جۇما كۇنى جۇمىستىڭ اياعىنا قاراي كونگرەسس ورتالىعىندا وتكەن «DIGITAL BRIDGE» تسيفرلاندىرۋ حالىقارالىق فورۋمىنا باردىم.

مەن بۇل جەرگە بەلگىلى IT مامانى، پروگرامميست، لاتىن گرافيكاسىنداعى قازاق ءالىپبيى نۇسقاسىن جاساپ جۇرگەن جانات ايماعاننىڭ شاقىرۋىمەن كەلدىم. شىنىن ايتقاندا، جۇمىستارىم باستان اسىپ تۇرسا دا، تسيفرلاندىرۋ سالاسىن قازاقشالاۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ جۇرگەن جانات اعامىزدىڭ:

«بۇل كورمە مەن فورۋمدى باسقالار كورمەسە دە، تسيفرلاندىرۋ سالاسىن رەسەيدىڭ سبەربانكىنە بەرۋگە قارسى شىعىپ، مينيستر ءمۋسيندى سۇراۋعا العان ءسىز كەلىپ كورۋىڭىز كەرەك»، - دەگەن سوڭ، ءسوزىن جەرگە تاستاي المادىم.

فورۋم اياسىندا تسيفرلاندىرۋ سالاسىنداعى جەتىستىكتەر كورمەسى ءوتىپ جاتىر ەكەن. فورۋمدا توردە تۇگەلگە جۋىق وزگە ۇلت وكىلدەرى جايعاسقان. ارينە، ولاردىڭ ءبارى ءوز ۇيلەرىندە وتىرعانداي ءوز تىلدەرىندە سويلەۋدە. تەك ءبىزدىڭ قازاقتار عانا وزگە تىلدە، حالىقارالىق اعىلشىن تىلىندە بولسا، مەيلى عوي، كەشە عانا وزدەرى وتارىنان شىققان رەسەي تىلىندە سايراپ جاتىر، جارىسىپ…

كورنەكى اقپاراتتاردىڭ بارلىعى تەك رەسەي تىلىندە. قاي مەملەكەتتە ءوتىپ جاتقانىن ايتپاي، ەفيرگە شىعارساڭ، شەتەلدىكتەردىڭ بارلىعى بىردەن رەسەيدە ءوتىپ جاتىر دەپ ويلايتىنى انىق.

جانىمدا وتىرعان جاكەڭە: «قازاق استاناسىندا ءوتىپ جاتقان مىناۋ فورۋمدا قازاقتىڭ ءيسى دە جوق قوي؟!.»، - دەدىم.

«ارينە، قازاقتىڭ ءيسى بولمايدى. جاڭا ءسىز كەلمەي تۇرىپ سويلەگەن مينيستر مۋسين دە، پرەزيدەنتتىڭ كومەكشى، كەڭەسشىلەرى دە، بارلىعى تەك ورىسشا سويلەپ كەتسە، باسقالاردان نە سۇرايسىڭ؟ شارۋامىزدىڭ بىتكەنى وسى ەمەس پە؟ IT سەكتورىندا جاستارىمىز قاپتاپ ءوسىپ كەلەدى. بىراق ءبىر وكىنىشتىسى كوبىسى قازاقشا بىلمەيدى»، - دەدى نارازىلىق تانىتىپ.

ايتسا، ايتقانداي، كورمەدەگى ءوز ونىمدەرىن ۇسىنىپ وتىرعان جاستارعا بەتتەپ ەدىك، كوبىسى امانداسۋىنىڭ ءوزىن ورىس تىلىندە باستاپ قارسى الدى. مەنى جاكەڭ «پارلامەنت دەپۋتاتى، «اق جول» فراكتسياسى مۇشەسى» دەپ تانىستىرىپ ەدى، بارلىعى ءوز ونىمدەرىن كورسەتىپ قالۋعا اسىقتى. مەن قازاقشا امانداسىپ، قازاقشا سويلەگەن ادەمى سارى قىزدىڭ ۇستەلىنە باردىم.
«SPEECH LAB» كومپانياسىنىڭ جوبا جەتەكشىسى دينارا ءالىم» دەپ تانىستىردى ءوزىن.

بۇلاردىڭ جازۋمەن اينالىساتىن ەرەكشە باعدارلاماسى ماعان قاتتى ۇنادى. سويلەسەڭ - ءسوزىڭدى ءماتىن ەتىپ بەرەدى. ءماتىن بەرسەڭ - دىبىستاپ اۋديو ەتىپ شىعارادى.

تاجىريبە جاساپ كورۋ ءۇشىن مەنىڭ: «بۇل ءوتىپ جاتقان قانداي كورمە؟»، - دەگەن ءسوزىمدى لەزدە، ەشبىر قاتەسىز ءماتىن ەتىپ شىعاردى. تەكستى الىپ سالساڭ، اۋديو ەتىپ دىبىستايتىن فۋنكتسياسىن تەكسەرۋ ءۇشىن كەز كەلگەن ءماتىندى دىبىستاۋعا «قازاق ءۇنى» سايتىن اشتىق.

بىردەن كوزىمىزگە ءبىر اپتا بۇرىن شىققان، قازاق ادەبيەتى كلاسسيگى ءابدىجامىل نۇرپەيىستى 97 جاسقا تولۋىمەن قۇتتىقتاعان ماقالام كوزگە ءتۇستى. سول ماقالادان كورنەكتى جازۋشى سماعۇل ەلۋبايدىڭ ابەڭ تۋرالى ايتقان سويلەمىن الدىق. «مەملەكەتتىك ءتىل ءۇشىن الاڭعا، كوشەگە شىعامىز دەپ شەشتىك. توقسان بەس جاستاعى حالىق جازۋشىسى ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆتىڭ ءوزى «ءتىل ءۇشىن الاڭعا شىققان ەلدىڭ ەڭ الدىندا مەن جۇرەتىن بولامىن»، - دەپ شيرىقتى. ءسويتىپ، الگى حاتقا بۇگىندە 126 مىڭنان استام بەلسەندى ادام قول قويدى. ال ونىڭ سىرتىندا بەلسەندى ەمەس ميلليونداعان قازاق تۇر عوي!»، - دەپ تولعاپ، تولعانىپ سويلەگەن ەدى سماعۇل اعامىز»، - دەگەن ءماتىندى دەمدە اۋديوعا اينالدىردى.

بۇل جەتىستىكتى «قازاق ءۇنى» ۇلتتىق پورتالى باس رەداكتورى، دارىندى اقىن ازامات تاسقاراۇلىنا جەتكىزدىم.

-تاماشا باعدارلاما! جاقىن بولاشاقتا ءماتىن تەرۋ، اۋدارماشى سەكىلدى كوپتەگەن جۇمىستار جويىلاتىن بوپ تۇر عوي. اۋەلى سايت جاسايتىن باعدارلامالار شىعىپ جاتىر. ۇلكەن سايت بولماسا دا، كىشىگىرىم ۆيزيتكا سايت جاساۋعا جاراپ تۇر.

سونى ويلايمىن دا، بولاشاقتا اقىندار عانا سۇرانىسقا يە بولاتىن زامان تۋادى-اۋ. سەبەبى، سۋرەتتى دە، ءاندى دە كومپيۋتەرمەن جاساۋ بەلەڭ الىپ بارادى. اۋەلى ارتىستەردىڭ ورنىنا ادامدى كومپيۋتەرمەن جاساپ، كينو شىعارىپ جاتىر.

جازۋشىلىقتى دا الماستىرۋى مۇمكىن ءبىر باعدارلامالار. ولەڭدى عانا ەش كومپيۋتەر شىعارا المايدى عوي، - دەدى ازامات باۋىرىم،

-وندا اقىندار سۇرانىسقا يە بولاتىن كەزىمىز الدا بولسا، سوعان دايىن بولايىق!، - دەپ مەن دە ءسوزىمدى جوعارى نوتامەن اياقتادىم.

ءيا، وسىنداي جەتىستىكتەرى بار، ەش ەلدەن كەم ەمەس IT سەكتورىنداعى جاس ماماندارىمىز قاۋلاپ ءوسىپ كەلە جاتقاندا، ولاردىڭ جولىن بايلاپ، شەتەلگە، رەسەيدىڭ سبەربانكىنىڭ بوداۋىنا بايلاپ بەرىپ جاتقانىمىز قالاي بولار ەكەن؟!

«پلاتفورمانىڭ ەڭ كۇردەلى ماسەلەسى - ءبىزدى ورىس تىلىنە ابدەن بايلاۋ. قازاقستاندا Windows OS ورىسشا. ءبىزدى بايلايتىنى وسى. ەندى سبەر پلاتفورماسى ءبىزدى سورعا باتىرعانمەن بىردەي بولادى. قازاقستاندىق بۇكىل دەرەكتەر بانكىسى ونسىز دا رەسەيدىڭ قولىندا. بۇنى باعدات مۋسين مىرزا مينيستر رەتىندە سەزبەۋى كۇدىك تۋدىرادى»، - دەيدى جانات ايماحان جانى اۋىرىپ.

ءيا، بۇل ماسەلەدە، تسيفرلىق ەگەمەندىگىمىزدى ساقتاپ قالۋ جولىندا ۇكىمەتكە قويار سۇراقتار كوپ. ال ولاردىڭ، مينيستر ءمۋسيننىڭ جاۋابى ەلدىڭ كوڭىلىن كونشىتە قويعان جوق!

قازىبەك يسا

Abai.kz