Ghylymda әlem moyyndaghan «evolusiya», «progress» terminderi bar - ol damudy bildiredi...

Oghan qarsy «involusiya», «devolusiya», «regress», «degradasiya» atty úghymdar bar - búlar tozudy bildiredi...

Endi, biz óz memleketimizding 34 jyldyq tәuelsizdik tarihyn osy ghylymy terminder tezine salyp baghalay aldyq pa?

Biz qysqa tәuelsizdik tarihymyzgha búl qalypta әli kýnge saraptama bermey otyrmyz...

Nazarbaevtyq avtoritarizm kezinde ótirik bolsa da «damyp jatyrmyz» degen úrandy qarghaday qarqyldap aittyq, ne bolmasa, kókektey óz atyn shaqyrumen ótkizdik...

Biraq, qogham da, memleket te ýzdiksiz regresstik arnagha týse bastaghanyna nazar audarmadyq...

Sebebi, biz óz Otanymyzdyng potensialdy damu mýmkindigi men naqty bolyp jatqan keri prosesterdi bir-birimen baylanystyra, ne, salystyra qaraudan qoryqtyq...

Biz, shynyn aitsaq, sol kezden-aq «qoryqqanda basyn qúmgha tyghatyn» straustyng keypine ene bastaghan edik...

Nege deseniz, El baylyghyn satu arqyly orasan zor baylyqqa jetuge bolatynyn úqqan sybaylasqan «korrupsiyalyq klandyq mýddeni» El biyligi sanaly týrde ómirge endire bastady...

Ol jýie barlyq elementteri ózara sybaylasqan «korrupsiyalyq elitany» qúrudy qolgha aldy...

Búl piramidanyng basynda memleket biyligining shyny túrdy: preziydent-elbasy, ministrler-uәzirler, saray aqyndary men biyleri, sarbazdary men sardarlary...

Ol jýiede әrbiri esh nәrseden kende ia qúralaqan  qalmady klandy jýie ózin-ózi qorghaytyn qauqargha ie bolyp shyqty...

«Progress» - sóz jýzinde, al, «regress» - is jýzinde jýrip jatty...

Tәuelsizdikke óte myqty «óndirgish kýsh» potensiyalymen, jappay sauattylyghymen kelgen halyq óte qysqa uaqytta osy túghyryn joghalta bastady:

Kolhoz-sovhoz taratyldy - Erkek atauly sharasyz kýige ketti.

Óndiris jappay qiratyldy - erkek ataulynyng kýni qatyngha qarady...

Bolashaqta «óz kýnin kóre alatyn kәsip bolmasyn» degendey júmysshy dayyndaytyn PTU-ler, SPTU- ler jappay jabyldy...

Auyl qirady, beybereket migrasiya bastaldy - dorba arqalap әielder ketti.

Ýide qalghan bala-shagha tauyqtyng balapandary siyaqty dәn shoqyp ketti...

Últtyng últtyghyn generasiyalap otyrghan tútas qabat - auyl qiraghan son, Últ óz bolmysynan ajyrady, minezin joghaltty...

Al, onyng ornyn «últsyzdanghan biznes pen biylik elitasy» basty.

Olar, «elita» bolyp tamyryna tartpady - kez kelgenning qansyghyn qosh kórdi...

Jemqorlyq pen jaghympazdaq – «últtyq minezge» ainalyp kete bardy...

Memleketimiz jetim balanyng kýiin keshti: óz baylyghyna, óz naryghyna, óz tamyryna, óz namysyna, óz mәdeniyetine ie bola almay qaldy...

Damu - dekorasiyagha, úran - jalghan deklarasiyagha jalghasty...

Baghyt-baghdar túmangha orandy...

Mine, osy «involusiyalyq», yani, «devolusiyalyq» shyndyqtyng shynayy tarihy әli de jasyryn qaluda...

Biz «ne jaman» degen súraqty qoymadyq.

Odan sabaq almadyq...

So kýii biz «Ádiletti Qazaqstangha», «Adal adamgha»bet búrsaq deymiz...

Qalay - ony bilmeymiz...

Tәjiriybe joq...

Negizi, Júmys adamy - shynshyl. Biraq bizde óndiris joq, júmys adamyna qúrmet joq.

Auyl - asardy úmytty, «bir-birinen qashar» jaghdayda...

Osyny qalay týzeymiz?

Qanday serpindi әreketter jasaymyz?

Qay jerde saq bolamyz, qay jerde qúshaq ashamyz?

Ayta berse - million súraq bar.

Biraq oghan tarihy da, filosofiyalyq ta, ekonomikalyq ta saraptama jasalmay keledi...

Onsyz biz «jalang iydeologiya» aumaghynda qala beremiz...

Enseli halyq qana múny iygeredi -  regresti progreske, devolusiyany evolusiyagha ainaldyrady!

Tek, memlekettik mýdde «shegarasyn» bәrimiz biluimiz kerek.

Bilmegenge jabylyp bildiruimiz kerek...

(Oylarymdy telefongha jazdym. Sondyqtan, búl tezis týrindegi jazba boldy, filosoftargha arnalghan)

Áueli, keshe qaytys bolghan zanghar filosof Jabayhan Ábdildin aghamyz turaly oilagham...

Sony osy improvizasiyagha auysyp ketti ghoy...

Ústazymnyng topyraghy torqa bolsyn, kelesi ómiri mәngilik bolsyn!...

Ábdirashit Bәkirúly

Abai.kz