Ýkimetting qaulysymen Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly zang jobasy parlamentke joldandy. Tayau arada deputattardyng talqysyna týsetin jobany júrt nazaryna da úsynyp otyrmyz. Sebebi, onomastika mәselesi kóziqaraqty, memleketshil әrbir azamatty tolghandyratyny belgili.

Tómende Ýkimet qaulysymen qosa berilip otyrghan zang jobasyna aitar oi, qosar pikirleriniz bolsa, marhabat.

Onomastika turaly zang jobasy -  qazaq jerining jer-su, auyl-aymaq, kóshelerding jәne ózge de manyzdy ataulardy ózgerui men tarihy atauyn tabuyna birden bir jol bolghandyqtan jobagha búqaranyng ýn qosuy qajettilik ekenin anyq.

«Abay-aqparat»

Joba

QAZAQSTAN RESPUBLIKASYNYNG

ZANY

Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly

1-bap. Qazaqstan Respublikasynyng myna zannamalyq aktilerine ózgerister men tolyqtyrular engizilsin:

Ýkimetting qaulysymen Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly zang jobasy parlamentke joldandy. Tayau arada deputattardyng talqysyna týsetin jobany júrt nazaryna da úsynyp otyrmyz. Sebebi, onomastika mәselesi kóziqaraqty, memleketshil әrbir azamatty tolghandyratyny belgili.

Tómende Ýkimet qaulysymen qosa berilip otyrghan zang jobasyna aitar oi, qosar pikirleriniz bolsa, marhabat.

Onomastika turaly zang jobasy -  qazaq jerining jer-su, auyl-aymaq, kóshelerding jәne ózge de manyzdy ataulardy ózgerui men tarihy atauyn tabuyna birden bir jol bolghandyqtan jobagha búqaranyng ýn qosuy qajettilik ekenin anyq.

«Abay-aqparat»

Joba

QAZAQSTAN RESPUBLIKASYNYNG

ZANY

Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly

1-bap. Qazaqstan Respublikasynyng myna zannamalyq aktilerine ózgerister men tolyqtyrular engizilsin:

1.  «Qazaqstan Respublikasynyng әkimshilik-aumaqtyq qúrylysy turaly» 1993 jylghy 8 jeltoqsandaghy Qazaqstan Respublikasynyng Zanyna (Qazaqstan Respublikasy Jogharghy Kenesining Jarshysy, 1993 j., № 23-24, 507-qújat;
1995 j., № 23, 146-qújat; Qazaqstan Respublikasy Parlamentining Jarshysy, 2004 j., № 10, 56-qújat; № 23, 142-qújat; 2006 j., № 18, 111-qújat; 2009 j.,
№ 2-3, 9-qújat; № 8, 44-qújat; 2011 j., № 11, 102-qújat):

1) býkil mәtin boyynsha «poselke», «poselkeler», «poselkelerge», «poselkeleri», «poselkelerdi», «poselkelerdin» degen sózder tiyisinshe «kent», «kentter», «kentterge», «kentteri», «kentterdi», «kentterdin» degen sózdermen auystyrylsyn;

2) 7-bap mynaday redaksiyada jazylsyn:

«7-bap. Onomastikalyq komissiyalar

Ákimshilik-aumaqtyq birlikterge, qaladaghy audandargha, alandargha, danghyldargha, bulivarlargha, kóshelerge, túiyq kóshelerge, sayabaqtargha, skverlerge, kópirlerge jәne eldi mekenderding basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau, olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu jónindegi júmysty retke keltiru maqsatynda onomastika komissiyalary qúrylady.

Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining janynan Respublikalyq onomastika komissiyasy;  oblystardyn, respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng atqarushy organdary  janynan oblystyq onomastika komissiyalary jәne respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng onomastika komissiyalary qúrylady.»;

3) 10-bapta:

3) jәne 4) tarmaqshalar mynaday  redaksiyada jazylsyn:

«3) Qazaqstan Respublikasynyng aumaghyndaghy kәsiporyndargha, úiymdargha, mekemelerge, temirjol stansalaryna, әuejaylargha, sonday-aq fizikalyq-geografiyalyq, toponimikalyq, ónerkәsiptik jәne memleket menshigindegi basqa da obektilerge atau beru jәne olardy qayta atau, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn ózgertu  tәrtibin aiqyndaydy;

4) Respublikalyq onomastika komissiyasy qorytyndysy negizinde jәne tiyisti aumaq halqynyn, onyng ókildi  jәne atqarushy organdarynyng pikirin eskere otyryp, Qazaqstan Respublikasynyng Preziydentine oblystargha, audandargha, qalalargha atau beru jәne  olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly úsynystar engizedi;»;

mynaday mazmúndaghy 4-1) jәne 4-2) tarmaqshalarmen tolyqtyrylsyn:

«4-1) әkimshilik-aumaqtyq birlikterge, qaladaghy audandargha, alandargha, danghyldargha, bulivarlargha, kóshelerge, túiyq kóshelerge, sayabaqtargha, skverlerge, kópirlerge jәne eldi mekenderding basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu kezinde halyqtyng pikirin eskeru tәrtibin bekitedi;

4-2) Respublikalyq onomastika komissiyasy qorytyndysy negizinde Qazaqstan Respublikasynyng aumaghyndaghy kәsiporyndargha, úiymdargha, mekemelerge, temirjol stansalaryna, әuejaylargha, sonday-aq fizikalyq-geografiyalyq, toponimikalyq, ónerkәsiptik jәne memleket menshigindegi basqa da obektilerge atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly sheshim qabyldaydy;»;

4) 11-bapta:

4) tarmaqsha mynaday redaksiyada jazylsyn:

«4) tiyisti aumaq halqynyng pikirin eskere otyryp, audandardyng jergilikti ókildi jәne atqarushy organdarynyng úsynystary boyynsha oblystyq onomastika komissiyasynyng qorytyndysy negizinde oblystyng auyldaryna (selolaryna), kentterine, auyldyq (selolyq) okrugterine atau beru jәne olardy qayta atau, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu mәselelerin sheshedi;»;

mynaday mazmúndaghy 4-1) tarmaqshamen tolyqtyrylsyn:

«4-1) tiyisti aumaq halqynyng pikirin eskere otyryp, Respublikalyq onomastika komissiyasy qorytyndysy negizinde oblystyq manyzy bar qalalardyng qaladaghy audandaryna, alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne ataularyn ózgertu, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly mәselelerdi sheshedi.»;

5) 12-bapta:

5-1) tarmaqsha mynaday redaksiyada jazylsyn:

«5-1) tiyisti aumaq halqynyng pikirin eskere otyryp, oblystyq onomastika komissiyasynyng qorytyndysy negizinde audandyq manyzy bar qalanyng alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyn  transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly mәselelerdi sheshedi;»;

6) 13-baptyng 4) tarmaqshasy mynaday redaksiyada jazylsyn:

«4) tiyisti aumaq halqynyng pikirin eskere otyryp, Respublikalyq onomastika komissiyasymen kelisilgen, onomastika komissiyasynyng qorytyndysy negizinde respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng qaladaghy audandaryna, alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly mәselelerdi sheshedi;»;

7) 14-bapta:

4) tarmaqsha mynaday redaksiyada jazylsyn:

«4) tiyisti aumaq halqynyng pikirin eskere otyryp, oblystyq onomastika komissiyasynyng qorytyndysy negizinde osy eldi mekenderding alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna,  skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly mәselelerdi sheshedi.».

2. «Qazaqstan Respublikasyndaghy til turaly» 1997 jylghy 11 shildedegi Qazaqstan Respublikasynyng Zanyna (Qazaqstan Respublikasy Parlamentining Jarshysy, 1997 j., № 13-14, 202-qújat, 2004 j., № 23, 142-qújat; 2006 j.,
№ 10, 52-qújat; 2007 j., № 19, 147-qújat; № 20, 152-qújat; 2008 j., № 20,
89-qújat; 2011 j., № 1, 2-qújat; № 11, 102-qújat):

1) 23-baptyng tórtinshi bóligi alyp tastalsyn;

2) mynaday mazmúndaghy 24-1-bappen tolyqtyrylsyn:

«24-1-bap. Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining qúzyreti

Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti:

1) Respublikalyq terminologiya jәne onomastika komissiyalaryn qúrady;

2) Oblystyq onomastika komissiyalary jәne respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng onomastika komissiyalary turaly ýlgi erejeni bekitedi;

3) ózine Konstitusiyamen, osy Zanmen, Qazaqstan Respublikasynyng zandarymen jәne Qazaqstan Respublikasy Preziydentining aktilerimen jýktelgen ózge de funksiyalardy oryndaydy.»;

3) 25-1-bap mynaday redaksiyada jazylsyn:

«25-1-bap. Onomastika komissiyalarynyng qúzyreti

1. Respublikalyq onomastika komissiyasynyng qúzyreti:

1) oblystargha, audandar men qalalargha atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly qorytyndylar beru;

2) Qazaqstan Respublikasynyng aumaghyndaghy kәsiporyndargha, úiymdargha, mekemelerge, temirjol stansalaryna, әuejaylargha, sonday-aq fizikalyq-geografiyalyq, toponimikalyq, ónerkәsiptik jәne memleket menshigindegi ózge de obektilerge atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly qorytyndylar beru;

3) oblystyq manyzy bar qalalardyng qaladaghy audandaryna, alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly qorytyndylar beru;

4) respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng qaladaghy audandaryna, alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng ózge de qúramdas bólikterine atau beru jәne qayta atau, sonday-aq ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly  respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng onomastika komissiyalarynyng qorytyndylarymen kelisu.

2. Oblystyq onomastika komissiyalarynyng jәne respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng onomastika komissiyalarynyng qúzyreti:

1) oblystyng auyldaryna (selolaryna), kentterine, auyldyq (selolyq) okrugterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly qorytyndylar beru;

2) audandyq manyzy bar qala, kent, auyl (selo), auyldyq (selolyq) okrug alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly,  sonday-aq ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly qorytyndylar beru;

3) Respublikalyq onomastika komissiyasynyng kelisiminen keyin - respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyng qaladaghy audandaryna, alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly qorytyndylar beru.

3. Jergilikti atqarushy jәne ókildi organdar eldi mekenderding alandaryna, danghyldaryna, bulivarlaryna, kóshelerine, túiyq kóshelerine, sayabaqtaryna, skverlerine, kópirlerine jәne olardyng basqa da qúramdas bólikterine atau beru jәne olardy qayta atau turaly, sonday-aq ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau jәne ózgertu turaly sheshimdi onomastika komissiyalarynyng ong qorytyndysy bolghan kezde ghana qabyldaydy.».

2-bap. Osy Zang alghashqy resmy jariyalanghanynan keyin ýsh ay ótken song qoldanysqa engiziledi.

Qazaqstan Respublikasynyn

Parlamenti

«Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng jobasyna týsindirme jazba

«Qazaqstan Respublikasynyn keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng jobasyn qabyldaudyng ózektiligi onomastikalyq komissiyalardyng júmysyna ontayly jaghdaylar jasau jәne olardy retteu qajettiligimen negizdelgen. Búdan basqa, әkimshilik-aumaqtyq birlikterding jәne jergilikti jerlerding basqa da fizikalyq-geografiyalyq  obektilerining ataulary men qayta ataularyn jәne olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau salasyndaghy qoghamdyq qatynastardy retteu qamtamasyz etiledi.

Zang jobasyn әzirleu ýshin Memleket basshysy N. Nazarbavtyng
2011 jylghy 3 mausymdaghy № 2399 tapsyrmasy, Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 2011 jylghy 29 mausymdaghy № 110 Jarlyghymen bekitilgen Qazaqstan Respublikasynda tilderdi damytu men qoldanudyng 2011 - 2020 jyldargha arnalghan memlekettik baghdarlamasy negiz bolyp tabylady.

El tәuelsizdigining alghashqy jyldarynda elding belgili qayratkerlerining esimi layyqty este qaldyryldy, fizikalyq-geografiyalyq  obektilerdin, eldi-mekenderding tarihy ataulary qalpyna keltirildi. Keyingi jyldary jergilikti jerlerde týrli әleumettik obektilerge esimi elge belgisiz túlghalardyng attary berile bastady. Múnday olqylyqtar últtyq zannamadaghy kemshilikterding oryn aluynan tuyndap otyr.

Onomastika salasyndaghy júmysty jetildirude eng aldymen, onomastikalyq júmystardy jýrgizgen kezde ashyqtyq qaghidattaryn engizu, qoghamdyq pikirdi eskeru, sheshimderdi qabyldau prosesine  azamattyq qogham instituttaryn jәne búqaralyq aqparat qúraldaryn keninen tartu jәne barlyq dengeydegi onomastika komissiyalarynyng qúzirettiligin naqty belgileu kózdeledi.

Sonday-aq, әleumettik obektilermen qatar oblys ortalyghyndaghy, oblystyq manyzy bar qalalardaghy kósheler, alandar men skverler ataularyn  tek Respublikalyq onomastikalyq komissiyanyng kelisimi arqyly qayta atau mәselelerining qúqyqtyq tetikterin aiqyndaugha mýmkindik beredi.

Kórsetilgen zang jobasyn qabyldau memlekettik shyghystardyng úlghangyna ne memlekettik kiristerding qysqaruyna, sonday-aq teris әleumettik-ekonomikalyq jәne qúqyqtyq saldargha әkep soqtyrmaydy.

Bayandalghannyng negizinde Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng jobasyn Qazaqstan Respublikasy Parlamentining qarauyna engizedi.

Qazaqstan Respublikasynyn

Premier-Ministri                                                         K. Mәsimov