Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti - Elbasy N.Á.Nazarbaev jeltoqsannyng 14 kýni «Qazaqstan-2050»: Strategiyasy qalyptasqan memleketting jana sayasy baghyty» atty Qazaqstan halqyna Joldauy jasady.
Esterinizge sala keteyik, 1997 jyly Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti N. Nazarbaev «Qazaqstan -2030» atty strategiyalyq baghdarlamasyn jariya etken bolatyn.
Biz, - dedi Elbasy jana Joldauynda - «Qazaqstan -2030» baghdarlamasynda dittegen múrattarymyzdyng keybirine jetip, mindetterimizdi merziminen búryn atqaryp ýlgerippiz. Sondyqtan jana baghdarlama qabyldaugha tura keldi.
Baghdarlama әm Joldau barysynda Nazarbaev qysqa uaqyttyng ishindegi Qazaqstannyng ekonomikalyq jәne sayasy jetisitikterine toqtaldy. Qazaq halqynyng sany óskenine ekpin týsre aita kelip, kóshi-qon mәselesin retteudi Ýkimetke tapsyrdy. «HHI ghasyr qazaqtyng altyn ghasyry bolady» dedi. 2050 jyly kemeline kelip órkendeuding danghyl jolyna týsetin Qazaqstanda endi 12-13 jyldan song júrttyng bәri jappay qazaq tilinde sóileydi. Elbasymyz til mәselesi turaly bylay dedi:
Biz aldaghy uaqytta da memlekettik tildi damytu jónindegi keshendi sharalardy jýzege asyrudy tabandylyqpen jalghastyra beremiz.
Kez kelgen til ózge tilmen qarym-qatynasqa týskende ghana ósip, órken jayatynyn әrdayym este saqtaghan jón.

Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti - Elbasy N.Á.Nazarbaev jeltoqsannyng 14 kýni «Qazaqstan-2050»: Strategiyasy qalyptasqan memleketting jana sayasy baghyty» atty Qazaqstan halqyna Joldauy jasady.
Esterinizge sala keteyik, 1997 jyly Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti N. Nazarbaev «Qazaqstan -2030» atty strategiyalyq baghdarlamasyn jariya etken bolatyn.
Biz, - dedi Elbasy jana Joldauynda - «Qazaqstan -2030» baghdarlamasynda dittegen múrattarymyzdyng keybirine jetip, mindetterimizdi merziminen búryn atqaryp ýlgerippiz. Sondyqtan jana baghdarlama qabyldaugha tura keldi.
Baghdarlama әm Joldau barysynda Nazarbaev qysqa uaqyttyng ishindegi Qazaqstannyng ekonomikalyq jәne sayasy jetisitikterine toqtaldy. Qazaq halqynyng sany óskenine ekpin týsre aita kelip, kóshi-qon mәselesin retteudi Ýkimetke tapsyrdy. «HHI ghasyr qazaqtyng altyn ghasyry bolady» dedi. 2050 jyly kemeline kelip órkendeuding danghyl jolyna týsetin Qazaqstanda endi 12-13 jyldan song júrttyng bәri jappay qazaq tilinde sóileydi. Elbasymyz til mәselesi turaly bylay dedi:
Biz aldaghy uaqytta da memlekettik tildi damytu jónindegi keshendi sharalardy jýzege asyrudy tabandylyqpen jalghastyra beremiz.
Kez kelgen til ózge tilmen qarym-qatynasqa týskende ghana ósip, órken jayatynyn әrdayym este saqtaghan jón.
Osy zamanghy ghylymy terminologiyanyng negizin latyn tilinen engen sózder qúrasa, aqparattyq tehnologiya damyghan qazirgi dәuirde kýn sayyn derlik aghylshyn tili dýnie jýzi halyqtarynyng tilderine jana sózder men úghymdar arqyly batyl enu ýstinde. Búl ýderisten biz de tys qalmauymyz kerek.
Qazaq tilining osy zamannyng biyik talabyna say, bay terminologiyalyq qoryn jasaghan song ony ret-retimen, kezen-kezenimen qoghamdyq ómirding bar salasyna batyl engizuimiz kerek.
Memlekettik tilmen qatar Qazaqstanda túratyn barlyq últtar men úlystardyng tilin, mәdeniyetin jәne salt-dәstýrin damytugha barynsha jaghday jasaudy aldaghy uaqytta da jalghastyra beretin bolamyz.
Qazaq tili - bizding ruhany negizimiz.
Bizding mindetimiz - ony barlyq salada belsendi paydalana otyryp damytu. Biz úrpaqtarymyzgha babalarymyzdyng sandaghan buynynyng tәjiriybesinen ótip, bizding de ýilesimdi ýlesimizben tolygha týsetin qazirgi tildi múragha qaldyrugha tiyispiz. Búl - ózin qadirleytin әrbir adam derbes sheshuge tiyis mindet.
Memleket óz tarapynan memlekettik tilding pozisiyasyn nyghaytu ýshin kóp júmys atqaryp keledi. Qazaq tilin keninen qoldanu jónindegi keshendi sharalardy jýzege asyrudy jalghastyru kerek.
Biz 2025 jyldan bastap әlipbiyimizdi latyn qarpine, latyn әlipbiyine kóshiruge kirisuimiz kerek. Búl - últ bolyp sheshuge tiyis prinsipti mәsele. Bir kezde tarih bederinde biz múnday qadamdy jasaghanbyz.
Balalarymyzdyng bolashaghy ýshin osynday sheshim qabyldaugha tiyispiz jәne búl әlemmen birlese týsuimizge, balalarymyzdyng aghylshyn tili men internet tilin jetik iygeruine, eng bastysy - qazaq tilin janghyrtugha jaghday tughyzady.
Biz qazaq tilin janghyrtudy jýrgizuge tiyispiz. Tildi zamangha say ýilestirip, terminologiya mәselesinen konsensus izdeu kerek. Sonymen qatar, әbden ornyqqan halyqaralyq jәne shet tilinen engen sózderdi qazaq tiline audaru mәselesin birjola sheshu qajet. Búl mәsele oqshaulanghan qayratkerlerding ortasynda sheshilmeuge tiyis. Ýkimet múny rettegeni jón.
Býkil әlemde birdey qabyldanghan terminder bar. Olar kez kelgen tildi bayytady. Biz ómirdi ózimiz kýrdelendire týsemiz, týsinbestikke boy aldyryp, aqyl-oydy sapyrylystyramyz, kónergen sózderding shyrmauynan shyqpaymyz. Múnday mysaldar az emes.
Men qazirgi tilde jazylghan keminde jýzdegen qazirgi kitaptardyng tizimin jasap, qazaq tiline qazirgishe audarudy úsynamyn. Bәlkim, jastar arasynda konkurs jariyalau kerek shyghar: ózderine ne nәrse qyzyqty әri paydaly ekenin olar da aitsyn.
***
Qazaq tilin damytu sayasaty odan jerinuge, tipti qazaqtardyng ózderining boydy aulaghyraq ústauyna yqpal etpeui kerek. Kerisinshe, til Qazaqstan halqyn biriktirushi bolugha tiyis. Búl ýshin til sayasatyn sauatty jәne dәiekti, qazaqstandyqtar sóilesetin birde-bir tilge qysym jasamay jýrgizu kerek.
Sizder bizding sayasatymyz turaly - 2025 jylgha qaray qazaqstandyqtardyng 95 payyzy qazaq tilin biluge tiyis ekendigin bilesizder.
Búl ýshin qazir barlyq jaghday jasalghan.
Qazirding ózinde elimizdegi oqushylardyng 60 payyzdan astamy memlekettik tilde oqidy. Memlekettik til barlyq mektepterde oqytylady. Búl - eger bala biyl mektepke barsa, endi on-on eki jyldan song jappay qazaqsha biletin qazaqstandyqtardyng jana úrpaghy qalyptasady degen sóz.
Qazaqstannyng bolashaghy - qazaq tilinde.
Qazaq tili 2025 jylgha qaray ómirding barlyq salasynda ýstemdik etip, kez kelgen ortada kýndelikti qatynas tiline ainalady.
Osylay tәuelsizdigimiz býkil últty úiystyratyn eng basty qúndylyghymyz - tughan tilimizding mereyin ýstem ete týsedi.
Tәuelsizdigin alghan tústa elimizdegi qazaqtyng sany 6,8 million nemese 41% bolsa, qazir 11 milliongha jetip, 65 %-dan asty.
Qazaqtyng sany 4 milliongha artty.
Eger әrbir qazaq ana tilinde sóileuge úmtylsa, tilimiz әldeqashan Ata Zanymyzdaghy mәrtebesine layyq ornyn iyelener edi.
Qazaq tili turaly aitqanda, isti aldymen ózimizden bastauymyz kerektigi úmyt qalady.
Últtyq mýddege qyzmet etu ýshin әrkim ózgeni emes, aldymen ózin qamshylauy tiyis.
Taghy da qaytalap aitayyn: qazaq qazaqpen qazaqsha sóilessin.
Sonda ghana qazaq tili barsha qazaqstandyqtardyng jappay qoldanys tiline ainalady.
Tilge degen kózqaras, shyndap kelgende, elge degen kózqaras ekeni dausyz.
Sondyqtan oghan bey-jay qaramayyq.
Qazaq tili jappay qoldanys tiline ainalyp, shyn mәnindegi memlekettik til mәrtebesine kóterilgende, biz elimizdi QAZAQ MEMLEKETI dep ataytyn bolamyz.
Bizge kóshi-qon mәselelerin keshendi týrde sheshu boyynsha el ónirlerindegi enbek naryghyna yqpal etetin sharalar qabyldau qajet.
Shektes elderden kelip jatqan kóshi-qon aghynyna baqylaudy kýsheytu kerek.
Perspektivalyq mindet retinde bizding aldymyzda sheteldik enbek naryqtaryna kóptep ketip qalmauy ýshin otandyq bilikti mamandargha qolayly jaghday jasau mindeti túr.
Ýkimet 2013 jyly Kóshi-qon mәselelerin sheshu jóninde keshendi jospar әzirlep, bekitui tiyis.
(Baghdarlamanyng tolyq núsqasyn myna siltemeden qaranyz: http://akorda.kz/kz/page/page_kazakstan-respublikasynyn-prezidenti-%E2%80%93-elbasy-n-a-nazarbaevtyn-)