Qazaqstanda jana partiyalar qúryla ma?
Keshe preziydent Qasym-Jomart Toqaev «Amanat» partiyasynyng qúramynan shyghyp, tóraghalyqtan bas tartty. Partiyasynyng tóraghasy bolyp Erlan Qoshanov saylandy.
«Býginnen bastap «Amanat» partiyasynyng tóraghasy retinde ókilettigimdi toqtatyp, partiyadan shyghu turaly sheshim qabyldadym. Búl qadamnyng simvoldyq mәni bar. Osy orayda, preziydent saylauynda maghan senim artyp, qoldaghandarynyz ýshin barshanyzgha alghysymdy aitamyn», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazirgi «Amanat» partiyasy búrynghy preziydent Núrsúltan Nazarbaevtyng preziydent Toqaevqa tabystaghan búrynghy «Núr-Otan» partiyasy ekenin eske salayyq.
Preziydent Toqaev Memleket basshysynyng eshbir partiyagha basymdyq bermegeni jón dep sanaydy jәne aldaghy uaqytta jana partiyalar sayasy alannan kórinetinin aitty.
Qazaqstanda songhy jyldary kimder partiyalar qúrmaq bolyp bastama kóterdi jәne qanday partiyalar parlametke óte almady? Solardyng bir sypyrasyna sholu jasap kórdik.
2019 jyly qogham qayratkeri, aqyn Oljas Sýleymenov sayasy partiya qúratynyn mәlimdegen edi.
«Baytaq bolashaq» ekologiyalyq aliyansynyng tóraghasy Azamathan Ámirtay «Jasyl әlem» atty partiyanyng Tóraghasy Oljas Sýleymenov bolatynyn aitty. Partiya elding ekologiyalyq mәselesin sheshuge talpyndy. Býginde memleket ekologiyalyq apattarmen kýresu ýshin jyl sayyn qomaqty qarajat bóledi. Degenmen olardy sheshu tetikteri joq. Sol sebepti ekologtar osynday auqymdy dýniyelerdi rettep otyru ýshin parlament pen maslihattardyng barlyq satysynda boluy kerek dep sanaydy.
Sol jyly sayasatker Toghjan Qojaliyevanyng da «HAQ» degen partiya qúryp jatqany belgili boldy. Jeke kәsipker Toghjan Qojaliyeva qúrghaly otyrghan partiyasyn óz kәsibi arqyly qarjylandyrmaq bolghanyn aitqan edi.
«Partiyanyng maqsaty jýieni qalpyna keltiru. Qazaqstannyng әrbir azamatynyng jaghdayy jaqsaruy ýshin jýieni qalpyna keltiruimiz qajet. Biz bólinbeymiz. Jaqsy bolsyn, jaman bolsyn biyliktegiler óz qazaghymyz. Sol siyaqty biylikke qarsy DVK da óz qazaghymyz. Bizding eng basty maqsatymyz konstruktivti reformalar jýrgizu. Biz biylik pen halyqtyng ortasyna kópirmiz...Biz – Qazaqstan halqynyng partiyasymyz. Bizding deviz – halyqqa Adal Qyzmet. HAQ!», - dedi ol partiya turaly.
2020 jyly «Jeltoqsan-86» úiymynyng belsendileri «Alash-Jeltoqsan» atty partiya qúrghaly jatqanyn habarlady. Partiya qúrghysy keletin top últtyq mәselelerdi kótergende úiymnan góri sayasy toptyng yqpaly kóbirek bolatyndyqtan partiya qúrugha bel bughandaryn aitqan edi.
Top jetekshisi Gýlbahram Jýnis «Býginde elde problema óte kóp. Sondyqtan últtyq problemalardy kóteretin «Alash-Jeltoqsan» partiyasy – biz bolamyz dep oilaymyn... Jeltoqsanshylardyng elim, jerim, qazaghym, úrpaghym, tilim degen óz iydeyasy bar. Qúrylyp jatqan partiyalar men qozghalystardyng kóp bolghanyn qalaymyz», – degen bolatyn.
2020 jyly belsendiler qúrghan «Kóshe partiyasy» úiymy resmy tirkelu ýshin qújat tapsyratynyn jariyalaghan song astananyng Esil audandyq soty ony ekstremistik úiym dep tanyp, júmysyna tyiym saldy. Osy sheshimning negizinde kóp belsendi qudalanyp keledi.
Belsendi Sanavar Zakirova 2018 jyly «Bizding haqymyz» partiyasyn tirkeuge talpyndy. Belsendi «Núr Otan» jana partiya tirkeuge kedergi jasady dep mәlimdegen song biylik partiyasy ony sotqa berip, «Núr Otan» turaly aitqan sózderin teristeudi talap etti. Sotta biylik partiyasy jeniske jetti. Keyin Zakirova búzaqylyq isi boyynsha bir jylgha sottalyp, jazasyn ótep shyqty.
2022 jyly Qazaqstan qúrylysshylar odaghy ózining sayasy partiyasyn qúratynyn mәlimdedi.
Qazaqstanda qúrylys salasynyng mәseleleri úzaq jyldar boyy sheshimin tappay keledi. Mysaly, qúrylys salasy damymaghan, el importqa tәueldi, qazaqstandyqtar baspanamen qamtamasyz etilmegen. Búl rette qoghamdyq birlestik jaghdaydy tolyq ózgerte almaydy. Osy mәselelerdi sheshuding bir joly – partiya qúru. Búl turaly Qúrylysshylar odaghy prezidiumynyng tóraghasy Talghat Erghaliyev aitqan bolatyn.
«Biz zang shygharu prosesine yqpal etudi, qoldaudy, kómektesudi, jedeldetudi, qatysudy qalaymyz. Biznesting naqty ózin-ózi retteuine qol jetkizgimiz keledi», – dep týsindirdi Erghaliyev.
Qogham qayratkeri Múhtar Tayjan «Jer qorghany» atty sayasy partiya qúratynyn mәlimdedi.
«Býginnen bastap men jana sayasy partiyany qúrugha kirisemin. Naghyz sayasy jәne ekonomikalyq reformalardy jýzege asyrtu ýshin býgingi biylik - yaghny býgingi zalynda otyrghandardyng - Mәjilis, Senat jәne ýkimet 80-90% sózsiz auysu kerek. Ol ýshin biz - el men últ janashyrlary - jana partiya qúryp kelesi saylauda Núrotan-Amanat partiyasyn adal jarysta jenip - biylikke keluimiz qajet! Bizding jana sayasy partiyamyzdyng atauy JER QORGhANY bolsyn. Jer degen úghym әr qazaq ýshin qasiyetti dep bilem. Jerimizdi qorghay alsaq úrpaq ýshin bolashaqqa jol ashamyz degen sóz», - dep jazdy Múhtar Tayjan Facebook-tegi paraqshasynda.
Biyl qogham belsendisi Sanjar Boqaev jana partiya qúratynyn mәlimdedi. Ol ózining «Namys» dep atalatyn partiyasy men onyng baghdarlamasyn tanystyrdy. 2020 jyldyng shildesinde ol «Nur Otan» partiyasy Almaty qalalyq filialynda partiyanyng әdep kodeksi men jarghysyn elemedi jәne núrotandyqtardyng ómirine nemqúrayly qarady aiyppen Sanjar Boqaevty partiya qatarynan shettetilgen edi.
Ayjan Temirhan
Abai.kz