نۇرا ماتاي. باتكامەن ورىس ءباسپاسوزىنىڭ ويىنى كەلمەسىن
قاراپ تۇرساق، قۇلدىقتان قۇتىلۋدىڭ جولى كوپ ەكەن. تەك نيەت پەن جىگەر ءھام رۋح كۇشتى بولسىن. ورىسقا بىزدەن ءبىر تابان جاقىن ءتۇبى دە، ءتۇرى دە ءبىر سلاۆيان تەكتەس بەلورۋستىڭ باسشىسى لۋكاشەنكو «ورىس ءباسپاسوزىنىڭ ەل اۋماعىنا تارالۋىنا تىيىم سالۋ قاجەت» دەپ وتىر. «ورىس ءباسپاسوزىنىڭ بەلورۋسسيا تەرريتورياسىندا تارالماۋى ءۇشىن باردى سالىپ باعۋ كەرەك»، - دەيدى ول. ال، ىلە-شالا رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى لۋكاشەنكونىڭ بۇل سوزىنە «وكىنىشتى-اق» دەي كەلىپ، مالىمدەمە ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا سىزات ءتۇسىرىپ، بىرلەسە جۇزەگە اسىرۋعا ءتيىستى كەلىسىمدەرگە كەسىرىن تيگىزبەسە قايتسىن دەپ ءوز مۇددەسىن ولەرمەندىكپەن قورعاپ شىعا كەلدى. البەتتە، اقپاراتتىق بوداندىق جانە سول ارقىلى زور ىقپالدى ۇستاپ كەلە جاتقان بۇرىنعى بۇرتانالاردان رەسەي ولسە ايىرىلعىسى جوق. رەسەي: «شىركىن، ءبارى قازاقستان سياقتى ايتقانىڭنان شىقپايتىن موماقان» بولسا ەكەن دەپ تىلەيدى. ويتەتىنى، قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز اقپاراتتىق ساياساتى جوق. جيىرما جىلدان بەرى. جيىرما جىلدان بەرى دەربەس اقپاراتتىق كەڭىستىك قالىپتاستىرۋ، ونى دامىتۋ تۋرالى ءبىزدىڭ ەلدە ءسوز بولىپ كورگەن ەمەس. تەك قازاق ءباسپاسوزى جيىرما جىل بويى تالماي كوتەرىپ كەلە جاتقان ماسەلە دەمەسەڭىز. ەگەر قازاقستان رەسەيدىڭ اقپاراتتىق وتارى ەمەس دەپ ورەكپىسەڭىز سانعا قاراڭىز: ەلدەگى 8000-عا جۋىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالىنىڭ 7551-ءى ءورىستىلدى، 453-ءى عانا قازاق تىلىندە ەكەن.
قاراپ تۇرساق، قۇلدىقتان قۇتىلۋدىڭ جولى كوپ ەكەن. تەك نيەت پەن جىگەر ءھام رۋح كۇشتى بولسىن. ورىسقا بىزدەن ءبىر تابان جاقىن ءتۇبى دە، ءتۇرى دە ءبىر سلاۆيان تەكتەس بەلورۋستىڭ باسشىسى لۋكاشەنكو «ورىس ءباسپاسوزىنىڭ ەل اۋماعىنا تارالۋىنا تىيىم سالۋ قاجەت» دەپ وتىر. «ورىس ءباسپاسوزىنىڭ بەلورۋسسيا تەرريتورياسىندا تارالماۋى ءۇشىن باردى سالىپ باعۋ كەرەك»، - دەيدى ول. ال، ىلە-شالا رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى لۋكاشەنكونىڭ بۇل سوزىنە «وكىنىشتى-اق» دەي كەلىپ، مالىمدەمە ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا سىزات ءتۇسىرىپ، بىرلەسە جۇزەگە اسىرۋعا ءتيىستى كەلىسىمدەرگە كەسىرىن تيگىزبەسە قايتسىن دەپ ءوز مۇددەسىن ولەرمەندىكپەن قورعاپ شىعا كەلدى. البەتتە، اقپاراتتىق بوداندىق جانە سول ارقىلى زور ىقپالدى ۇستاپ كەلە جاتقان بۇرىنعى بۇرتانالاردان رەسەي ولسە ايىرىلعىسى جوق. رەسەي: «شىركىن، ءبارى قازاقستان سياقتى ايتقانىڭنان شىقپايتىن موماقان» بولسا ەكەن دەپ تىلەيدى. ويتەتىنى، قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز اقپاراتتىق ساياساتى جوق. جيىرما جىلدان بەرى. جيىرما جىلدان بەرى دەربەس اقپاراتتىق كەڭىستىك قالىپتاستىرۋ، ونى دامىتۋ تۋرالى ءبىزدىڭ ەلدە ءسوز بولىپ كورگەن ەمەس. تەك قازاق ءباسپاسوزى جيىرما جىل بويى تالماي كوتەرىپ كەلە جاتقان ماسەلە دەمەسەڭىز. ەگەر قازاقستان رەسەيدىڭ اقپاراتتىق وتارى ەمەس دەپ ورەكپىسەڭىز سانعا قاراڭىز: ەلدەگى 8000-عا جۋىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالىنىڭ 7551-ءى ءورىستىلدى، 453-ءى عانا قازاق تىلىندە ەكەن. رەسەي گازەتتەرى مەن جۋرنالدارى نەگىزى اتاۋىنا «كازاحستان» دەگەن ءسوزدى جالعاپ قانا ءبىزدىڭ كوپەس ۇكىمەتتىڭ بيۋدجەتىنەن قازاق ءباسپاسوزىنىڭ تۇسىنە كىرمەگەن قاراجات الىپ، ورىس مۇددەسىن جۇرگىزىپ جاتسا، وعان تاڭقالماڭىز. ءبارى دە ماڭگىلىك دوستىق ءۇشىن! اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك دەگەن وزەكتى، مەملەكەتتىك ماڭىزى بار ماسەلە جونىندە بۇدان كەيىن بىردەمە دەۋ ۇيات. سەبەبى، دەربەس اقپاراتتىق كەڭىستىگىن قالىپتاستىرا الماي وتىرعان بيلىكتەن قانداي اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتى تالاپ ەتەسىز؟ رەسەيدىڭ ەل اۋماعىندا تۇگەلدەي تارايتىن تەلەارناسى مەن راديوسىن، گازەتىن، جۋرنالدارىن ايتپاعان كۇننىڭ وزىندە بىزدەگى ساناۋلى وتاندىق ارنالاردىڭ ءوزى ورىس تەلەارناسىنىڭ كوشىرمەسىنە اينالعانىن تاياقتى ءالىپ دەپ تانىمايتىن جاننىڭ ءوزى جاتقا ايتادى. مىسالى، كتك ارناسى ورىس حابارلارىنىڭ كوشىرمەسىمەن، ورىس فيلمدەرىن كۇنى-ءتۇنى كورسەتۋ ارقىلى رەسەيدىڭ اقپاراتتىق وتارلاۋ ساياساتىن اشىق تۇردە قولدايدى، سوعان جۇمىس ىستەيدى. ۇلتتىق ارنا دەگەن اتاۋى بار «قازاقستان» ارناسى دا ورىس باعدارمالارىنىڭ قازاقشا نۇسقاسىن جاڭا الەم اشقانداي ەتىپ كورسەتەدى. ەندەشە، ۇلتتىق ارنا دا رەسەيدىڭ اقپاراتتىق وتارلاۋىنا كەت ءارى ەمەس. بۇل بەر جاعى. كەشكە تەلەۆيزوردى قوسىپ، ءار ارنانى ءجىتى قاراپ شىقساڭىز، كوزىڭىز ودان سايىن باقىرايدى. بۇل تەلەارنا باسشىلارىنىڭ قۇلدىق ساناسىنان شىعار دەسەڭ، ولار ۇكىمەتكە سىلتەيدى. اينالىپ كەلگەندە بارىنىكى - مانساپ پەن باس اينالار بايلىق ءۇشىن ءبۇتىن ەلدى رەسەيدىڭ اقپاراتتىق كوگەنىنە بايلاپ بەرىپ وتىر. ەسىلدىڭ سول جاعالاۋى ەسىنەۋمەن كەلەدى. ول جاق رەسەي دەپ ءان سالادى، رەسەي دەپ بي بيلەيدى. تەك قازاق جۋرناليستەرى عانا «قازاقستان رەسەيدىڭ اقپاراتتىق وتارىنا اينالىپ ءبىتتى» دەپ زارلاۋمەن كەلەدى. امال نە، قازاقتىڭ اسىن ءىشىپ، جەرىن باسىپ، بيلىگىن جۇرگىزىپ وتىرعانىمەن ورىسشا ويلاپ، ورىسشا ءتۇس كورىپ، الەمدى، بولاشاقتى كرەمل ارقىلى عانا كورۋگە ادەتتەنگەن بيلىك مۇنى ماسەلە دەپ قارامايدى. نالەت ءبىزدىڭ جۇرىسكە!
ءبىزدىڭ اقوردا ىشىندەگى اق جاعالى ۇلىقتاردان باستاپ مينيسترلەرگە دەيىن رەسەيدىڭ باسپاسوزىمەن ەسەپتەستىپ، تۋراسىنا كوشسەك قورقىپ وتىرادى. ال، بىلايعى كەزدە رەسەيشىل، سلاۆيانشىل بولىپ كورىنەتىن بەلارۋس باسشىسى بولسا ورىس ءباسپاسوزىن ەل اۋماعىنان ايداپ شىقپاق نيەتتە. دۇرىس ونىكى. قىسقاسى، ورىس ءباسپاسوزىنىڭ باتكامەن ويىنى كەلمەسىن!
«اباي-اقپارات»