەتسىن دەمەسە، جەزوكشەلەر سياقتى اشىق-شاشىق كيىنبەۋگە ءتيىس» دەيدى. ىلە-شالا: «بىراق ماعان بۇلاي ايتۋعا بولمايدى، سىزدەر كەشىرىڭىزدەر» دەپ عاپۋ وتىنەدى.
وسى سوزدەن كەيىن جەزوكشەلەر «ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز قورلاندى» دەپ، تورونتو، داللاستە جانە كانادانىڭ استاناسى وتتاۆادا ۇلكەن شەرۋلەر وتكىزدى. مىنە، قىزىق!
العاش، 1978 جىلى ەۋروپادا ءجۇز مىڭداعان گوموسەكسۋالدار مەن لەسبيانكالار جينالىپ، كوتەرىلىسكە شىققان. «ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز اياققا تاپتالىپ جاتىر» دەپ بۇكىل الەمگە جار سالعان. ولاردىڭ كۇرەسى ون جىلعا سوزىلدى. بيلىكتەگى ايەلدەر ولاردى بەلسەنە قولدادى. 1987 جىلى ولاردى كەمسىتۋشىلىككە قارسى ءبىرجولا زاڭ قابىلدانىپ، قۇقىقتارى قورعالاتىن بولدى.
1995 جىلى دانيا مەن نورۆەگيادا ەركەك پەن ەركەك، ايەل مەن ايەلدىڭ زاڭ جۇزىندە نەكەگە تۇرۋعا رۇقسات بەردى. 1998 جىلى نيدەرلانديادا رۇقسات بەرسە، 2000 جىلى ولارعا بالا اسىراپ الۋعا زاڭ شىعارىپ رۇقسات بەردى. شۆەتسيادا ولاردىڭ RESL اتتى دۇنيەجۇزىلىك بىرلەستىگى بار. ارنايى گازەت-جۋرنالدارى، كينوستۋديا، بەينەكليپ شىعارىپ، حايۋاننان وتكەن ازعىندىقتى جارنامالايتىن، جۇرەك اينىتار شىعارمالارى جەتىپ ارتىلادى. شۆەتسيا، دانيا، نورۆەگيا مەملەكەتتەرى ولارعا قارجىلاي كومەك كورسەتەدى.
ەۋروپادا «ازعىنداردىڭ» قۇقىعىن قورعايتىن دەپۋتاتتارى مەن مينيسترلەرى ءورىپ ءجۇر دەسە دە بولادى. 1998 جىلى الەمدىك جاس جازۋشىلاردىڭ بايقاۋىندا، گوميكتەر مەن لەسبيانكالار جانە جانۋارلارمەن جىنىستىق قاتىناس جاسايتىن ازعىندار تۋرالى جازىلعان شىعارما ءبىرىنشى ورىن الدى. برازيليادا 2006 جىلى جەزوكشەلەردىڭ FM جەلىسىمەن «ZONA» دەپ اتالاتىن راديوستانتسياسى اشىلدى. وندا جەزوكشەلىكتى ناسيحاتتاپ، ولاردى: «الەمدەگى ەڭ تاۋەلسىز، ادەمى ءارى اقىلدى قىزدار» دەپ ماقتايدى.
نيدەرلانديا بيلىگى جەزوكشەلەرگە سالىق سالۋدى كوزدەپ وتىر. ستاتيستيكالىق مالىمەت كوزدەرى جەزوكشەلەر جىلىنا 850 ميلليون دوللارداي پايدا تۇسىرەدى دەپ وتىر. جەڭىل جۇرىستىلەر بۇل شەشىمگە قارسى بولماپتى.
ءبىزدىڭ قايعى باسقا. جوعارىداعى ۇردىستەر ءبىزدىڭ ەلدە كەڭ ەتەك جايىپ كەلەدى. قازىر قازاقستاننىڭ بارلىق قالالارىندا جەزوكشەلەر «ورداسى» بار. بەيرەسمي دەرەك كوزىنە سەنسەك، ەلوردادا جەزوكشەلەردى ۇستايتىن قىلمىستىق توپ جۇمىس جاسايدى. ولارعا قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنىڭ كەيبىر قىزمەتكەرلەرى «قامقور» بولىپ وتىر-مىس...
قازاقستاندا سىرتتان كەلگەندەردى قوسپاعاندا، 10 مىڭنان استام جەزوكشە بار. بۇل - قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستاننان كەلگەن ءترانزيتتى جەزوكشەلەردى ەسەپكە الماعانداعى ءوزىمىزدىڭ قاراكوزدەر قۇرايتىن قوماقتى سان. قالىڭ قازاقتىڭ ورداسى شىمكەنت قالاسىندا ءبىر تۇندە 2000 جەزوكشە كوشەگە شىعادى.
ءبىر كۇنى ءبىزدىڭ وتاندىق جەزوكشەلەردە شەرۋگە شىعىپ، قۇقىعىمىز شەكتەلدى دەمەسىنە كىم كەپىل...
«اباي-اقپارات»
