«Vyhod k moru» telegram arnasy «Pandora qújattamasyna» qatysty mәlimetterdi jariyalady. Atalghan arna ózin «Qazaqstandyq qogham túlghalarynyng dýniye-mýlki, azamattyghy, jeke úshaqtary men yahtalary turaly eng senimdi, tekserilgen aqparat kózderinen alyp jazatyn arna», - dep kórsetken.

«Halyqaralyq jurnalistik zertteu konsorsiumy (ICIJ)» ofshorlyq kompaniyalardyng keybir mәlimetterine qol jetkizgen. Ony «Pandora qújattamasy» dep ataghan.  Múnda әlemdegi eng qúpiya yuridiksiyalardyng biri – Britandyq Virgin araldarynda (BVI) tirkelgen firmalar men onyng benefisiar iyeleri turaly aqparattar qamtylghan. Ázirge Virgin araldary ofshorlaryn rәsimdeumen jәne qyzmet kórsetumen ainalysatyn eki tirkeushi kompaniyanyng qújattary negizinde jinalghan aqparat ashyq derekkózde túr.

«Halyqaralyq jurnalistik zertteu konsorsiumynyn» qolyna dәl osynday 14 firmanyng derekteri týsken. Telegram arnasy Qazaqstandyq benefisiarlar turaly 400-den astam jazbany zerttep, búl joly elimizding qay túlghalary tizimnen tabylghanyn aitypty.

Alghashqy «ICIJ» jariyalaghan qújattamany  «Vlasti.kz» sayty jariyalap, Núrsúltan Nazarbaevtyng beyresmy әieli dep atalyp jýrgen Ásel Qúrmanbaeva turaly egjey-tegjeyli aityp bergen bolatyn.  Búl turaly Abai.kz portalynda jazdyq. Osy yurisdiksiyada túnghysh preziydentting ýlken qyzy Darigha Nazarbaeva men onyng úly Núrәli Áliyev birneshe kompaniyagha iyelik etedi. Darigha Nazarbaeva men Núrәli Áliyevke Londondyq mýlikting qújatyn jýrgizuge kómektesken Múhamed-Ály Qúrmanbaev BVI firmalarynyng birin iyeligine alghan. Dәl osy qújatta  Darigha Nazarbaevanyng qaytys bolghan búrynghy kýieui  Rahat Áliyev te atalghan.

Býginde zerttelip otyrghan qújatta Qazaqstandyqtardyng atyna tirkelgen firmalardyng kóp bóligi Meridian Capital Limited-ting tanymal kәsipkerlerine tiyesili ekeni aitylady. Olar: Aleksandr Klebanov, Egeniy Felid, onyng úly Ruslan Felid, Asqar Alshynbaev jәne QTJ-nyng búrynghy basqarma tóraghasy Sauat Mynbaev. Jalpy alghanda, olar Britan Virgin araldaryndaghy onnan astam firmalardy tirkegen. Atalghan adamdar taghy da «Júmaq qújattamasy» degen ofshor tiziminde de kezdesedi.

Sonymen búl joly Qazaqstandyqtardyng qaysysy «Pandora qújattamasy» tiziminen shyqqan?

* Ekaterina Lyazzatova, QR Senaty janyndaghy senatorlar kenesining mýshesi Lyazzat Qiynovtyng qyzy;

* Ásel Tasmaghambetova, sayasatker Imanghaly Tasmaghambetovtyng qyzy jәne kәsipker Kenes Raqyshevting júbayy;

* Vasiliy Simachev, QR Ishki ister ministrining búrynghy orynbasary;

* Ýmit Shayahmetova, «Qazaqstan Halyq banki» AQ Basqarma Tórayymy;

* Ghalymjan Esenov, «Jýsan Bank» aksioneri (ATF-ten keyingi) jәne Ahmetjan Esimovtyng kýieu balasy;

* Núrbol Súltan, búrynghy menshik iyesi Aziya Kredit Bank (bank taratylghan);

* Erlan Saghadiyev, QR búrynghy Bilim jәne ghylym ministri jәne onyng qyzy Áygerim;

* Erlan Áliyev, «Samúryq-Energo» AQ Ekonomika jәne qarjy jónindegi búrynghy basqarushy diyrektory;

* Capital Partners developerlik kompaniyasynyng majoritarlyq iyesi Serjan Júmashov;

* Ziyatdin Qasanov, kәsipker, Almaty mәslihatynyng deputaty;

* Serik Týlbasov, TS Development (Dostyk Plaza jәne Shymkent Plaza)kompaniyasynyng iyesi;

* Múrat Abdrahmanov, Aladar Túnghyshbaevtyng kishi seriktesi; Dent-Lux stomatologiyalyq emhanalar jýiesining iyesi;

* Svetlana Abdrahmanova, Múrat Abdrahmanovtyng júbayy;

* Marghúlan Seysembaev, Asadel Partners PEF Pte Ltd basqarushy seriktesi;

* Erbol Galiyn, Marghúlan Seysembaevtyng jiyeni;

* Erkin Ámirhanov, Klebanovtyng "OAOEK" AQ búrynghy seriktesi, Qazaqstanda túrmaydy;

* Timur Isataev, Bolat Ótemúratovtyng seriktesi;

* Orazhan Qarsybekov, Kazpetrol Group Baqylau kenesining tóraghasy;

* Biznesmen Eskendir Erimbetov BTA isi boyynsha tútqyndalyp, elden ketken;

* Oraz Jandosov, QR Preziydenti janyndaghy әleumettik-ekonomikalyq reformalardy taldau ortalyghynyng mýshesi;

* Nataliya Qúsayynova Qazbek Qúsayynovtyng júbayy, QIYK-ting búrynghy top-menedjeri.

Qazaqstandyq kәsipkerler, sheneunikter, biylik ókilderi shyqqan búl tizimge materialda esimderi atalghan jekelegen túlghalar teristeme beretin bolsa, ony da oqyrman talqysyna úsynugha әzirmiz.

Ayjan Temirhan

Abai.kz