Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghynyng Júqpaly aurulardyng aldyn alu departamentining asa qauipti infeksiyalardy taldau men monitoringileu jәne zerthanalardy damytu bólimining basshysy Ásem Kýmisbaeva: Vaksinasiyany mindetteu - azamattardyng óz densaulyghy ýshin jauapkershiligin yntalandyrugha baghyttalghan sharalardyng biri!

Songhy jýz jylda adamdar infeksiyanyng taraluyna qarsy qalay kýresu kerektigi jóninde kóp nәrseni bildi jәne birqatar júqpaly aurulardy baqylauda ústaudy ýirendi, al olardyng keybireuin mýldem joydy. Degenmen, adamnyng infeksiyalyq aurularmen kýresi toqtausyz jýrip jatyr jәne búl jerde kóp nәrse kóptegen elderdin, úiymdardyng jәne qarapayym adamdardyng ýilestirilgen kýshine baylanysty. 

Vaksinasiya ómirge qauip tóndiretin infeksiyalyq aurularmen kýresuding nemese olardy jongdyng qúraly bolyp tabylady. Mәlimetterge sýiensek, immundau jyl sayyn 2 millionnan 3 milliongha deyin ólim jaghdayynyng aldyn alugha mýmkindik beredi. Búl - tipti halyqtyng eng osal tobyna immundau qoljetimdiligin qamtamasyz etetin strategiyalarmen tekserilgen densaulyq saqtau salasyndaghy investisiyalar túrghysynan eng tiyimdi týri. 

Nelikten vaksinasiya mindetti boluy tiyis? Óitkeni halyqty vaksinasiyamen  barynsha joghary - 95% jәne odan da kóp dengeyde qamtu kezinde tiyimdi vaksinasiyalaugha qol jetkizuge bolady! Jyl sayyn immundau dýnie jýzinde 3 million adamnyng ómirin aman alyp qalady, sonday-aq taghy da millionnan astam adamdy aurulardan jәne ómir boyy mýgedek boludan qútqarady (DDSÚ-nyng eseptik derekteri). Balalardy josparly immundau engizilgenge deyin infeksiyalyq aurular әlemde bolatyn balalar ólimining jetekshi sebepterining biri bolghan edi. Tipti, qazirgi kezde de búl aurular vaksinoprofilaktika әdisterimen baqylanatyn barlyq infeksiyalardyng ishinde ólimge әkeletin jәne eng jii kezedesetin qyzylsha, b tipti Haemophilus influenzae (Hib), kókjótel jәne jana tughan balanyng sirespesi siyaqty infeksiyalardan bolatyn qayghy-qasiretting jәne ólimning sebebi bolyp otyr. Jyl sayyn 10.6 million bala bes jasqa jetpey qaytys bolady; olardyng 1.4 milliony vaksinasiyanyng kómegimen aldyn alugha bolatyn aurulardan qaytys bolady. Dýnie jýzinde jyl sayyn shamamen 3- 4 million adam  basqarylatyn infeksiyalardan qaytys bolady. 

Immundaumen qamtu dengeyin arttyru ayasynda belgili bir infeksiyalyq aurugha qarsy vaksinany engizu syrqattanghandar sanynyng edәuir azangyn qamtamasyz etedi. Jәne de, kerisinshe, ekpelermen qamtu dengeyin tómendetu kezinde auru jaghdayy qaytadan oryn alady. Eger immundaugha basa nazar audarylmasa, onda poliomiyeliyt, qyzylsha nemese difteriya siyaqty óte júqpaly aurular qaytadan payda boluy jәne dýnie jýzine, onyng ishinde bizding elimizge de taraluy mýmkin. 

Sonday-aq immundau ekpe almaghandardy da belgili bir infeksiyalyq aurulardyng taraluynyng aldyn alu arqyly qorghay alady: belgili bir qoghamdastyqta jetkilikti adam sany vaksinasiyalaudan ótken kezde infeksiyalar taralmaydy. Sipaty óte júqpaly bolghandyqtan, qyzylshagha baylanysty múnday әserge halyqtyng ýlken bóligin (>95%) immundau esebinen qol jetkizuge bolady. Ekpe alghan adamdar kóbeygen sayyn, sonshalyqty adam ómirin aman alyp qalugha bolady.    

Balanyzgha ekpe jasau qajet ekeni turaly oilanynyz! Búl turaly oilanu kerek, óitkeni balanyzdyng ómiri - óz qolynyzda. Vaksina ala otyryp, siz tuberkulez meningiyti siyaqty qorqynyshty aurulardyng jәne kóptegen basqa da aurulardyng aldyn alasyz. Halyqtyng shamamen 95 payyzy vaksinasiyalaudan ótken kezde újymdyq immuniytet qalyptasady dep esepteledi, vaksinasiyalaudan ótpegen adamdar ózderining jәne basqa adamdardyng sol aurugha shaldyghu mýmkindigin arttyrady.    

Sirespe siyaqty basqarylatyn infeksiyadan újymdyq immuniytet esebinen qorghanu mýmkin emes, óitkeni búl júqpaly auru emes. Eger sizding balanyz sirespege qarsy ekpe almaghan bolsa, onda basqa balalardyng ekpe alghany ne almaghany manyzdy emes – balanyz bәribir aurudan qorghalmaghan bolyp sanalady. 

Újymdyq immuniytet konsepsiyasy ata-analarda jalghan qauipsizdik sezimin tudyruy mýmkin, búl olardyng profilaktikalyq ekpelerden bas tartuynyng sebebine ainaluy mýmkin. Múnday kózqaras kez kelgen újymdyq immuniytetting әserin tómendetip qana qoymaydy jәne vaksina almaghan kez kelgen bala atalghan júqpaly aurulardyng taralu qaupin arttyrady. Eng aqyrynda, ekpe almaghan bir adam aurugha shaldyqsa, keyinnen odan ainalasyndaghy vaksinasiyadan ótpegen adamdar auru júqtyrady.

Vaksinasiyanyng mindetti ekendigin úmytpanyz, óitkeni siz óz densaulyghynyz ýshin jauaptysyz! Vaksinasiyanyng sәtti ótui әr adamnyng dayyn boluyna, jalpy salauattylyqty qamtamasyz etuge baylanysty. Vaksina ala otyryp, siz ózinizdi jәne jaqyndarynyzdy qorghaytynynyzdy este saqtanyz!

Abai.kz