Júma, 29 Nauryz 2024
Bәse... 2258 1 pikir 2 Qarasha, 2021 saghat 17:20

Musinning jauaby men Ýkimetke súraqtar

Júma kýni júmystyng ayaghyna qaray Kongress ortalyghynda ótken «DIGITAL BRIDGE» sifrlandyru halyqaralyq forumyna bardym.

Men búl jerge belgili IT mamany, programmist, latyn grafikasyndaghy qazaq әlipbii núsqasyn jasap jýrgen Janat Aymaghannyng shaqyruymen keldim. Shynyn aitqanda, júmystarym bastan asyp túrsa da, sifrlandyru salasyn qazaqshalau mәselesin kóterip jýrgen Janat aghamyzdyn:

«Búl kórme men forumdy basqalar kórmese de, sifrlandyru salasyn Reseyding Sberbankine beruge qarsy shyghyp, ministr Musindi súraugha alghan siz kelip kóruiniz kerek», - degen son, sózin jerge tastay almadym.

Forum ayasynda sifrlandyru salasyndaghy jetistikter kórmesi ótip jatyr eken. Forumda tórde týgelge juyq ózge últ ókilderi jayghasqan. Áriyne, olardyng bәri óz ýilerinde otyrghanday óz tilderinde sóileude. Tek bizding qazaqtar ghana ózge tilde, halyqaralyq aghylshyn tilinde bolsa, meyli ghoy, keshe ghana ózderi otarynan shyqqan Resey tilinde sayrap jatyr, jarysyp…

Kórneki aqparattardyng barlyghy tek Resey tilinde. Qay memlekette ótip jatqanyn aitpay, efirge shygharsan, sheteldikterding barlyghy birden Reseyde ótip jatyr dep oilaytyny anyq.

Janymda otyrghan Jәkene: «Qazaq astanasynda ótip jatqan mynau forumda qazaqtyng iysi de joq qoy?!.», - dedim.

«Áriyne, qazaqtyng iysi bolmaydy. Jana siz kelmey túryp sóilegen ministr Musin de, preziydentting kómekshi, kenesshileri de, barlyghy tek oryssha sóilep ketse, basqalardan ne súraysyn? Sharuamyzdyng bitkeni osy emes pe? IT sektorynda jastarymyz qaptap ósip keledi. Biraq bir ókinishtisi kóbisi qazaqsha bilmeydi», - dedi narazylyq tanytyp.

Aytsa, aitqanday, kórmedegi óz ónimderin úsynyp otyrghan jastargha bettep edik, kóbisi amandasuynyng ózin orys tilinde bastap qarsy aldy. Meni Jәkeng «Parlament deputaty, «Aq jol» fraksiyasy mýshesi» dep tanystyryp edi, barlyghy óz ónimderin kórsetip qalugha asyqty. Men qazaqsha amandasyp, qazaqsha sóilegen әdemi sary qyzdyng ýsteline bardym.
«SPEECH LAB» kompaniyasynyng joba jetekshisi Dinara Álim» dep tanystyrdy ózin.

Búlardyng jazumen ainalysatyn erekshe baghdarlamasy maghan qatty únady. Sóileseng - sózindi mәtin etip beredi. Mәtin berseng - dybystap audio etip shygharady.

Tәjiriybe jasap kóru ýshin menin: «Búl ótip jatqan qanday kórme?», - degen sózimdi lezde, eshbir qatesiz mәtin etip shyghardy. Teksti alyp salsan, audio etip dybystaytyn funksiyasyn tekseru ýshin kez kelgen mәtindi dybystaugha «Qazaq ýni» saytyn ashtyq.

Birden kózimizge bir apta búryn shyqqan, qazaq әdebiyeti klassiygi Ábdijәmil Núrpeyisti 97 jasqa toluymen qúttyqtaghan maqalam kózge týsti. Sol maqaladan kórnekti jazushy Smaghúl Elubaydyng Ábeng turaly aitqan sóilemin aldyq. «Memlekettik til ýshin alangha, kóshege shyghamyz dep sheshtik. Toqsan bes jastaghy Halyq jazushysy Ábdijәmil Núrpeyisovting ózi «Til ýshin alangha shyqqan elding eng aldynda men jýretin bolamyn», - dep shiryqty. Sóitip, әlgi hatqa býginde 126 mynnan astam belsendi adam qol qoydy. Al onyng syrtynda belsendi emes milliondaghan qazaq túr ghoy!», - dep tolghap, tolghanyp sóilegen edi Smaghúl aghamyz», - degen mәtindi demde audiogha ainaldyrdy.

Búl jetistikti «Qazaq ýni» últtyq portaly bas redaktory, daryndy aqyn Azamat Tasqaraúlyna jetkizdim.

-Tamasha baghdarlama! Jaqyn bolashaqta mәtin teru, audarmashy sekildi kóptegen júmystar joyylatyn bop túr ghoy. Áueli sayt jasaytyn baghdarlamalar shyghyp jatyr. Ýlken sayt bolmasa da, kishigirim vizitka sayt jasaugha jarap túr.

Sony oilaymyn da, bolashaqta aqyndar ghana súranysqa ie bolatyn zaman tuady-au. Sebebi, suretti de, әndi de kompiutermen jasau beleng alyp barady. Áueli әrtisterding ornyna adamdy kompiutermen jasap, kino shygharyp jatyr.

Jazushylyqty da almastyruy mýmkin bir baghdarlamalar. Ólendi ghana esh kompiuter shyghara almaydy ghoy, - dedi Azamat bauyrym,

-Onda aqyndar súranysqa ie bolatyn kezimiz alda bolsa, soghan dayyn bolayyq!, - dep men de sózimdi joghary notamen ayaqtadym.

IYә, osynday jetistikteri bar, esh elden kem emes IT sektoryndaghy jas mamandarymyz qaulap ósip kele jatqanda, olardyng jolyn baylap, shetelge, Reseyding Sberbankining bodauyna baylap berip jatqanymyz qalay bolar eken?!

«Platformanyng eng kýrdeli mәselesi - bizdi orys tiline әbden baylau. Qazaqstanda Windows OS oryssha. Bizdi baylaytyny osy. Endi Sber platformasy bizdi sorgha batyrghanmen birdey bolady. Qazaqstandyq býkil derekter bankisi onsyz da Reseyding qolynda. Búny Baghdat Musin myrza ministr retinde sezbeui kýdik tudyrady», - deydi Janat Aymahan jany auyryp.

IYә, búl mәselede, Sifrlyq egemendigimizdi saqtap qalu jolynda Ýkimetke qoyar súraqtar kóp. Al olardyn, ministr Musinning jauaby elding kónilin kónshite qoyghan joq!

Qazybek Isa

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1584
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2284
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3622