سەنبى, 23 قاراشا 2024
بيلىك 7424 11 پىكىر 2 ءساۋىر, 2019 ساعات 11:31

تاۋداي تالاپتان – بارماقتاي باق

بۇگىندە الەمدىك دارەجەدەگى العاشقى قازاق ءانشىسى اتانىپ جۇرگەن ديماش قۇدايبەرگەننىڭ حالىقارالىق دەڭگەيگە كوتەرىلگەنىنە ەكى جىلدان ارتىق ۋاقىت وتسە دە، ول تۋرالى اقىن وڭايگۇل تۇرجانوۆانىڭ كىتاپشاسىنان باسقا تەرەڭنەن قۋزاعان تياناقتى دۇنيە، ءتىپتى قازاقستان كولەمىندە مۋزىكاتانۋشىلىق ماقالا جازىلا قويعان جوق. ەسسەيست جازۋشى ماقسات ءتاج-مۇرات وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ماقساتىندا «ديماش. كوگدا جاجدۋت كريكا» اتتى كىتاپ جازىپ ءبىتىردى. ءبىز وقىرمان نازارىنا سول كىتاپتىڭ قازاق تىلىنە اۋدارىلعان «جەر الەمدى شارلاعان قازاق ءانى» دەيتىن تاراۋىن ۇسىنۋدى جالعاستىرامىز. 

(جالعاسى. باسى مىنا سىلتەمەلەردە: «باعى بارمەن تالاسپا»تەڭىز تۇپتەن تەبىرەنەدى،ديماشتىڭ داۋىسى جانە الەمنىڭ 47 ەلىندەگى بەيتانىس تانىستار), ديماشتىڭ ديناميكالىق كونسەرۆاتيزمى، «قىر بالاسى قول سوزادى اسپانعا»، ديماش جانە قازاق مادەنيەتىنىڭ ينتەگراتيۆتىك مودەلى...

بۇگىندە ديماشتىڭ قىتايعا العاش تاپ بولۋى جونىندە ىشىندە قيسىندى-قيسىنسىزى بار ءبىرتالاي اڭگىمە ايتىلىپ ءجۇر. سينگەر بايقاۋى ءجۇرىپ جاتقان كەزدە لاتىننىڭ ۆيني، ۆيدي، ۆيتسيىنە (باردى، كوردى، جەڭدى) ۇقساس حيكاياتتار ايتىلعانىمەن، ودان كەيىن جاريا بولعان ماتەريالدار جاعداي بۇدان باسقاشاراق وربىگەنىن كورسەتتى. سونىڭ ىشىندە كەيىن قىتاي ءتىلىن بىلەتىن جۋرناليست ەرتاي ءنۇسىپجانوۆ بەرگەن سۇحباتتار قىتاي جاعىنىڭ قازاق ءانشىسىن وزدەرىنە ۇزاق اڭداپ، تەرەڭ بارلاپ بارىپ شاقىرعانىن، ديماش ءوز ەلىندە جانە بىرنەشە حالىقارالىق كونكۋرستاردا جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن عانا، وندا دا ءانشىنىڭ ءوزى ءبىر سۇحباتىندا ايتقانداي، تەك تانىلعان، اتاقتى ارتيستەر عانا قاتىساتىن Singer-گە جاس انشىگە ەكسپەريمەنت رەتىندە شاقىرۋ جونىندە شەشىم قابىلداعاندارىن ايعاقتايدى.

شىنىندا دا ديماش قىتايعا بارعانعا دەيىن-اق ءوز ەلىندە كەيىن چانشادا ورىنداعان S.O.S. «ديۆا دانس»، «وپەرا-2»، «دايديداۋ»، «ۇمىتىلماس كۇن» اندەرى ارقىلى تانىلىپ، تۋرنە-كونتسەرت وتكىزىپ، حالىقتىڭ قوشەمەتىنە بولەنىپ ۇلگەرگەن ەدى جانە 2015 جىلى وعان جالپىۇلتتىق ينتەرنەت-داۋىس بەرۋدىڭ قورىتىندىسىمەن «حالىق سۇيىكتىسى» اتاعى بەرىلۋى سول ىقىلاستىڭ ناتيجەسى بولاتىن. سونىمەن بىرگە ديماشتىڭ ءوزى دە قىتايداعى كونكۋرسقا ىسسىلاي سۇعىنباي، بايقاپ، ۇزاعىراق دايىندالىپ كەلگەنى بايقالادى، ءتىپتى سودان ءبىر جىل بۇرىن قىتايلىق ءانشى قىز كوكو لي ءبىرىنشى ورىن الاتىن سينگەرگە ارنايى بارىپ، سىرتتاي شولۋ جاساپ قايتقان سياقتى. قازاق ونداي كەزدە «ءساتىن كۇتتى» دەيدى.

وسىنداي پسيحولوگيالىق ازىرلىكتەن سوڭ عانا ءبىر توقتامعا كەلىپ، كەيىن ۇلكەن اناسى ميۋا اپاي ايتقانداي، «جىرتام عوي ول جاقتى» دەپ تاس-ءتۇيىن كۇيدە اتتانادى، بىراق سونىڭ وزىندە دە وسى ساپاردا الدىنا «ايدى اسپانعا ءبىر-اق شىعارام» دەگەن ماقسات قويمايدى، ءوزى كەيىن ايتقانداي، نەگىزگى جوسپار ورتا جولعا دەيىن بارۋدىڭ توڭىرەگىنەن اسپاعان. ارينە، بۇل ساپارعا بارماقتاي باق باستاپ تۇرعانىن ءوزى دە بىلمەگەن. بىراق ءوزىنىڭ ءدال سول ساتتە ۇلكەن كونكۋرستى تىلەپ، قول-اياعىن باۋىرىنا الىپ جۇرگەنىن جانە سينگەرگە كاستينگ وتەتىن 2016 جىلدىڭ اياق شەنىندە ناعىز انشىلىك بابىنا كەلگەنىن ىشتەي سەزگەن بولۋى. ياعني ديماشتىڭ قىتايدا باعى مەن بابى قاتار شاپقان دەيمىز. قالاي بولعاندا دا Singer-ءدىڭ مۋزىكالىق جاعىنا جاۋاپ بەرەتىن قىتاي ماماندارى كاستينگ كەزىندە بۇرىن وزدەرىنە ونلاين ءتۇزىمى ارقىلى تانىس انشىدەن اناعۇرلىم باسقا، اناعۇرلىم ارتىق ءارتيستى، اسىرەسە بۇرىننان بار شىرقاۋ داۋىسى شىعان dolplin دىبىستارعا ۇلاسقان ەكستريم ءانشىنى جانە جاپ-جاس باسىمەن get control دەڭگەيلى جوعارى كاسىبي دايىندىعى بار ورىنداۋشىنى كورىپ، قايران قالادى. سونىڭ وزىندە دە حون تاو باستاعان قىتاي پروديۋسەرلەرى قازاق ءانشىسى ءبىرىنشى انىمەن-اق ادام ايتقىسىز شۋ تۋعىزادى دەپ ويلاماعان، سينگەرلىك «مۋزاگەتتەردىڭ» ديماشتان بار سۇراعانى زالدا وتىرعانداردى ورىندارىنان دۇرك كوتەرىپ، دۋ قول شاپالاقتاتۋ بولاتىن، ال ونىڭ ورنىنا S.O.S. ورىندالعان كۇننىڭ ەرتەسىنە جارتى قىتاي قازاق ءانشىسىنىڭ اياعىنىڭ استىنا جاپىرلاي قۇلاعانىن كورىپ، اۋىزدارى اشىلىپ قالعانى سول العاشقى كۇندەرى بەرگەن ينتەرۆيۋلەرىنەن، اسىرەسە ديماشپەن تىكەلەي جۇمىس ىستەگەن مۋزىكالىق پروديۋسەر حونگ شياودىڭ تاڭعالىستى سوزدەرى مەن شىنايى بەت قۇبىلىسىنان بايقالادى. قىتاي جاعى الىگە دەيىن مۇنى جۇمباق ۋاقيعا، كىسىنىڭ ءوڭى تۇگىل تۇسىنە كىرمەگەن عاجايىپ، ءبىر كەرەمەت جاعدايعا بالايدى. بىراق ديماشتىڭ سول كەزەڭدەگى تاماشا ۆوكالدىق بابىنا جانە ەكى جاعداي ۇيلەس تۇسكەنىن حانزۋدىڭ ءوزى دە اڭعارا بەرمەيتىندەي.

ونىڭ ءبىرىنشىسى – قىتايدا شوۋ-باعدارلامالاردى ۇيىمداستىرىپ، وتكىزۋدىڭ اسا جوعارى دەڭگەيى. سونىڭ ىشىندە Hunan TV-دە جاسالاتىن مۋزىكالىق ءونىمنىڭ ساپاسى جانە ونىڭ تەلەۆيدەنيە ارقىلى بەرىلۋى گولليۆۋدتان ءبىر دە كەم تۇسپەيدى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىز.

Singer ءوتىپ جاتقان كۇندەرى ەكراننان 21-ءشى ءنومىرلى تەلەكامەرانى بايقاپ قالدىق، بۇل رەاليتي-شوۋدى تۇسىرۋگە وسىنشاما كامەرا ءبولىندى دەگەن ءسوز. ولار جۇمىس ىستەيتىن ءتۇسىرىلىم لوكاتسيالارى الۋان ءتۇرلى، سان قىرلى. ال كورسەتۋ كەزىندە ەڭ جاڭا تەحنولوگيالىق جەتىستىكتەردىڭ ءبىرى – گولوگرافيالىق كامەرا دا پايدالانىلادى. Singer كونكۋرسى ەڭ مىقتى اپپاراتتارمەن جابدىقتالعانىن ءبىر سوزىندە ديماشتىڭ ءوزى دە اتاپ ايتتى، شىنىندا دا قىتاي تەلەۆيدەنيەسىنىڭ ءتۇسىرۋ زالدارىنداعى اكۋستيكاعا، دىبىس تازالىعىنا باتىستىق ساۋند-پروديۋسەرلەردىڭ وزدەرى قىزىققانداي: Singer تۋرلارى وتەتىن ساحنا-ستۋديا كادىمگى لازەرلىك ساۋلەلەر كومەگىمەن نۇرعا شومىلدىرىپ قويۋىن ايتپاعاندا، ونداعى دىبىس بارىنشا تەڭدەستىرىلگەن، ارحيتەكتۋرالىق اكۋستيكا، ودان تۋاتىن رەۆەربەراتسيا دىبىستىڭ كوركەمدىك-ەستەتيكالىق اسەرىنە ودان ءارى ءوڭ بەرە تۇسەدى. ال وركەستر، انسامبل جانە بەك-ۆوكال مەن حور – ءوز الدىنا ءبىر ءان. قىتايدا جالپى فونوگرامما ورىنداۋعا تىيىم سالىنعان، سونىڭ ىشىندە ۆوكالدىق كونكۋرستاردا سولو ورىنداۋ دا، بەك تە تەك جاندى داۋىستا ايتىلادى. وركەستر مەن ءانسامبلدىڭ اسپاپتىق سۇيەمەلى، ولاردىڭ اسپاپتىق ۇيلەسىمى (ينسترۋمەنتوۆكا) جانە پارتيتۋرالىق پرينتسيپپەن وركەسترگە ءتۇسىرىلۋى وتە ساۋاتتى جاسالاتىنىن بايقادىق. كوپتەگەن وركەستر سۇيەمەلىندە مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ دىبىسى ءانشىنىڭ داۋىسىن باسىپ كەتىپ، سوليست سودان داۋىسىن اسىرماق بولىپ، سالدارىنان دىبىستار قاتايىپ (فورسيروۆكا) جانە ينتوناتسيالىق تازالىعىنان ايىرىلىپ، ءوڭى تايىپ جاتادى عوي، ال حۋناندىق وركەسترانتتار كەرەك شامانى بىلەدى، اراقاتىناستى مۇلتىكسىز ساقتاپ وتىرادى. تۇتاس العاندا كونكۋرستا زاماناۋي دىبىستىق ەففەكتىلەر مەن قۇرىلعىلار پايدالانىلمايدى دەمەيمىز، بىراق جالپى قىتاي ماماندارىنىڭ ءاندى اجارلاۋى مەن وڭدەۋىنە ءتان ەرەكشەلىك – تەلەتۇسىرىلىمدى تەلەترانسلياتسياعا ازىرلەۋ كەزىندە بۇل ءىستىڭ جوعارى كاسىبي دەڭگەيدە جۇرگىزىلەتىندىگى. ياعني ءنومىر ورىندالعاننان كەيىن ول ستۋديادا وركەستر، بەك (كەيدە حور) جانە سولو ورىنداۋعا ءبولىنىپ، ارقايسىسى جەكە جولاق رەتىندە جازىلادى، بىراق بۇل وركەستردىڭ دىبىسى ياكي ءانشىنىڭ، بەكتىڭ داۋىسى كومپيۋتەرلىك پلاگين پروگراممامەن ارنايى وڭدەلەدى دەگەن ءسوز ەمەس، ەكۆالايزەرلەر كومەگىمەن سولو داۋىس، بەك-ۆوكال جانە سولو-اسپاپتىڭ دىبىستالۋى كولدەنەڭ دىبىستاردان، زالدا ادامداردىڭ دەمىمەن تولقىن-تولقىن تۇزىلەتىن بوگدە شۋدان، گۋىلدەن تازارتىلادى، تازا دىبىستالۋ مەن كۇڭگىر دىبىستالۋ ءوزارا تەڭگەرىلەدى. سونىڭ وزىندە دە ءانشى داۋىسى مونوجولاق رەتىندە ءبىرىنشى تۇرادى جانە قايتالاپ ايتامىز، داۋىستى بۇلاي وڭدەۋ ءتىپتى دە ستۋديالىق پرەرەكوردقا جاتپايدى. ءبىزدىڭ قازاقستاندا انشىلىك ونەر، ۆوكال جانە سيمفونيالىق مۋزىكا كۇشتى دامىعان، مۇنى شەتەلدىكتەر دە تامسانا ايتىپ وتىر، بىراق وسى قولدا بارىمىزدى قىتايداعىداي اجارلاۋ، تۇسىرىلىمدىك، ترانسلياتسيالىق جەتتىكتىرۋ جاعى كەمشىن.

ەكىنشى جاعداي قىتاي حالقىنىڭ ديماش ونەرىن قالاي باعالاعانىنا بايلانىستى. بۇل تاقىرىپتىڭ شەتىنە شىعۋ قيىن، سەبەبى، ديماشتىڭ قىتايلىق كورەرمەندەرى ديماشتىڭ ءوزى سەكىلدى قۇبىلىس جانە ءبىزدىڭ قابىلداۋىمىزعا ونشا سىيا بەرمەيتىن جوسىن قۇبىلىس. جالپى حانزۋ حالقى دەمالا بىلەتىن جانە سونداي ەستەتيكالىق دەمالىستار كەزىندە ەموتسياسىن، اسەرلەنۋىن قىمتاپ ۇستامايتىن، قايعىرسا شىنداپ قايعىراتىن، شاتتانسا شىنداپ شاتتاناتىن جانە بىردەڭەنى ۇناتپاسا، تىستەگەن جەرىندە ءتىسى كەتەتىن، قىتىمىر، ال جاقسى كورسە تۇلا بويى ومىرىلىپ تۇگەل جاقسى كورەتىن اقجارقىن، ءبىر سوزبەن ايتقاندا سىرت كوزگە ەكىجاقتى، ال ارعى تۇبىندە شىنايى حالىق ەكەندىگىن ديماش مىسالىندا بايقادىق. سينگەر – 2017 كەزىندە زالدا ءارتۇرلى جاستاعى، ارقيلى ماماندىقتاعى، بىراق مۋزىكالىق تالعام-تۇششىمى ۇقساس بەس ءجۇز ادامنان تۇراتىن ەكسپەرتتىك توپ وتىردى جانە سولاردىڭ قاي-قايسىسى دا جاقسى ءان، ساپالى مۋزىكا ەستىسە بالاشا قۋاناتىن، سابيدەي اڭعال بەت قۇبىلىستارىنان ءتىپتى دە قىسىلىپ-قىمتىرىلمايتىن شىنايىلىعىمەن ەستە قالدى. وتكىر ءتىلدى ءبىر كوممەنتاتور «داۋىس بەرۋشى كۆن» دەپ اتاعان مۇنداي ەرەكشە ورتا كەيىنگى سينگەريادالاردا كوپ بايقالا قويعان جوق. ونىڭ ەلەۋلى ءبىر سەبەبى ديماشتىڭ بيىك، شىرقاۋ داۋىسىمەن بايلانىستى ما دەيمىز. حانزۋ حالقىندا ونداي داۋىس يەلەرى بۇرىنىراقتا قاتتى قۇنتتالعان: قازاق سياقتى اۋىزشا دامىعان ونەرىمەن دە ءماشھۇر حانزۋدىڭ جىرشىلىق ءداستۇرىنىڭ تاريحىندا داۋىسىن ەكى مينۋت بويى (!) ءبىر دەممەن جانە شىعانداي سوزىپ تۇراتىن جىرشىلار بولعان (ونى تىڭداعانداردىڭ قۇلاعىنان الگى گۋىل ۇزاق ۋاقىت كەتپەي تۇرىپ الادى ەكەن). جازبا مادەنيەتتىڭ بەل الۋىمەن جىرشىلىق ونەر تاريح ەنشىسىنە وتكەنىمەن، شىرقاۋ داۋىستى جىرشىلىق ساز – الگى گۋىل حالىقتىڭ جانىندا، قانىندا قالىپ قويعان. ديماش ساحناعا شىعىپ، سونداي بيىك رەگيسترگە شىرقاپ سالعان كەزدە حانزۋدىڭ ءزاۋزاتىندا بۇيىعىپ جاتقان سول بابالار ءۇنى قايىرا باس كوتەرگەن. مۇنى زالدا وتىرعان كەيبىر تىڭداۋشىلاردىڭ ترانسقا ەنبەگەنىمەن دە سونداي جاعدايعا جاقىنداپ بارىپ قالعانىنان دا بايقاۋعا بولار ەدى. حالىق نەگىزىندە وسىنداي ءانشىنى كۇتىپ جۇرگەندە بولۋى كەرەك بىراق ونداي تالانت بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرمەن حانزۋدىڭ ءوز ىشىنەن شىعا قويماعان ءتارىزدى. ميللياردجارىم قاراقۇرىم ادام مۇحيتى بەرە الماعانىمەن، بۇكىل حالقىن جيناعاندا ءبىر بەيجىڭگە سىيىپ كەتەتىن قازاق شىعارعان ونداي تالانتتى قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن. بىراق الگىندەي ەرەكشە داۋىستى وزىندە بۇرىن بار بولعاندىقتان حانزۋ تۇيسىگىمەن كۇتسە دە، ونداي داۋىستار وزىندە ابدەن بولعان قازاق الدەنەگە كۇتپەگەن، ىزدەمەگەن، بۇل جاعدايدى ناۋشاگۇل ەسىمدى كوممەنتاتور قانداسىمىز: «كيتايتسى وبوجايۋت تاكوي ور، ا مى ليۋبيم نورمالنىم گولوسوم كوگدا پويۋت، گدە نام، پروستىم كازاحام پونيات تاكوي كريك، رازۆە چتو نوۆومودنىە كازاحي دا بولشە بوگەما پونيمايۋت...» دەپ فەلدفەبەلدىك تۋرالىقپەن ايتىپ سالىپتى. تەگىندە وسى ءسوز راس، سەبەبى ءبىز ءبىر كەزدە جۇمىسقا اقىرىپ-جەكىرىپ شىعارعان جۇمىستى بوقتاپ-بوقتاپ جاساتقان بۋىننىڭ ءناسىل-نەسىبىمىز عوي، سودان دا بولار ديماش كەيىن استانادا وتكەرگەن «باستاۋ» كونتسەرتىندە كورەرمەندەردەن ءانشىنى قولداپ وتىرۋدى قانشا ءوتىنىپ سۇراعانىمەن، فان-ايماقتاعى «dears» پەن «بوگەما» وتىرعان تۇستان وڭگە ستاديون تولى حالىق تاس ءمۇسىن كۇيىندە قالدى. سوندا قىتايلار سياقتى شاتتانىپ ەموتسياسىن شىعارماسا نەگە كەلەدى ەكەن كونتسەرتكە؟! حالىقتىڭ قولداۋى، كورەرمەننىڭ ىقىلاسى ارتيست ءۇشىن ايرىقشا ماڭىزدى نارسە، ءانشى وسىنى سەزگەن كەزىندە ءاننىڭ پىراعىن ەرتتەپ ءمىنىپ ءوزىنىڭ تابيعي كەڭىستىگىنە ەنەدى دە، ءان قاناتىندا مەيىلىنشە پارلايدى. ديماش سينگەر كونكۋرسى كەزىندە بەيتانىس ەلدىڭ سونى مۋزىكالىق اسەرلەرىنە بولەنىپ قانا قويماي، ءوزىنىڭ تالانتىنا ساي، ەرەكشە ۆوكال قابىلەتىن باعلاي بىلەتىن، سودان ادام ايتقىسىز اسەر، قۋات الاتىن الابوتەن ورتانى كەزىكتىرگەن. ياعني كەرەك كەزدە كەرەك جەردە بولا بىلگەن. ەندەشە ديماش بۇگىنگى بيىگىنە مۋزىكالىق يندۋستريانىڭ تەحنيكالىق جابدىقتالۋىنىڭ ياكي قىتاي ماماندارىنىڭ ارقاسىندا ەمەس، ەڭ الدىمەن حانزۋ كورەرمەندەرىنىڭ وزىنە ەرەكشە ىقىلاس ءبىلدىرۋىنىڭ، قۇرمەت-قوشەمەتىنىڭ، ياعني ولارعا ەڭ كەرەك نارسەنڭ تاۋىپ بەرۋىنىڭ ارقاسىندا كوتەرىلدى دەسە لايىق.

مۇنىڭ ءوزى ديماشتى ەكى ەلدىڭ توبە توبىنىڭ ءوزارا كەلىسۋىمەن الدىن الا ازىرلەنگەن «جوبا» ەكەن نەمەسە رينات پەن ونىڭ جاقتاستارى ايتاتىنداي ونى قىتاي جاعى ساياسي ماقساتتارىنا پايدالانۋ ءۇشىن چانشاعا ادەيى شاقىرتقان ەكەن دەپ كەلەتىن «ءبىر اجەي ايتىپتى» سوزدەرىنىڭ باسىنا سۋ قۇيادى. قولدا بار فاكتىلەر جينالا كەلىپ ديماشتىڭ Singer جوباسىنا كەزدەيسوق، سونىمەن بىرگە بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىقپەن تاپ بولعانىن كورسەتەدى. باسقاشا ايتقاندا، ديماش – تاعدىردىڭ رەتتى كەزدەيسوعى. ياعني جاي كەزدەيسوقتىق ەمەس، ىشىندە قازاق بار، قىتاي بار، جەر شارىنىڭ باسقا دا حالىقتارى بار كوپتىڭ سۇرانىسىمەن تۋعان ونەرپاز.

ديماشتى قىتايدا ۇزدىك تەحنيكا، ديارستار جانە وسىنداعى پروديۋسەرلىك كومپانيالارمەن اراداعى ورتامەرزىمدىك كونتراكتىدەن بولەك تاعى ءبىر نارسە ۇستاپ تۇر دەۋ ءجون. ول – رەپەرتۋار پروبلەماسى. بۇگىندە تەاتردا جاقسى پەسا، كينودا ءجىبى ءتۇزۋ ستسەناري جەتىسپەيتىنى سياقتى ەسترادادا ءتاۋىر ءان قاسقالداقتىڭ قانىنداي قات. جالعىز ءبىزدىڭ ەلدە عانا ەمەس، جالپى الەم بويىنشا جاعداي سولاي. ديماشپەن ىنتىماقتاسۋعا بىردەن قۇلىق بىلدىرگەن تانىمال كومپوزيتورلاردان، ءتىپتى اتاقتى ۋولتەر افاناسەفتىڭ وزىنەن ءالى كۇنگە ءبىر دۇرىس ءان تامباي وتىرعانىنا قاراعاندا جاعداي تىم كۇردەلى. قىتايدىڭ دا بۇل جاعىنان شەكەسى شىلقىپ تۇرعانى شامالى سياقتى. وسىنى ەسكەرتىپ، ديماشتاي سيرەك داۋىستى ءانشىنى ۆوكالدىق ەرەكشەلىگىنە، دياپازونىنا لايىقتاپ ءان جاساۋ بويىنشا قىتايلىق مۋزىكا ماماندارى بۇل كۇندە تىنىمسىز ىزدەنىس ۇستىندە ەكەنى بايقالادى. سينگەردەن كەيىنگى كەزەڭدە ديماشقا ارناپ جازىلعان اندەردىڭ ىشىندە ازىرگە تىزگىنۇزدىسى – امەريكان سۋپەرستارلارىمەن جۇمىس ىستەپ جۇرگەن قىتاي كومپوزيتورى مۋگال اۋەنىن شىعارىپ، رۋنيون اعىلشىنشا ءماتىنىن جازعان Skreaming بولىپ تۇر. تاعى ءبىر ءان Ward Peace («سوعىس جانە الەم»), ونىڭ دا ءسوزى اعىلشىن تىلىندە، مۋزىكاسى قازاقتىكى، ياعني كومپوزيتسيا ديماشتىڭ ديپلومدىق جۇمىسى بولىپ تابىلادى. ءانشى ءبىر سوزىندە ءان بۇل دۇنيە ءالى دە وڭدەۋدى، اجارلاۋدى تىلەيدى دەپ قالدى. وسى كەزەڭدە، ياعني 2018 جىلدىڭ جازىندا ءانشى كورەرمەن نازارىنا ۇسىنعان Never Land (نيكوگدا نە پريزەملياتسيا) كومپوزيتسياسىنىڭ اۋەنىن جازعان ۇلىقپان جولداسوۆ. وسى اۆتور ديماشقا ارناپ «كىم ەكەن؟» (Who is this?) جانە Moonlight Mama («انا ايىم») اتالاتىن جانە ەكى ءان شىعاردى. بۇل ءۇش ءاننىڭ ءماتىنى قىتاي تىلىندە، ياعني پۋتۋنحۋاشا. كومپوزيتسيالاردى نەگىزىنەن قىتاي ماماندارى ازىرلەگەن، سايكەسىنشە اجارلاۋ، اككومپونەمەنت دەڭگەيلەرى جوعارى، حانزۋ مۋزىكانتتارى وسى ورايدا ەكسپەريمەنتكە بارۋدان دا قورىقپاعان (مىسالى، Never Land-دا زاماناۋي trap جانە ەلەكترون ءستيلىنىڭ ەلەمەنتتەرى باتىل قولدانىلعان). بۇلاردان باسقا ديماش ماندارين تىلىندە «جاسمين»، «تاۋسىلمايتىن ماحاببات»، If ءى Never Land Breathe Again, When You Believe, Restart My Love سياقتى حانزۋ اندەرىن جانە بىرنەشە ساۋندترەك ورىنداپ ءجۇر. وسى ەسەپپەن كەلگەندە نەگىزىنەن قازاق، قىتاي، اعىلشىن جانە ورىس تىلدەرىندەگى اندەردەن تۇراتىن ديماشتىڭ رەپەرتۋارىندا كەيىنگى كەزدە قىتاي تىلىندەگى اندەردىڭ ۇلەس سالماعى، انشىگە وسى جاعدايدى ءمىن ەتىپ تاعۋشىلار تىلگە تيەك ەتكەندەي، شىنىندا دا ءبىرشاما كوپ بولىپ كورىنەدى. الايدا، ىلگەرىدە كورسەتكەنىمىزدەي، بۇل اندەردىڭ تورتەۋى تازا قازاقشا («حۇسني-حورلان» مەن ديماشتىڭ ءوزى شىعارعان «وكىنىش» ءانى), جانە ا كاپپەللا ايتاتىن «ءبىر بالا»، «دۋداراي»), بىرقاتارى اۋەنى جاعىنان قازاق اندەرى، ماتىندەرى عانا ماندارينگە اۋدارىلعان. ونىڭ ءوزى دە ديماشقا عانا بايلانىستىقولدانىلىپ وتىرعان ءتاسىل ەمەس، قىتاي مۋزىكانتتارىندا ەجەلدەن بار ءداستۇر: نوۋنەيم تاۋارلار شىعارۋدان الدىنا قارا سالماي وتىرعان بۇل ەل باسقا حالىقتاردىڭ اندەرىن ءوز تىلىنە اۋدارىپ الىپ رەمەي تۇرىندە، وزىنىكى ەتىپ جىبەرۋ جاعىنا كەلگەندە دە عاجاپ كوشىرمەشىلەر. ياعني بۇرىن شىعارىلعان ءاننىڭ اۋەنىنە جاڭادان ولەڭ ءسوز جازۋ بۇل حالىقتىڭ قانىندا بار. ءداستۇر ءحىح عاسىردىڭ اياق شەنىندە ەۋروپالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قابىلداي باستاعان قىتاي مەكتەپتەرىنەن، ونداعى شەتەلدىك داستۇرلەردى وزدەرىنە بەيىمدەپ الاتىن سيۋە تان يۋەي گە، ياعني «مەكتەپ ءانى» جۇيەسىنەن باستاۋ الادى. كەيىن ول وپەراعا، ەستراداعا اۋىسقان. مىسالى، حانزۋ مۋزىكانتى شەن سينگۋن امەريكان كومپوزيتورى لوۋەلل مەيسوننىڭ «بۇلاق» دەيتىن ءدىني ماعىنالى ءانىنىڭ اۋەنىن پايدالانىپ «كوكتەمگى ساپار» دەيتىن مۇلدەم باسقا ءان جازىپ شىقسا، قىتايدىڭ «قيىن جول» ءانىنىڭ ارعى ءتۇبى ورىستىڭ «ەي، ۋحنەم!» حالىق انىنە بارىپ تىرەلەدى. ءبىزدىڭ «دۋدار-ايدى» دا قىتايلار ماندارينمەن وزدەرىنىڭ ءتول ءانى كورىپ شىرقايدى. سوعان قاراعاندا ەۋروپالىق تىلدەردى، سونىڭ ىشىندە كوپماعىنالى، نازىك سيپاتتى قازاق سوزدەرىن قاتقىل، شەكتەۋلى كوينە ءتىل پۋتۋنحۋا جەتكىلىكتى بەرە المايتىندىقتان قىتاي اقىندارى تۇپنۇسقا ءماتىندى وزگەرتىپ، وزدەرىنشە كەتەتىن سياقتى. ماسەلەن، «كىم ەكەن؟» قۇرامى نەگىزىنەن العاشقى قىز ماحابباتتىڭ ءتاتتى ءدامىن كۇتۋمەن ءومىر كەشەتىن جاس قىزداردان تۇراتىن ديماشتىڭ ديارستارىنا لايىقتالىپ پۋتۋنحۋاشا قايتا جازىلۋى مۇمكىن. وزگە ەلدەردەگى فانات قىزداردىڭ ءماتىندى دەرەۋ ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىنە اۋدارىپ الىپ، شۋلاپ ايتىپ جۇرگەندەرى دە سول سەبەپتى بولۋى. جالپى انشىلەر كوپ الدىنا شىققاندا اۋديتوريانىڭ قۇرام-جاسىن، تالعام-تۇششىمىن، ۇلتتىق بەلگىلەرىن ەسەپكە الماي تۇرا المايدى. ديماش تا قالاسىن-قالاماسىن ءداپ سولاي اۋديتوريانىڭ ىڭعايىنا بەيىمدەلۋگە ءماجبۇر، سودان دا كوبىنەسە ءوز ەلىندە قازاقشا، رەسەيگە بارسا ورىسشا، قىتايعا كەلسە پۋتۋنحۋاشا ايتۋعا تىرىسادى. اراسىندا ءان ماتىنىندەگى جەكەلەگەن سوزدەردى بىرنەشە تىلدە بەرىپ وتىرادى. ايتالىق، اعىلشىن تىلىندەگى Hello كومپوزيتسياسىن ورىنداعاندا «مەن سەنى سۇيەمىن» تىركەسىن اعىلشىننان قىتايشاعا، سوسىن قازاقشاعا اۋدارىپ ايتتى، سول ارقىلى ءار ءتۇرلى ۇلتتاعى تىڭداۋشىلارىنىڭ، اسىرەسە الگىندەي سوزدەردى بەك ۇناتاتىن ايەل ادامداردىڭ جۇرەك تۇكىپىرىندە جاتقان سەزىمدەرىن تەربەتىپ وياتادى. بۇل – ورىنداۋشىلىق ەسەپ. سول سياقتى سول Hello-دا شىعىستىق ماقام قولدانۋ جانە ينتروسى مەن ورتاڭعى بولىگىندە حانزۋعا دا، قازاققا دا، ازيالىق وزگە دە حالىقتارعا ورتاق ەتنيكالىق مۋزىكالىق اسپاپ – سىبىزعى ويناتۋ ارقىلى بۇكىل ازيانىڭ ساز الەمىن قويىنداستىرىپ جىبەرگەندەي بولدى. Hello-نى ديماش 2019 جىلدىڭ باسىندا، قىتايداعى كوكتەم فەستيۆالى كەزىندە تەنگريمەن دۋەتتە ورىندادى). بۇدان شىعاتىن قورىتىندى – ازيا قۇرلىعىندا، ونىڭ كىندىگى قىتايدا ونەر كورسەتىپ جۇرگەن ديماشقا شىعىستىق، ازيالىق ستيحيانى ەسكەرگەنى سياقتى ءوز اۋديتورياسىنىڭ دەنىن قۇراپ وتىرعان حانزۋ سەمانتيكاسىن، اسىرەسە ونىڭ ءتىلىن، مۋزىكالىق لۇعاتىنەسكەرىپ وتىرماسا بولمايدى. ديماشتىڭ مۇنىسى، ەكىنشى جاعىنان، ءوزىن كوككە كوتەرىپ وتىرعان حانزۋ جۇرتىنا ايتقان العىسى، سىيلىق-جاۋابى. ونىڭ ۇستىنە تىڭداۋشى ءۇشىن ءان ءماتىنىنىڭ تۇسىنىكتى بولۋى وتە ماڭىزدى. قىتايدا ۇزاققا جۇرگەن ارتيستەر تۇرماق، قىسقا ۋاقىتقا كەلىپ كەتكەن انشىلەردىڭ ءوزى سول ەلدىڭ تىلىندە ءان شىرقاپ، ءوزى قوناق بولىپ جۇرگەن ەلگە قۇرمەتىن كورسەتەدى. مىسالى، موڭعول ءانشىسى تەنگريدىڭ، مالاي قىزى شيلا امساحتىڭ رەپەرتۋارىندا قىتايشا اندەر از ەمەس. ديماشقا دەيىن بەيجىڭدەگى ءداستۇرلى كوكتەم فەستيۆالى كەزىندە اتاقتى سەلين ديوننىڭ ءوزى جوعارىداعى Jasmine ءانىن پۋتۋنحۋامەن شىرقاعانىن دا بىلەمىز. سونان سوڭ باسقا تىلدە ءان سالۋ، مۇنىمەن بىرگە نوتاعا ءدال ءتۇسىرىپ ينتوناتسياسىن كەلتىرىپ ايتۋ ارقانداي انشىدەن شەبەرلىكتى تالاپ ەتەتىن جانە شەبەرلىكتى ۇشتاپ وتىراتىن ۇلكەن مەكتەپ. جوعارىداعى ايشا احمەت ديماش جونىندە تاعى دا: «...ناعىز تالانت الدىمەن ءوز جەرىندە، حالىق اراسىندا تانىلادى، كوبىنەسە وزگە ەلدىڭ ونەرىن ناسيحاتتايتىن ونەر ادامدارىن ءوز جەرىندە بارشا جۇرت قابىلداي المايدى»، – دەپتى. «وسىنداي ءسوزدى ريناتتار دا ايتقان. وسى ءبىز بۇكىل قازاقتىڭ پروبلەماسىن ءوزىمىز عانا شەشىپ وتىرعانداي قازىپ، قاجىپ، تاۋسىلىپ كەسىپ-ءپىشىپ پىكىر ايتۋدى قويايىقشى. ات توبەلىندەي سىزدەردىڭ ات تۇگىندەي قازاقتىڭ اتىنان ءسوز سويلەۋلەرىڭە اربەردەسىن مورالدىق حاقىلارىڭ دا جوق قوي. كىمسىڭدەر سونشالىقتى كوسەمنىڭ ميسسياسىن مويىندارىڭا الاتىنداي جانە وسى جولدا شالا بىلىممەن تورەلىك ايتاتىنداي؟! بىلە بىلسەڭ، وزگە ەلدە جۇرگەن ونەر ادامى – ديماشتى سىزدەر ايتقانداي «ءوز جەرلەرىندە بارشا جۇرت قابىلداماي وتىرعان» جوق، كەرىسىنشە، قازاقستاندىقتاردىڭ، سونىڭ ىشىندە قازاقتىڭ دا كوپشىلىگىنىڭ تىلەگى ىلعي-ىڭعاي قازاقشا ءان سالۋمەن ەمەس، بۇكىل ونەرىمەن، تۇتاس تۇرقىمەن «ەي، تاكاپپار دۇنيە! ماعان دا ءبىر قاراشى. تانيسىڭ با سەن مەنى؟! مەن – قازاقتىڭ بالاسى!» دەپ جۇرگەن ديماشتىڭ ۇستىندە. الەۋمەتتىك جەلىلەردى اشىپ قاراساڭىز، «ديكونتايىمىز، بوتاقانىمىز، قۇلىنشاعىمىز، قازاقتىڭ اتىن جاقسى جاعىنان شىعارىپ قايدا جۇرسەڭ دە ايتەۋىر امان ءجۇر» دەپ كەلەتىن جۇرەكجاردى سوزدەردەن كوز تۇنادى. ال ونەر تۇرعىسىنان كەلگەندە، ومىرلىك جاعداياتتاردىڭ ءبىزدىڭ سانامىزعا تاپ سالىپ وتىراتىنى سياقتى كوركەمونەر دە الەۋمەتتىك، تاريحي جاعدايلاردان ءتان الماي تۇرا المايدى. سولاردىڭ ەكپىن-تەكپىنىمەن ءوز ەلىنەن باسقا جەردە ۋاقىتشا ونەر كورسەتۋگە ءماجبۇر بولىپ وتىرعان انشىگە قالايدا وزگە تىلدە ءان شىرقاۋىنا تۋرا كەلەدى. ونەردە مۇنى «ساحنالىق يدەولوگيا» دەيدى. ديماشقا الەمدىك ءۇردىس بولىپ وتىرعان وسىناۋ ونەر شارتىنان باس تارت دەۋ تار اياداعى كورسوقىر ساۋاتسىزدىقتان باسقا ەشتەڭە ەمەس. ديماش قىتايدا پۋتۋنحامەن عانا ەمەس، اعىلشىن تىلىندە دە Memory, Skreaming, «My Heart Will Go On»، Hello, Over Here, Sing Different, We Are The World, Singleꞌs Day, Earth Song (قىتاي رەپەرى ۆيكتور ما جانە كوكو ليمەن دۋەتتە) قاتارلى بىرنەشە ءان ايتىپ ءجۇر، ونىڭ سىرتىندا وسى تىلدە ساۋندترەكتەر جازدىردى. سىنشىلار مۇنى نەگە كورمەيدى؟ لوگيكا قايدا، رينات جانە ك°؟ سەندەردىڭ قيسىنداتۋلارىڭا سالساق، ماندارينمەن ايتىپ، قىتايدىڭ «قولجابدىعىنا» اينالىپ، قىتايدىڭ ونەرىن ناسيحاتتاپ وتىرعان ديماش ءدال سولاي اعىلشىنشا ايتقاننان كەيىن اعىلشىن-ساكسونداردىڭ دا قولجابدىعىنا اينالىپ، رانكەر سياقتى امەريكان پورتالدارى وتكىزگەن رەيتينگتەردىڭ قاق تورىنەن ورىن الۋى كەرەك ەدى. ولاي بولىپ وتىرعان جوق قوي. دەمەك، ءبىر حالىقتىڭ تىلىندە ءان سالۋ قالايدا سول حالىقتىڭ مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋدى بىلدىرمەيدى. مۇنى قاجەت ەتەتىن ونەردىڭ ءوز شارتتارى بار. بۇدان باسقاشا ويلاۋدى عىلىم بابىندا «فورمالدى لوگيكا» دەيدى. ياعني، «قازاقستاندا تۇيە كوپ، ەندەشە تۇيە الماتىدا دا بار» دەگەن سياقتى، «قىتايعا بارىپ قىتايشا ءان سالسا، قىتايعا قىزمەت ەتكەنى» دەيتىن قارابايىر قيسىن، سىرتتان جوبالاپ تون ءپىشۋ.

ءوز ەلىنەن باسقا ەلدە جۇرگەن ونەرپازداردىڭ باسى دا، سوڭى دا ديماش ەمەس. ونەر ادامداردى وتاندارىنان شەتكە ءارتۇرلى جاعدايلارمەن كەتەدى جانە سوعان وراي بىرەۋلەرى سوندا قالىپ، ەندى بىرەۋلەرى ورالىپ جاتادى. ىشتەرىندە ءوز جەرىندە تانىلماي، باسقا ەلدە الدەقالاي اتاقتارى شىعىپ كەتكەندەرى دە از ەمەس. مىسالى، بۇگىندە بولگار ەستراداسىنىڭ پريمادونناسى بوپ وتىرعان ليلي يۆانوۆا كورشى رۋمىنياعا ءبىر كونتسەرتتىك توپ قۇرامىندا بارعانىندا جەرگىلىكتى مامانداردىڭ كوزىنە ىلىگىپ، سولار ارنايى جازعان اندەردى ورىنداپ، وسى ەلدىڭ «جۇلدىزىنا» اينالعان. العاشقى البومى دا رۋمىنيادا شىققان. ءوزىنىڭ العاشقى حالىقارالىق جۇلدەسى «التىن كىلتتى» دە باسقا ەلدە – براتيسلاۆادا العان. تۋعان بولگارياسى ليليانانى سودان سوڭ عانا مويىنداعان. ءدال ديماشتىڭ شىعارماشىلىق جولىنىڭ باسى سياقتى. ليلي كەيىن وتانىنا قايتىپ ورالدى. قايتىپ كەلمەگەندەرى دە بار. ايتالىق، بەلگىلى گرەك مۋزىكانتى يانني حريسومالليس مۋزىكانت رەتىندە ءوزى ەرتەرەكتە كەتىپ قالعان اقش-تا قالىپتاستى، بىراق اراعا جيىرما جىل سالىپ ءوزىنىڭ Yanni مۋزىكالىق توبىمەن افينىعا ءبىر كەلىپ كەتكەنى بولماسا، وتانىنا ات باسىن بۇرعان ەمەس. بىراق سولاي ەكەن دەپ گرەكتەر ياننيدەن باس تارتىپ وتىرعان جوق. سول سياقتى ازەربايجان تەكتى يراندىق بەلگىلى ءانشى گۋگۋش (فايگە اتەشين) ءومىر بويى ءوز ەلىندە ونەر كورسەتكەنىمەن، سوڭعى جيىرما جىلدا اقش-تا تۇرادى. بىراق سولاي ەكەن دەپ جانە فارسي، ازەربايجان تىلدەرىنە قوسا ارميان، اعىلشىن، يتاليان، يسپان، فرانتسۋز تىلدەرىندە شىرقايتىن گۋگۋشتەن وتانى باس تارتۋ بىلاي تۇرسىن، قايتا يران ءۇشىن ول زاماناۋيلىقتىڭ سيمۆولى سانالادى، ال ازەربايجاندار «ازەري بۇلبۇلى» دەپ الاقاندارىنا سالادى. ونىڭ سەبەبى، گۋگۋش ءاندى بىرنەشە تىلدە ايتسا دا ءوزىنىڭ تامىرىنان اجىراماعان ءانشى دەپ قۇرمەتتەلەدى (2002 جىلى ونىڭ «گاريبي-اشينا» كومپوزيتسياسى ۆۆس-ءدىڭ تانۋىندا ورتاڭعى شىعىس ەلدەرىندەگى ەڭ تانىمال ءان مارتەبەسىنە يە بولدى). سەۆارا نازاحان دا وزبەكستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى اتاعىن ەرتە العانىمەن، ءدۇيىم ەلگە بەرتىن، رەسەيلىك «گولوس» شوۋ باعدارلاماسى ارقىلى تانىلدى. قازىر انگليادا تۇرادى. بىراق بۇكىل وزبەك ونى «ءبىزدىڭ سەۆاراحون» دەپ اسپەتتەيدى. ونى وزدەرىنە، ياعني وزبەك حالقىنا الدىمەن تانىتقان دا اعىلشىن مۋزىكانتتارى ەكەندىگىن، ءانشى رەتىندە ەندىگى ءوسۋى دە سول جەرمەن بايلانىستى بولاتىنىن الا تەلپەكتى اعايىن جۋددا حۋرسان تۇسىنەدى. جالپى العاندا ءوزىمىزدىڭ تيمۋر بەكمامبەتوۆ، مارات بەيسەنعاليەۆ، ماريا مۋدرياك، ليزا قيسىقوۆا سياقتى ۇل-قىزدارىمىزدىڭ باتىس ەلدەرىندە تۇراقتى تۇرىپ جاتقانىنا دا، گەننادي گولوۆكين، يليا يلين، باحتيار ەيۋبوۆ سياقتى سپورتشىلارىمىزدىڭ كورىنە سالا شەتەل اساتىنىنا دا تۇسىنىستىكپەن قارايمىز عوي، ولار باتىستىڭ ونەرىن ناسيحاتتاپ، سپورتىن دامىتىپ جاتىر دەپ ەسەپتەمەيمىز. سەبەبى، ولارعا ۇلكەن ساحناعا، ۇلكەن رينگكە شىعۋ ءۇشىن شىعارماشىلىق جاعداي، قولايلى جاتتىعۋ جۇيەسى كەرەك. سول سياقتى قازاقتىڭ بيزنەس ەليتاسىنىڭ دەنى فرانتسيا، انگليا سياقتى ەۋروپا ەلدەرىنە ورنىعىپ، شوعىرىمەن كەنت بولىپ ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. قىتايدىڭ تالانتتارى جاستارى دا الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە، ءار سالادا حۋاچياۋ بولىپ جۇمىس ىستەپ ءجۇر. سول ەلدەردىڭ سويىلىن سوعىپ ياكي مۇددەسىنە قىزمەت ەتىپ جۇرگەن جوق، ءوزى ءۇشىن ءبىلىم-ءىلىم ىزدەپ، تاجىريبە جيناقتاپ ءجۇر. كەيىن ەلدەرىنە ورالادى. بۇل – بۇگىنگى كۇنى بۇكىل الەم بويىنشا ۇستەم بولىپ وتىرعان تسيركۋلياتسيا زاڭى. ياعني، قاي جەردە جۇمىس ىستەپ، وتباسىڭنىڭ ناپاقاسىن ايىرساڭ – سول جەر ساعان قارا ورمان وتەن. وتان دەمەي-اق قويايىق، وتان ادامدا بىرەۋ-اق. بىراق سولاي بولا تۇرسا دا بالىق سۋدىڭ تەرەڭىن ىزدەيتىنى سياقتى، ادام بالاسى دا بۇل دۇنيە تىرشىلىگىندە جەردىڭ شۇيگىنىن ىزدەمەي تۇرا المايدى. ولاي بولماسا، سول ريناتتىڭ ءوزى تۋىپ-وسكەن اق شاڭىلتاق اياگوزىندە نەگە قالا بەرمەدى، كەزبەلەنىپ، بۇرالقىلانىپ نەگە الماتىعا كەلدى؟! سەبەبى، وعان دا جەردىڭ شۇيگىنى كەرەك. ەندەشە سىنشىلاردىڭ شەتەلدە تۇراقتى تۇرىپ جاتقان «لەگيونەر» ونەرپازدارىمىزدى، ەليتامىزدى، «بولاشاقپەن» وقىپ، سول جاقتا قالىپ قويعان جاستارىمىزدى كورمەي، ەكى ەلدىڭ اراسىندا جۇرگەن، قىتايدا ۋاقىتشا كونتراكتىمەن جۇمىس ىستەيتىن جانە سول ەلدە ءوزىنىڭ كاسىبي ونەر يەسى رەتىندە وسۋىنە قولايلى جاعداي تاپقان ديماشتى تاڭداپ تۇرىپ، الابوتەن شۇيلىككەندىگىنە جول بولسىن. حاديستە «كۋل سيرۋ فەلارزي فانزۋرۋ»، ياعني «ءبىلىمدى قىتايدان بولسا دا [الەمدى كەزىپ] ىزدە» دەگەن ءسوز بار. سوندا الگىندەي كىناراتتاۋلاردى امەريكاندىق گولليۆۋدتىڭ اتىن شىعارىپ، رەسەيدىڭ كينوونەرىن دامىتۋعا ۇلەس قوسىپ جۇرگەن، بىردە-ءبىر قازاق كينوسىن تۇسىرمەگەن تيمۋر بەكمامبەتوۆتەردىڭ ادرەسىنە ايتپايدى ەكەنسىز دە، قازاقتىعى جونىندە باسقاداي پىكىر بولۋى مۇمكىن ەمەس ەكەندىگىن شەتەل نىعىرتا ايتىپ وتىرعان، «قازاق» دەگەندە اۋزىنان جالىن شىعاتىن ديماشتىڭ باسىنا ءۇيىپ-توگە بەرۋگە بولادى ەكەن. شەتەل ما، ديماش بويىنشا ەلدەن الابوتەن عانا ساياسات قولدانادى ەكەن دە، جوعارىداعى شەتەلدە تۇرىپ جاتقاندار بويىنشا ساياسات قولدانبايدى ەكەن. تاعى دا لوگيكا قايدا، شەشەندەر؟!

(جالعاسى بار)

ماقسات ءتاج-مۇرات

Abai.kz

11 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3236
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5371