Halyqpen aqparatty bólisu, is-qyzmetti tiyimdi boldyru, azamattarynyn  jaqsy ómir sýrui ýshin  әkimshilik  qyzmetin jaqsartu maqsatynda aqparattyq-kommunikasiyalyq tehnologiyalardy qoldanatyn qala -  «Aqyldy qala» dep atalady.

Aqyldy qalanyng basty maqsaty - aqyldy tehnologiyalar jәne derekterdi taldau kómegimen azamattardyng ómir sýru ortasyn jaqsartumen qatar, ekonomikalyq ósimdi qoldau, sonday-aq qala qúrylymy men funksiyalaryn ontaylandyryp, naqtyly dengeyge jetkizu bolmaq. Onyng negizgi mәni tehnologiyanyng qanshalyqty qoldanylatyndyghyna emes, onyng qalay qoldanylatynyna baylanysty.

Aqyldy qala kelesi sipattamalargha ie boluy tiyis:

- Tehnologiyagha negizdelgen infraqúrylym

- Ekologiyalyq bastamalar

- Tiyimdi jәne ónimdiligi joghary qoghamdyq kólikter

- Senimdi jәne bolashaqty boljaytyn qala jospary

- Bar resurstardy paydalana otyryp, qalada júmys isteu jәne ómir sýru mýmkindigi

Aqyldy qalanyng jetistigi kópshilikting jәne jeke sektorlardyng ózara tiyimdi qatynasyna tikeley  baylanysty. Mәlimetterge negizdelgen ortany qúru jәne paydalanu ýshin ýkimetpen birlesip júmys isteydi.

Aqyldy qalanyng keybir qúraldary:

Avtomattandyru, mashinalyq oqytu jәne zattardyng internetin biriktire otyryp, aqyldy qala tehnologiyasyn birneshe maqsatta engizuge bolady. Mysaly, aqyldy avtotúraqtar jýrgizushilerge bos oryn  tabugha jәne sandyq tólemder jasaugha mýmkindik beredi.

Aqyldy jol menedjmenti qalalyq keptelisti baqylaudy, keptelisti azaytu ýshin baghdarshamdardy ontaylandyrudy nemese kólik qúraldaryn bólu qyzmetin engizudi qamtidy.

«Aqyldy qala» bastamasy internetke negizdelgen qaldyq-qoqystardy jinau jәne tasymaldau jýiesi arqyly klimattyng ózgeruin, auanyng lastanuyn, qaldyqtardy baqylap, sanitarlyq qyzmetterdi jýzege asyra alady.

Aqyldy qala tehnologiyasy qoghamdyq qauipsizdikti baqylay alady. Búghan mysal retinde qylmys oshaqtaryn baqylau jәne su tasqyny men tabighy apattar turaly aldyn-ala eskertu jatady.

Aqyldy ghimarattar kenistikti basqaru jәne qyzmet kórsetu turaly naqty uaqyt rejiyminde aqparat bere alady. Qala túrghyndaryna  anyqtalghan apatty  shúnqyrlar men transheya jamylghylary siyaqty problemalar turaly, sonday-aq infraqúrylym mәseleleri turaly der uaqytynda  habarlay alady.

Sonymen qatar aqyldy qala tehnolgiyasy óndiris oshaqtary, auyl sharuashylyghy,  energiya tiyimdiligin arttyrugha baghyttalady.

Amantay Toyshybayúly

Abai.kz