Resey SIM basshysy Sergey Lavrov «Habar 24» telearnasyna bergen súhbatynda Qazaqstangha qatysty aitylghan arandatushy sózderge qatysty týsinikteme berdi.

Lavrovtyng aituynsha, Qazaqstannyng aumaqtyq tútastyghy turaly arandatushy sózderdi resey deputattary ózderine nazar audartu maqsatynda aitqan.

«Sayasatkerler óz mansabyn әrqalay qúrady. Dauly sóz quatyn sayasatkerler de joq emes. Dauly bolyp kórinetin mәselelerdi ortagha salghandy únatatyn sayasatkerler de bar. Olar ózderine nazar audartudy maqsat etedi. «Jaqsy nemese jaman jazghany bәribir, bastysy – jazsa bolghany» degen sóz bar ghoy, sodan bolar. Qazaqstangha qatysty Resey Federasiyasynyng sayasatyn aiqyndaytyn túlghalar eki el arasyndaghy kelisimderding qaysybirine shýbә keltiretin eshqanday sóz aitpady jәne aitpaydy da. Atalghan kelisimder bir-birimizding egemendigimizdi, aumaqtyq tútastyghymyzdy, sayasy tәuelsizdigimizdi syilaugha negizdelgen. Biz eki el basshylarymen kelisilip, qol qoyylghan, parlament rúqsat etken, zan, halyqaralyq qúqyqtyng bóligi sanalatyn qújattar negizinde odaqtastyqty damytudamyz», - dedi Sergey Lavrov.

Sonday-aq, Resey SIM basshysy sayasatkerlerdin, keybir parlamentshilerding múnday kýmәndi, keyde arandatushylyq mәlimdemeleri demokratiyalyq ómirding bóligi dep sanaytynyn aitty.

«Sayasatkerlerdin, jana parlamentariylerding kýmәndi, keyde arandatushy sózderi demokratiyalyq ómirding ainalyp óte almaytyn bóligi dep oilaymyn. Bizding halqymyzdyng qarym-qatynasyna syzat týsiretin osynday sózder pikirtalas klubtarynan aspasa bolghany. Bizding qarym-qatynasymyzdyng halyqaralyq-qúqyqtyq bazasyn búzatyn múnday sózderding eshqashan shynayy sayasat manynda túrmaytynyna kepil bola alamyn», - dep týsindirdi ol.

Ayta keteyik, búghan deyin Putin basqaratyn «Edinaya Rossiya» partiyasynyng deputattary Qazaqstangha qatysty leg-legimen dauly mәlimdemeler jasap, qoghamdyq rezonans tudyrghan edi.

Áueli Duma deputaty Vyacheslav Nikonov «Pervyy kanal» telearnasyndaghy «Bolishaya igra» baghdarlamasynda: «Qazaqstan degen bolghan emes. Soltýstik Qazaqstanda adam túrghan emes. Qazaqstan territoriyasy – Resey men Sovet odaghynyng bergen syilyghy» dep sóiledi.

Artynsha taghy bir Duma deputaty Evgeniy Fedorov Nikonovtyng sózin qolday sóilep, mynaday mysal keltirdi:

«Siz ózinizding dosynyzgha avtokólik syiladynyz. Bir jyldan song kelip: «Kóligim qalay eken?», dep súraysyz. Ol sizge: «Qaydaghy syilyq? Búl syilyq emes. Men búl avtokólikti óz enbegimmen aldym», deydi. Siz osynday «dosynyzgha» qalay qaraytyn ediniz? Al dúrys adam: «Kóp rahmet. Jaqsy kólik eken. Men úmytqan joqpyn. Bir kýni menen de qaytarymy bolady», demey me?..

Al endi Qazaqstannyng resmy organy: «Biz eshqanday da syilyq alghanymyz joq. Biz ony senderden tartyp aldyq», dep mәlimdeme jasasa, endeshe sizdermen basqasha sóileseyik, basqa tilde, qazaqstandyqtar!», - dedi.

Deputattardyng múnday sózder aituyna Putinning mәlimdemeleri sebep boldy deuge negiz bar. Al osy jyldyng 18 nauryzynda Qyrymdy tartyp alghanynyng 7 jyldyq mereytoyyna oray el aldynda sóilegen sózinde Putiyn:

«Ótken ghasyrdyng 20-jyldary bolishevikter Kenes odaghyn qúru kezinde týsiniksiz sebeptermen kóptegen territoriyalardy endi qúrylghan kvaziymemlekettik qúrylymdargha bere saldy. Al keyin ózderi qúldyrap, óz partiyalaryn ishinen qúlatyp, Kenes Odaghyn taratyp tynghan sәtte, Resey auqymdy territoriyalary men geosayasy kenistikterinen aiyrylyp qaldy», - degen edi.

Al, taghy bir dauly sayasatker, Qazaqstannyng tumasy Jirinovskiy osy jyldyng sәuir aiynda Pavlodardaghy 23 kóshege qazaqsha atau berilgenine narazylyghyn bildire sóiledi:

Qazaqstandaghy Pavlodar qalasynda 30 kóshening atyn auystyrmaq. Oryssha ataulardy qazaqshagha ózgertpek eken. Sender ózderinning qazaq qalalaryn salyp alyndar da, sonda qazaqsha kóshelerdi atay berinder, ózgenikine tiymender. Petr túsynda ol jerde Koryakov forposty bolghan, túz shygharushylardy qorghaytyn. Ol jerde eshqanday memleket bolghan joq, qu dala, key jerde kóshpendiler jýrdi. 300 jyl búryn qayda boldyndar Qazaqstan? Sender bolghan joqsyndar. Jonghar taypalary boldy, biraq Jonghar memleketi bolghan joq. Qazir barlyghynyng atauyn ózgertip jatyr, auystyryp jatyr. Barlyghy úmytylyp, qazaqtargha qalady dep oilaydy. Eshkim eshteneni úmytpaydy. Orys әlemi men kenistigi shekarasyn qalpyna keltiredi. Tәrtip ornatady»,- dep mәlimdedi.

Reseylik deputattardyng múnday óktem sózderi men mәlimdemeleri qoghamda ýlken rezonans tudyrdy. Qogham belsendileri Aqorda tarapynan, Qazaqstannyng Syrtqy ister ministrligi tarapynan reaksiya boluy kerektigin aityp, talap qyldy. Odan son, Qazaqstan SIM narazylyq notasyn tapsyrghan edi.

Al, Syrtqy ister ministri Múhtar Tileuberdi resey sayasatkerlerining múnday mәlimdemesin «qysyr siyrdyng sandyraghy», - dep baghalady. Senator Múhtar Qúl-Múhammed «Nikonovtyng sózderi sayasy jauapsyzdyq hәm qazaq halqyn qorlau»,- dedi. Birqatar mәjilis deputattary da óz qarsylyqtaryn bilidirdi.

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz