رەداكتسيا: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى قىرىمبەك كوشەرباەۆتىڭ كەمەڭگەر جازۋشى ءابىش كەكىلباەۆ تۋرالى ماقالاسىن «ەگەمەن قازاقستان» گازەتى جاريالاپتى. اتالعان ماقالانى ءبىز ءوز وقىرماندارىمىزعا دا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك. 

«جەراستى قوزعالىستارىنىڭ الدە ءبىر سيقىر قۇدىرەتىمەن عايىپتان پايدا بولىپ، كەيىن كەڭ الەمنىڭ تورىندە ماڭگى باقي ورناپ قالاتىن اقار-شاقار اسقار شىڭدار سياقتى ادامزات الدىنداعى قادىر-قاسيەتى تەك ءبىر عانا عۇمىردىڭ اۋقىمىمەن ولشەنبەيتىن ەلدەن ەرەك ەرەسەن تۇلعالار جۇمىر باستىلار اراسىندا دا ۇشىراسادى. ونداي سيرەك تۋاتىن ادامنىڭ ونەگەلى ءومىرى باقيلىعى مەن باياندىلىعى جاعىنان ولمەس-وشپەس تابيعاتتىڭ وزىمەن عانا باسەكەگە تۇسە الادى».

بۇل – كەمەڭگەر ءابىش كەكىلباي­ۇلىنىڭ ۇلى ويشىل، كلاسسيك جازۋشى لەۆ تولستويعا ارناعان ماقالاسىنىڭ باستاۋى. شىنى كەرەك، وسىناۋ وي-تولعاۋ قايتالاپ وقىعاندا ابەكەڭنىڭ وزىنە ارنالعانداي اسەر قالدىراتىنى راس.

ءابىش اعانىڭ تاريحي تۇلعاسى، ءبىرتۋار بولمىس-ءبىتىمى، ويشىل بەي­نەسى، قايراتكەرلىك كەلبەتى تۋرالى ساليقالى پىكىرلەر، پاراساتتى پا­يىمدار رۋحانياتىمىزدا از ايتىلعان جوق. ۋاقىت وتكەن سايىن تاۋ-تۇلعانىڭ تۇڭعيىعىنا بويلاپ، اياۋلى پەرزەنتىنىڭ قىران سامعاۋىن ساراپتاپ، تارلانبوز شاندوزدىڭ عۇمىربايانىن تارازىلايتىن ەلجىرەگەن ەلىنىڭ جۇرەكجاردى پىكىرى، كوزكورگەندەردىڭ كۇندەلىگى تۋا بەرەتىن بولادى. ءوزىمىز دە بۇگىندەرى كۇنى كەشە قاسىمىزدا بىرگە جۇرگەن قابىرعالى قايراتكەر، ساڭلاق ساناتكەر، مارعاسقا قالامگەردىڭ ماعىنالى عۇمىرىنىڭ سىر-سىمباتى جونىندە ءجيى ويلاناتىن بولدىق.

قازاق ادەبيەتىنىڭ «التىن عاسىرى» اتانعان XX عاسىردىڭ 50-60-جىلدارى ادەبيەت الەمىنە ءبىر شوعىر تالانتتار كەلدى. سولاردىڭ اراسىندا تىرناقالدى تۋىندىسى «التىن شۋاقپەن» ادەبيەت الەمىنە بولەك اسەر اكەلگەن ءابىش كەكىلباەۆتىڭ ورنى بولەك ەدى. شاعالاسى تولقىنعا ەركەلەپ، تولقىنى كوككە تۋلاعان اساۋ تەڭىزدىڭ ۇلى – ءابىش ادەبيەت ەسىگىن ولەڭمەن اشتى.

ءسوز ونەرىنىڭ قاقپاسىن ولەڭمەن قاعىپ، كەيىن كوركەم پروزادا الەمدىك مادەنيەت قازىناسىنا مول ۇلەس قوسقان ءابىش كەكىلباەۆ قالامگەرلىك قۋاتى مول، كەستەلى ءسوز شەبەرلىگى جوعارى تالانتتى تۇلعا، كوپ قىرلى سۋرەتكەر ەدى. ءسوز ونەرىنىڭ تىزگىنىن ۇستاعان ءاربىر سۋرەتكەردىڭ ەڭ اسىل ارمانى مەن ماقسات-مۇددەسى ءوز حالقىن الەمگە تانىتۋ بولسا كەرەك. بۇل تۇرعىدا ءابىش بورىشى وتەلگەن باقىتتى جازۋشى. ونىڭ قالامىنان تۋعان شىعارمالارى الەمنىڭ بىرنەشە تىلدەرىنە اۋدارىلدى. ءوز حالقىنىڭ تالايلى تاعدىرىن، ءجۇرىپ وتكەن جولىن، مۇڭى مەن سىرىن، جانى مەن ارىن، تۇتاس تابيعاتىن تورتكۇل دۇنيەگە تانىتتى. كورنەكتى جازۋشى كەكىلباەۆتىڭ مۇراسى – ۇلتتىق ينتەللەكتۋالدىق قازىناعا اينالدى. ءبىر عانا مىسال، 1982 جىلى ادەبيەتتىڭ عاسىرلىق كەزەڭىن سارالاپ وتىراتىن ەۋروپانىڭ ۇيىمى شىعارعان «سوڭعى ءجۇز جىلدىقتىڭ اتاقتى ءجۇز قالامگەرى» دەگەن پورترەت-پلاكاتتا تولستوي، اۋەزوۆ، دوستوەۆسكي، چەحوۆ، ماركەس، حەمينگۋەي، پاۋستوۆسكي، فەدين، ايتماتوۆ، عامزاتوۆ سىندى الەمدىك تۇلعالار قاتارىنان ءابىش تە ورىن الدى. نەمىستىڭ كىتاپ باسپاسى جۇرگىزگەن ساۋالناما-حاتتاماسىندا «XX عاسىردىڭ تاڭداۋلى جازۋشىلارى» تىزىمىنە دە ەندى. ءسويتىپ تاڭدامالى تۋىندىلارى الەم جازۋشىلارى مەن سىنشىلارىنىڭ نازارىن اۋداردى، شوقتىعى بيىك شىعارماشىلىعى جوعارى باعالاندى.

ءابىش الەمىنىڭ ءمىنسىز سوم قۇيىلىسى دا، تابيعي قۇنارلى قۇرىلىسى دا، فەنومەندىك قۇبىلىسى دا – ونىڭ اق راۋشان نيەتىندە، جۇرەك تازالىعىنىڭ جۇپار شىرايىندا. ول كىسى نە جازسا دا، نە ايتسا دا، نەمەن شۇعىلدانسا دا، اقيقاتتان اينالىپ وتپەۋدى مۇرات ەتەتىن. ادامگەرشىلىك، مورالدىق-گۋما­نيستىك قۇندىلىقتاردى ءوزى شۇعىل­دانعان سالانىڭ بارلىعىنا التىن ارقاۋ ەتە ءبىلدى. شىندىق پەن شىنايى­لىقتى، ادالدىق پەن اقيقاتتى تۇعىر ەتكەن تۋراشىل جولى ءاردايىم حالىقتىڭ مۇددەسىنەن، مەملەكەتتىڭ مۇددەسىنەن شىعاتىن.

ابەكەڭ كوزىنىڭ تىرىسىندە-اق زاڭعار جازۋشى، ويعا كەنەن پاراسات يەسى رە­تىندە مويىندالعان سيرەك تۇلعانىڭ ءبىرى. وسىلاي ماڭگىلىك ءومىردى اڭساعان قورقىت، اجالدىڭ الدىن العان قوجا احمەت ياساۋي، جەرۇيىقتى ىزدەگەن اسان قايعى، حالقىنىڭ كەمەلدىگىن اڭساعان اباي، ەلىن الەمدىك وركەنيەتكە جەتەلە­گەن مۇحتار اۋەزوۆ سەكىلدى تاۋ تۇلعا­لاردىڭ قاتارىنا قالامىمەن عالامعا ىزگىلىك تىلەگەن ءابىش كەكىلباەۆ تا قوسىلادى.

ءوز باسىم ءابىش كەكىلبايۇلى سىندى سان قىرلى تالانت يەسىمەن، پاراساتى مەن ىزگىلىگى جاراسقان بىلىمدارمەن، ەلجاندى دەگدارمەن جەكە تانىستىقتا، ادامي سىيلاستىق-قيماستىقتا بىرگە وتكىزگەن داۋرەنىمدى ەرەن باقىتتى شاعىما بالايمىن. كوكشۋلان تەڭىزدە الىپ كەمەنىڭ جۇزگەنى قانداي بايسالدى دا بايىپتى بولسا، كەمەڭگەر ابەكەڭنىڭ اقىل-وي تەبىرەنىسى دە جۇرتتى لەزدە رۋح تولقىنىمەن شارپىپ، ادەمى اسەرگە قالدىراتىن. ەلىمىز ەگەمەندىك العان توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىنان-اق تالاي مارتەبەلى اۋديتوريانى ۇر­شىقتاي ءيىرىپ، ۋىزداي ۇيىتقان بايان­دامالارى، كوركەم سوزدە ولجا، كوسەم­سوزدە جورعا سالعان داڭعىل ونەرپازدىعى ايبىندى الاش ەلىنىڭ مۇددەسىن جاڭا تۇرپاتتاعى زامان مەن قوعامنىڭ بەتبۇرىس توعىسىندا تارازىلاپ تالداعان، رۋحاني ءومىرىمىزدى تۇلەتۋگە سەرپىلىس پەن سىلكىنىس تۋدىرعان دۇنيەلەر بولاتىن.

قالىڭ جۇرتىنىڭ كوكىرەگىنە رۋح قۇي­عان سىرلى سوزدەرى قازاق ەلىنىڭ تاۋەل­سىزدىگىن دارىپتەپ، ازات ويىن شىڭ­داپ، مەملەكەتىمىزدىڭ قالىپتاسۋىنا ءنار بەرىپ، زاڭ ءتۇزىمىن جەتىلدىرۋگە، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا لايىقتى ورنىن ەنشىلەۋگە زور ۇلەس بوپ قوسىلدى.

دالاداي داليعان كەڭ مول پىشىلگەن داڭعايىر دارىن ادەبيەت پەن ونەردىڭ بارلىق سالاسىندا جاسامپازدىقپەن ەڭبەك ەتتى. كينو مەن تەاتر ونەرىنىڭ قىرۋار ماسەلەسىنە جاستىق جىگەرمەن دەم بەردى. ءزارۋ تاقىرىپتار مەن شىرعالاڭ درامالارعا سۇرانىستى قامتاماسىز ەتۋگە كۇش سالىپ ءوزى دە جازدى، الەمدىك كلاسسيكادان تارتىمدى اۋدار­مالار جاسادى. تاۋەلسىزدىك تۇسىندا جىرمەن تولعاعان «ابىلاي حان» دراماسى – ازاتتىق جولىندا ارپالىسقان حاندارىمىز بەن باتىر­لارىمىزعا، بيلەرىمىز بەن يگى-جاق­سى­لا­رىمىزعا زەرلى سوزبەن تۇرعىزىلعان جاۋھار ەسكەرتكىش. اسىل ءسوزدىڭ حاس زەرگەرى پوەزيا، پروزا، كوسەمسوز، سىن، ساپارناما، پوەزيا، پروزا، كۇي مەن سان الۋان كوركەم ونەردىڭ ءورىستى تابيعاتىن تۇسىندىرگەن ساراپتاما زەرتتەۋلەردى جازىپ ارتىنا ونەگەلى مەكتەپ قالدىردى.

ءابىش اعانىڭ شەشەندىك كۇمبىرىندە اق دومبىراسىن قارۋ ەتكەن ابىل كۇيشىنىڭ مىڭ قاتپارلى اۋەن ىرعاعى، اقتان باستاعان جىراۋلاردىڭ توكپە جىرىنىڭ تۇڭعيىق سارىنى، كاينوزوي زامانىنىڭ تىرشىلىك تابىنىڭ ەلەسى قالعان ماڭعىستاۋ دالاسىنىڭ ساعىم مۇنارى الدىڭنان ەسكەندەي تىلسىم قاتپار سەزىلەدى ەمەس پە؟!

قوعام مەن زاماننىڭ، الەۋمەت پەن ساياساتتىڭ شيرىققان كەلەلى ماسەلە­لەرىن تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ رۋحاني يدەولوگيالىق ءنارى رەتىندە ۇتىمدى تۇجىرىمداعان پۋبليتسيستيكالىق شىعارمالارى ويشىلدىق مازمۇنى قويۋ، كوركەمدىك لەبى قۋاتتى بولۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. «تالايعى تاراز»، «شاندوز» جيناقتارى تاريح پەن تانىمدى، مادەنيەت پەن ەجەلگى ونەردىڭ قۇپيا سىرىن ۇشتاستىرعان زاماناۋي وي-تانىمعا جاڭا باعىت اكەلگەن دۇنيەلەر. «سىر دەستە» دەگەن اتپەن وي-تولعاۋلارى، ەسسە، ەستەلىك، سويلەگەن سوزدەرىنىڭ بەس تومدىق ارنايى جيناعى جارىققا شىعۋى – قازاق كوسەمسوزىنىڭ كوكجيەگىن كەڭىتكەن مۇنارالى بيىكتەر.

ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ سەنىمدى سەرىكتەرىنىڭ ءبىرى دە، بىرەگەيى دە بولعان ول تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ ساياسي-رۋحاني بەت-بەينەسىن قالىپتاۋعا ءوز قولتاڭباسىن قالدىردى. ونىڭ ەل­باسىنىڭ شەشىمىمەن ەگەمەن ەلىمىزدىڭ جىلناماسىندا العاش رەت «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ» وردە­نىمەن ماراپاتتالعانى، مەرەيلى جەتپىس جاسقا تولعاندا «قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى» اتاعىنىڭ تۇڭعىش يەگەرى اتانۋى – ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ قاي­راتكەر قالامگەرگە دەگەن ايرىقشا ىنتا-ىقىلاسى، سول ارقىلى ۇلتىمىز­دىڭ ادەبيەتى مەن ونەرىنە دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ ايقىن دالەلى تانىل­عانداي. وسىنىڭ بارلىعى ءابىش اعانىڭ ەل، ۇلت الدىنداعى ەرەن ەڭبەگىنىڭ باعالانعاندىعى ەدى.

كەزىندە ەلىمىزدىڭ پارلامەنت سەنا­تىندا قىزمەتتەس بولىپ سىيلاسقان، بۇگىندە كەمەڭگەر كەكىلباەۆقا ارنالعان مەرەيتويلىق يگىلىكتى ىستەردىڭ باستاۋىندا تۇرعان قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆتىڭ زاڭعار جازۋشىنىڭ 80 جىلدىق ءىس-شاراسىنىڭ شىمىلدىعىن اشقان سوزىندە قايراتكەر قالامگەردىڭ تۇلعاسىنا ريا­سىز باعا بەرىپ «ءابىشتانۋ ەندى باس­تالدى» دەۋى – تەرەڭ فيلوسوفيالىق-باعدارلامالىق مانگە يە.

شىن مانىندە، ەلىنىڭ ىقىلاسىنا يە بولعان ەڭسەلى قالامگەردىڭ ءاربىر مەرەيتويى جاس ۇرپاق ءۇشىن تاعىلىم مەن ونەگەگە يە ايتۋلى قۇبىلىسقا اينالۋى ءتيىس. ولاي بولاتىنى ءابىشتى تانۋ – ونىڭ مۇراسىن تەرەڭ يگەرۋ، وي-پاراساتىنا شومۋ، قازاق حالقىنىڭ دانا ءداستۇرى، باۋىرمالدىعى مەن وتان­سۇيگىش سەزىمىن تۇلەتۋمەن، تۇگەندەۋمەن تەڭ عيبراتتى شارا.

بۇگىندەرى ەلوردامىزدان باس­تاپ، وبلىس-وبلىستاردا ايشىقتى باس­قوسۋ، القالى جيىندار، عىلىمي كونفەرەنتسيالار جۇيەلى ۇيىم­داس­تى­رىلىپ جاتىر. مارعاسقا ءسوز زەرگەرىنىڭ رۋحىن ۇلىقتاي ءتۇسۋ ماقساتىندا ءتۇرلى رۋحاني نىساندارعا، داڭعىلدار مەن كوشەلەرگە ەسىمىن بەرۋ باستاماسى شەشىمىن تاۋىپ وتىرعانى – ەلدىگىمىزدىڭ ونەگەلى دە ورەلى بەلگىسى.

ابەكەڭمەن ەمەن-جارقىن ديدارلاسىپ بىرگە وتكىزگەن ساۋلەلى ساتتەر، شۋاقتى كۇندەر سانادان وشپەك ەمەس. ءوزىنىڭ ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا، قالامگەرلىك سوقپاققا تۇسۋىنە تىرەك بولعان باسپالداقتاردى ول ۇدايى جىلى سەزىممەن ەسكە الىپ وتىراتىن. ونىڭ كىسىلىك كەلبەتىن قالىپتاستىرىپ، اقىندىق البىرت سەزىمىن ۇشتاعان التىن ۇيا اۋىلى، وسكەن ءوڭىرى، كوكىرەگى داڭعىل قارتتار، اق جاۋلىقتى مەيىربان انالار ەدى. البەتتە، بۇل تۋرالى ول جاس كەزىنەن بەرى تۇراقتى جازىپ كەلدى، ەكەۋارا نەمەسە كوپشىلىك الدىنداعى قىزىقتى اڭگىمەلەرىنىڭ تاقىرىبى دا نەگىزىنەن وسى توڭىرەگىندە ەدى.

تۋعان ولكەسىنە دەگەن ساعىنىشىن، ساناسىن تىم ەرتە ەسەيتكەن سۇراپىل سوعىس جىلدارى تۋرالى شىتىرمان ەستەلىكتەرىن عۇمىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن ءبىر رەت تە سارقىپ تۇگەسە الماي كەتتى. ءابىش كەكىلبايۇلى ادەبيەت الەمىنە رۋحى ەشقاشان مۇقالمايتىن، ار-نامىسقا ادال كەيىپكەرلەر گالەرەياسىن سىيلادى. ءابىش كەكىلبايۇلىنىڭ تۇلعاتانۋ، ءداۋىردى تانۋ سالاسىنداعى جاز­بالا­رىنىڭ ءوزى – الىپ ءبىر شوعىر. تاريحي دارابوزدارىمىزدىڭ ەسىمدەرىن ەل جادىندا جاڭعىرتۋداعى ەڭبەگى ۇشان-تەڭىز. ايتۋلى تاريحي تۇلعا­لاردىڭ كوكىرەك تۇكپىرىنە پسيحولوگيالىق قىراعىلىقپەن، ماتەما­تي­كالىق دالدىكپەن ءۇڭىلىپ، وقىرما­نىنا شىتىرمان مىنەزدى شىنايى وبراز ەتىپ ۇسىنادى. شىڭعىس حان، ءامىر تەمىر، ابىلقايىر حان، ابىلاي­ حان تۇلعالارى شيرىققان تارتىس، كۇردەلى ءبىتىم-بولمىسىمەن ەجەلگى تاريح­تىڭ قايتالانباس شىتىرمان وقيعا­سىمەن بۇگىنگى ءبىزدى بەتپە-بەت قالدىرىپ، وڭاشادا وي تۇيۋگە شاقىرادى.

دارابوز سۋرەتكەر ءۇشىن رۋحاني كەمەلدىلىك – ار تازالىعى، سەزىم شىنايىلىعى، مۇرات تۇرلاۋلىلىعى بولدى. «ارلى ادام – ەڭ كۇشتى ادام.ويتكەنى ول وتكىنشى باقىتتىڭ، وتكىنشى قايعىنىڭ ىرقىنا مويىنسۇنبايدى. سوندىقتان دا ونىڭ تاعدىرى قيىن بولۋى، اۋىر بولۋى مۇمكىن، وكىنىشتى بولۋى مۇمكىن ەمەس» دەگەن ويعا ءشۇباسىز بەرىك ەدى.

ءىلىم-بىلىمگە قۇشتارلىق، ارلى ادامدى ارداقتاۋ، تاريحي زەردەنى جاڭعىرتۋ، اسىل مۇراتتان تايماۋ سەكىلدى قاسيەتتەرى جونىنەن بۇگىندەرى قالىڭ وقىرمان حاباردار. وسىناۋ ەرەكشەلىكتەردىڭ بالا كەزدەن-اق تال بويىنا دەندەپ ەنۋىنە ءتۇرلى سەبەپتەرمەن جاراتقاننىڭ ءوزى ۇدايى قولداپ، جەبەپ وتىرعانداي. اۋىلىنا كەن قازۋعا كەلگەن ءتۇرلى ەكسپەديتسيالارعا ىلەسىپ ايلاپ، اپتالاپ جورىق ساپارعا كەتۋگە قانشالىقتى قۇشتارلىق پەن قاجىرلى ءتوزىم قاجەت دەسەڭىزشى؟! بالالىق كوڭىلمەن اۋەستەنگەن كەن بارلاۋ كاسىبى دانالىققا قادام باسقان شاعىڭدا بابا تاريحتىڭ سىرىن اشىپ، ادام جانىنىڭ كەنىن قازۋعا سەپتەسكەن سىڭايلى.

ادەتتە ءابىش اعا سويلەگەننەن كەيىن كوپتەگەن وقىمىستى، عالىمنىڭ وزدەرى بىلەتىن تاقىرىپتان توسىلىڭقىراپ قالاتىنىنا نەمەسە سىلتىدەي تىنىپ تاڭىرقاۋمەن شەكتەلەتىنىنە تالاي كۋا بولعانبىز. و كىسى بايانداعان كەزدە انىقتىڭ ءوزى ايقىندانىپ، دۇرىستىڭ ءوزى تۇزۋلەنىپ كەتكەندەي كورىنەتىن. بايانداۋشىنىڭ دالەلدىلىك، دايەكتىلىك قاسيەتى زور بولۋى – تىڭداۋشىنىڭ باقىتى. ويتكەنى كەكىلباەۆ كەڭىستىگى تىڭداۋشىنى ىزگىلىك پەن رۋحاني كەمەلدەنۋگە شاقىرادى.

ءابىش كەكىلبايۇلىنىڭ ادەبيەتتەگى سان سالالى مۇراسىمەن قاتار مەملەكەت ىسىندەگى مۇراتىنا قاتىستى كەڭىنەن توقتالا الامىز. ول ءتىپتى قالامگەرلىك قۇدىرەتپەن وزگە دۇنيەنى جيىپ قويىپ دارا شۇعىلدانعان كەزى سيرەك. شىعارماشىلىقپەن كوبىنە جۇمىستان كەيىنگى ەكى-ءۇش ساعاتتا نەمەسە كەزەكتى ەڭبەك دەمالىسىندا اينالىسىپ جۇرەتىن. ياعني، ۇلان-عايىر ونىكتى ەڭبەگىن قاعاز بەتىنە قاجىرلى دا وراسان ەڭبەكقورلىقپەن تاڭبالادى. بۇدان جازۋ اتاۋلىعا ادالدىعى، قالام قۋاتىنا سەنىمى ايقىن اڭعارىلادى. ايتپەسە مەملەكەتتىك باسقارۋ ىسىندەگى جەتىستىگى مەن بەلسەندىلىگىنىڭ ءوزى-اق ءبىر ادامنىڭ عۇمىرىنا جەتەتىندەي ەدى.

ارينە ادەبيەتتەگى ءابىش پەن ساياساتتاعى ءابىشتىڭ اراسىندا ەداۋىر ايىرماشىلىق بار ەكەنى راس. بىراق ماقسات-مۇددەسى بىرەۋ ەدى. ادەبيەتشى ءابىش – ۇلتجاندى، ساياساتكەر ءابىش – مەملەكەتشىل. ول وسى ەكى مىندەتىنىڭ دە اۋىرلىعىن ارمەن، سالماعىن سانامەن، ولشەمىن ورەمەن كوتەردى. بۇگىلمەس بەرىك، بوگەلمەس بايىپتى ابەكەڭ – عاجاپ سۋرەتكەر، سۇڭعىلا سايا­ساتكەر، بىلىكتى باسشى، قاي قالىپقا سالساڭ دا قايىسپاس قارا نار بولاتىن. ءابىشتانۋدىڭ تەرەڭ تاعىلىمى وسىندا جاتىر.

البەتتە، ارىپتەس زامانداستارى اراسىندا ابەكەڭنىڭ مەملەكەت قىزمەتىنە ارالاسۋى اركەلكى قابىلداندى. ونىڭ ادەبيەتپەن باسىبايلى اينالىسقانىن قۇبا-قۇپ كورۋشىلەر كوپ ەكەنىنەن حاباردارمىز. بۇل جايتتى ءوز سوزدەرىنەن دە اڭداۋشى ەدىك. دەگەنمەن، ءبىز بۇل جەردە اتالعان احۋالعا بايلانىس­تى باعا بەرۋدەن، پىكىر قالدىرۋدان اۋلاقپىز. اركىمنىڭ، اسىرەسە ءابىش اعا سىندى الىپ ساناتكەردىڭ، داڭعايىر دارىن يەسىنىڭ قابىلەتى كامىل جەتەتىن سان سالالى ىستەرمەن شۇعىلدانۋعا ابدەن حاقىسى بار. زاڭعار جازۋشىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارعى كەڭەسىن باسقارۋى، مەملەكەتتىك حاتشى لاۋازىمىن ايتارلىقتاي ۋاقىت بويى اتقارۋى بىلە بىلگەنگە جەڭىل شارۋا ەمەس. ابەكەڭ جازۋداعى اق-ادالدىق كرەدوسىن مەملەكەت قىزمەتىندە دە قاتاڭ ۇستاندى. باسقاداي بولۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. ءوز كەيىپكەرلەرىنىڭ رۋحتى، ارلى ادام بولۋىن كوزدەگەن جازۋشى مەملەكەت قىزمەتىندە وتىرىپ تا اقيقات جولىن تاڭداعان ابىزدىق ساف مىنەزىنەن اينىمادى. «قانداي لاۋازىم يەسى دە ءوز وكىلەتتىگى اياسىنان اسپاۋى كەرەك. ...ءبىزدىڭ ەشقايسىمىزدىڭ زاڭنان اسقان قاتال، نە زاڭنان اسقان كەڭپەيىل بولۋعا حاقىمىز جوق» دەيتىنى سوندىقتان.

ءبىرتۋار سۋرەتكەر ءابىش كەكىلباەۆ­تىڭ جازعاندارىن قايتالاپ وقىپ تۇرۋ ءبارىمىزدى رۋحاني شىڭدالۋعا، كەمەلدەنۋگە ۇندەيدى. كەكىلباەۆ كەڭىس­تىگىن ويشا شولعاندا ءبىز دە ابىز اعانىڭ كوكەيىمىزدە جاتتالعان نەمەسە كىتاپتارىندا قاتتالعان كەيبىر پا­يىمدارىنا ورالىپ سوعىپ وتىردىق. اعامىزبەن مەرەيلى جاسى قارساڭىندا قايتا ءبىر ديدارلاسىپ، سۇحباتتاسقانداي اسەردە بولدىق.

ءابىش – قازاققا ورتاق تۇلعا. قازاقستاننىڭ قاي ايماعى دا ءابىشتى ءوز ۇلدارىنداي ءسۇيدى، قۇرمەتتەدى، ماقتان تۇتتى. سۋرەتكەردىڭ ءوزى دە قازاق دالاسىن جانىنداي جاقسى كوردى، ءار ءوڭىر وعان ءوزىنىڭ تۋعان توپىراعىنداي، اسىل تۇمارىنداي كورىنەتىن. سوندىقتان بولسا كەرەك، تۇتاس قازاق تاريحىن، ونىڭ وتكەن ءومىرىن تەرەڭ بىلەتىن سۇڭعىلا ەدى ءابىش اعامىز.

ءابىش رۋحى قازاقتىڭ ماڭگى جانىندا ءھام جادىندا. ابىز اڭىزعا اينالدى. قالامعا – قانات، عالامعا – عالامات، كەمگە – تىلەك، ەلگە – تىرەك، ۇلتقا جۇرەك بولعان بولمىس يەسى ۇرپاقتى جەبەگەن باباسى قورقىت، اتاسى ءپىر بەكەتتەي ەندى ءوزى دە ۇلتىنا ۇران بولارى كامىل. سول ارقىلى جۇرتىنىڭ جۇرەگىندە، ەلىنىڭ ەسىندە ماڭگى جاساي بەرەدى.

قىرىمبەك كوشەرباەۆ,

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى.

Abai.kz