Qalamger Azamat. Kókek әke
Mýsәpirding jedel jәrdem jýrgizushisi bolyp júmys istegenine on segiz jyl. Ol qalanyng barlyq jolyn, kóshelerding atyn, qay jerde kәriz qaqpaghy joq ekendigin, qalada qansha baghdarsham baryn, solardyng bәrin jattap alghan.
Onyng minez-qúlqy, býgingi qoghamda ómir sýretin keybir erkekterden pәlendey aiyrmasy shamaly. Pәre alyp kórmegen. Onyng ýstine jýrgizushining júmysynda qanday solaqay tabys kózi bolsyn. Jasyrmaymyn, keyde bak týbinde qalghan azyn aulaq benzindi taksistterge satyp, týri tanys «qaryndastaryna» iyis su әperedi.
Mýsәpirding jedel jәrdem jýrgizushisi bolyp júmys istegenine on segiz jyl. Ol qalanyng barlyq jolyn, kóshelerding atyn, qay jerde kәriz qaqpaghy joq ekendigin, qalada qansha baghdarsham baryn, solardyng bәrin jattap alghan.
Onyng minez-qúlqy, býgingi qoghamda ómir sýretin keybir erkekterden pәlendey aiyrmasy shamaly. Pәre alyp kórmegen. Onyng ýstine jýrgizushining júmysynda qanday solaqay tabys kózi bolsyn. Jasyrmaymyn, keyde bak týbinde qalghan azyn aulaq benzindi taksistterge satyp, týri tanys «qaryndastaryna» iyis su әperedi.
Bir úly bar nekelesken әielinen. Demek, onyng qanday «qaryndastargha» iyis su syilap jýrgeninen júbayy habarsyz ekendigin aitqanym dúrys shyghar osy novellany oqyp otyrghan oqyrmangha. Ýshinshi azat joldaghy ekinshi sóilemdi jazbay-aq qoysamda bolatyn edi. Áytsede, oqyrmannyng da «sapasy» әr týrli. Keybireuler: «Mýsәpirdin әieli bola túra nege tyrnaqsha-nyng ishindegi «qaryndastardyn» shashbauyn kóterip jýr? Ol onbaghan әielining kózine shóp salatyn shyghar», - dep hat jiberui mýmkin. Sondyqtan amalsyzdan jazdym. Birden eskertip qoyayyn, eger mening meken jayyma: «Erkekting sýiip qosylghan kelinshegining kózine shóp salghany adamgershilikke jata ma?», - dep hat salyp jibersenizder, menen naqty jauap bolmaydy. Búl - ómir. Ne dúrys, ne búrystyghyn aiyratyn Mýsәpirge bas berilgen. Novellanyng sujeti ómirde bolghan oqighagha qúralghandyqtan ótkendi ózgertu, keshirinizder, mening qolymnan kelmeydi. Qalay boldy, solay jazam!
Mýsәpir, diplom alghan, uaqytsha júmyssyz jýrgen qyzdy qalyndyq qylghan, kezinde. Kelinshegi alghashqy ýsh jylda bala kótere almady. Jatyryna suyq tiygen, tiymegenin men qaydan bileyin. Ýilengen song tórtinshi qysta jýregi ainyp, әr-nәrsege jerik boldy. Bosandy. Ótirik bolmasa, sol oqighagha kuә bolghandar aitady. Perzenthanadan shyqqan ony jedel jәrdem Mýsәpirding podezining aldyna alyp kelip toqtaghan. Býgingi kýnning erkekteri әieli bosansa, limuzin jaldap әure. Al, bizding keyipkerimiz she? Áriptesterine aitty, qoldaryng bos bolsa, qiqulatyp kelinder, balamdy ýige alyp qaytayyq degen. Sózi jerde qalmady.
Sonymen, sizder novellanyng besinshi azat jolyn oqudy bastadynyzdar. Endi altynshy azat joldan bastap әzilge oryn tar. Mýsәpir, yaghny bizding keyipkerimiz ómirde qanday adam bolghanyn ashyq jazam. Ol jaqsy personaj ba, jaman personaj ba sharuam ne? Men novellanyng avtorymyn. Mindetim shyndyqty ótkir sujetpen jazu. Aytpaqshy, úmytyp baramyn Mýsәpir sekildi keyipker, mysalgha she, sizding kórshiniz, júmysta qatar otyrghan әriptesiniz, bolmasa tuysqanynyz boluy әbden yqtimal. Qoghamdaghy kózge kórinbeytin, túrmysqa sinisti osynday problemalar nege meni mazalauy tiyis. Kózindi ash! Saghan aityp otyrmyn. Aynalana syn kózben qara! Osy novellamdy jazu ýshin býgin júmystan qaldym. Redaktor júmystan shygharyp jibermese odan әri. Qaljyn.
Bilesinder me, Mýsәpir she, shay ýstinde әieline qarap: «Senimen ajyrasam. Aryz jazu ýshin sotqa sen barasyng ba, men barayyn ba?»,- dep súraq qoydy. Bir-birimen sózge kelip úryspady. Aralaryn mysyq kespedi. Dastarhan basynda qasyqqa da talaspaghan sekildi. Qaraptan-qarap osynday súraqty kelinshegining betine úrghanday etip qoyyp qaldy. Qanshama ghashyqtar qosyla almay jýrgende, Mýsәpirding myna qylyghy dúrys pa?
Ángime mynada. Túrmystaghy týitkilder әjepteuir problema, týsingenge. Osy novellany jazbaghanda men de oghan mәn ber-meytin edim. Jazamyn, oqy. «Nýkte» degendi oqyghanda novella da ayaqtalady.
Mýsәpirding ailyghy qyryq myngha sәl jetinkiremeytin. Ol ózin naghyz erkek sanaydy. Erkekting әieli ýide bala baghyp otyru kerek . Áyel turasynda onyng tújyrymy ózgermeydi. Degeni bolsyn. Qyzghanbaydy. Jәi, ózining sanasynda qalyptasqan týsinigi sonday. Kim ne dese, o, desin kelinshegi joldasynyng aitqanyna kónip, ýsh jyl júmysqa shyqpay otyrdy, ýide. Ángimening ashyghy diplomy bar, emizetin bala joq, qoly erteli-kesh bos, biraq júmysqa shyqpaydy. Nege? Óitkeni kelinshek biraz uaqyt kótere almay jýrgendikten ózin sәl-pәl kinәli sanaytyn. Keyde tipti qúrsaq kótere almay jýrgenine kýieuin de kinәlaytyn. Ishinen tynady, jaq ashpaydy. Mýsәpir qysta kóligi búzylghanda jerge júqa kiyiz tósep saghattap shalqasynan jatady. Suyq tiyip, syz ótip, belsizdenui mýmkin be? Ne deysiz?!
Ayttym ghoy, ishinen tynady. Sol sebepti kýieuining tilin alyp, sózin eki etpedi. Áytpese oilap kórshi, bir bólmeli pәterdi eki adam panalaydy. Bir adam azanghy segizde júmysqa shyghady, keshkisin oralady. Ýige qamalghan adam teledidar kóredi, terezeden dalagha qaraydy, balkongha shyghyp taza aua jútady. Ýide jalghyz qalghan jaman. Al ol bolsa, ýsh jyl tózdi. Jeksenbi kýni sayabaqqa әielimen qol ústasyp qydyru - kesh ýilengen jýrgizushige jarassa Qúday úrsyn. Ózi solay oilaydy.
Qazir onyng balasy bar. Jaqynda birge tolady. Nege ekenin qaydam, Mýsәpir búrynghy oiynan ainydy. Erkek nan tabu tiyis, әiel bala baghu kerek edi ghoy. Joq, qazir onyng kózqarasy týbegeyli ózgerdi. Kelinshegi diplom boyynsha bastauysh synypqa múghalimdikke ornalasty. Ýige bala baghushy jaldady.
Kelinshekting ailyghy qyryq bes mynnan asady. Birinshi ailyghy, týsinesing be, qyryq bes myn! Jaghasyn ústady Mýsәpir. Sonda qalay? Ne ýshin? Tәjiribiyesiz, enbek kitapshasy janadan ashylghan jas maman aiyna qyryq bes myng tenge ailyq alady! Mýsәpir diplomsyz. Kezinde tehnikalyq oqu kombinatyn bitirgendikten jýrgizushi degen kuәligi qolynda. Diplomy sol, júmysqa ornalasugha jaraghan.
Sender týsinesinderme, qalay ol aiyna sonshama aqsha alugha qúqyly. Mýsәpirding basyna qyryq bes myng tenge degen ailyq qonbaydy. Týsinbeydi ol ondaydy. (Ol býgingi túraqty ekonomikadan habarsyz). Ózi júmysqa ornalasqanda she, aiyna eki myng jeti jýz tenge degen ailyq alatyn kassadan. On segiz jylda ailyghy az-azdap qyryq myngha ósti. Mýsәpirde on bir jyldyq bilim (ol sony dúrystap oqydy deysiz be?), sosyn jýrgizushi degen kuәligi ghana. Ol ne noqatpa dep auyzdarynyzdy bylghamanyzdar. Óresining jetkeni sol.
Kelinshek jyl boyy auyrmay-syrqamay júmys istedi. Aylyghy túraqty.
Endi búrynyraqty jazamyn. Kelinshek júmys istemey túrghan uaqyt-ty. Ol kezde ýige keletin kiris kózi tek qana Mýsәpirding ailyghy-túghyn. Otaghasynyng auyzy dualy, biylik - soda. Aytqany zan. Ýy ishi kimning tabysyna kýn kórip otyr? Mýsәpirdin. Mýsәpir, Mýsәpir, Mýsәpir! Osy ýiding barlyq sharuasy jýrgizushining tabysyna qarap qalghan. Kelinshegi bir ret bolsyn onyng aitqanyna qarsy shyqpady. Qysqasy, otbasyn asyrap otyrghandyqtan Mýsәpir ózin naghyz erkek sanaydy.
Ras, turalatyn nandy, tamaqqa qosatyn maydy, sebetin túzdy satyp alu ýshin kimning aqshasy júmsalady? Mýsәpirdin. Ol naghyz erkek.
Men ne aitqym kelgenin týsindire aldym ba, әlde sender ózdering barlyghyn týsinip otyrsyndar ma?
Býgingi kýn.
Kelinshegi nan alugha, tamaqqa qosatyn may jәne sebetin túz alugha joldasynan aqsha súraudy qoyghan. Azanda júmysyna asyghyp jýrip joldasynyng aldyn kesip ótetindi shyghardy. Bir eki mәrte emes, qansha ret júmys kóilegi ýtiktelmey qaldy. Tipti kir juatyn mashinagha salynyp, juylmay qaldy ghoy әne bir kýni. Mýsәpir ýndemedi (juylmay qalghan kóilek ýshin әieline júdyryq ala jýgiru aqymaqtyq).
Turasyn aitqanda ainaldyrghan bir jyldyng ishinde ómiri nege sonsha ózgerip ketkenin Mýsәpir týsine almay qorlandy. Miy jetpey qoydy tegi. Ánsheyinde әmiyanyna týse salysymen júmsalyp ketetin ailyghynyng qazir múrty búzylmaydy. Tipti, aidyn ayaghyna deyin jarty ailyghy zorgha júmsalady. Sonda ne, erkekting tapqan tabysy otbasyn asyraugha qajet bolmay qalghany ma? Ol qatty namystandy. Ádetine jat qylyq. Dostarymen araq ishti. Dosynyn: «Sening múndayyndy kórmedim. Saghan ne bolghan?» degen súraghynan ýndemey qútyldy.
Kelinshegining ailyghy enbek jolynyng ekinshi jylynda otyz payyzgha ósti. Ol azday-aq, ýlgerimi tómen oqushylardy saghatyna aqyly týrde jeke oqytyp, qosymsha aqsha tabatynyn qaytesin. Masqara bolghanda ekinshi toqsanda ol ekinshi sanatty múghalim bolyp kóterildi. Aylyghyna sanaty jogharylaghanyna qaray ýstemaqy aqy qosymsha tólendi. Zuyldaghan bir jarym jyl ishinde tabysy jetpis myngha juyqtady. Mýsәpir oghan tiktep qaraugha namystandy. Dastarhanda bólke nan emes, tәtti toqashtar turala bastady. Kimning aqshasyna? Áyel zatynyn.
Ótken joly jatar kezde:
- Sening aqshandy túrmystyng múqtajyna paydalanbay jýrgenimizge biraz uaqyt. Shotynda qansha qarjy jinaldy? Jaratpa. Jinala bersin. Quanyshtyng qajetine jaratamyz, - dedi.
- Sening oiynsha qansha jinaldy?
- Tórt jýz mynday shyghar. Solay ma?
Mýsәpir sasqanynan teris qaray saldy. Ne derin bilmey kórpesin iyghyna býrkep:
- Solay shyghar, - dedi kýnkildep.
- A-a, aitpaqshy, - kelinshek búrynghyday emes qazir ózining oi-pikirin erkin aitady. Ne degenmen túrmysqa qajetti súranystyng kóp salmaghyn ózi qanaghattandyryp jýr, - byltyr ókpeng auyrdy, ótkende eki ay jatyp emdeldin. Osy júmysyndy qoysang qaytedi, a?
- Myna júmystan aiyrylsam ne isteymin?
Ol ózi júmys isteytin jedel jәrdem bólimshesining bastyghy ózin júmystan shygharyp jibermeytinin jaqsy biledi. Óitkeni búl әri jýrgizushi, әri sol jerdegi garajda býkil jedel jәrdem kóligining tehnikalyq aqauyn jatqa biletin mehaniyk.
Onyng qoyghan saualyna kelinshegi: «Densaulyghyndy kýtem desen, ýide otyryp bala baq, mening tabysymmen kýn kóremiz», - dep qayyrdy. Múny estigenshe ólgeni jaqsy edi Mýsәpirdin.
Erkektik qadiri qalmaghanyn Mýsәpir osy joly myqtap úqty. Qalay? Júmystan song tórt jyl boyghy daghdysy boyynsha bólke nandy qoltyqtap kelse, kelinshegi bólke nan, sәbiz, piyaz, kartoptan bir kelisin odan búryn әkeledi. Jolay dýkenge sogha salyp balasyna oiynshyq ala qalsa, kelinshegi odan qymbatyn sol kýni satyp alady. Óz betimen ýite salayyn dese kelinshegi býite salyp asyp týsedi. Jyl on eki ay әielinen bir qadam artta qalyp, jete almady. Onyng ýstine, osy kýnge deyin mysyq bolghan әielge endi til shygha bastady. Ózin adam qylghan kýieuine aqyl aitugha kóshti. Bar uaqytyn júmysyna arnaydy. Ýy sharuasy jayyna qalghan. Terezening aldyndaghy shang eki eli. Abyroy bolghanda Mýsәpir mayda-shýide tirlikke aralaspaydy. Bir ret bolsyn ýidi tazalasay dep eskertpedi.
Ótken jylgha qarap túrsang әielining yghyna jyghylghan sәtteri kóp. Soghan týsi únaytyn kostum aldy. Kelinshegi toghyzynshy mamyrgha iyis su әperdi - maqúl shydaugha bolady. Bazardan beldik alarda ózine eki auyzdyq beldik únasa, әieline bir tistisi únapty. Saudagerding aldynda ekeui biraz sóz jarystyrdy. Qany basyna shauyp, ýige barghanda әielining mәselesin keshiktirmey qaraugha bilegin osy bastan týrdi. Nege ekenin qaydam, sol kýni múrnyn bet qylugha qoly tiymedi me, jaghday úmytyldy. Újymnyng korporotiyvine apardy. Basqa jýrgizushilerding qosaqtary tompiyp otyr, tynysh. Bizding geroyymyzdyng qatyny birese ana tәrelkege, birese myna tәrelkening etegine jarmasyp, qalghan-qútqan salatty joldasynyng aldyna ýidi. Anau oqighagha aralasatyn jóni joq qoy. Jýrgizushi keshkisin sheshesi ólgendey týrmen týnerip kirdi. Ne boldy? Bastyqpen keristim. Jyldyng ayaghy. Anau-mynau dәmetip jýrgen shyghar. Aylyghyndy, qyryq myng sadagha, qaltasyna bas. Qúday-au, ne degen sorly qatyn! Odan bireu aqyl súrady ma? Odan keyin qanshama túrmystyq jaghdayda sonyng degenine kóndi. Qarap túrsa ynjyq, kýshik kýieuge ainalghan tәrizdi. Súmdyq! Úyat-ay! Ólgen artyq!
Keshe týnde bolghan oqigha. Teris qarap, býrkenip jatqan kýieuining ýstindegi kórpeni әieli júlyp aldy. Kórding be jetken jerin. Kemshilik jýrgizushiden. Ózin erkek sanaghany bolmasa, әielge qol kótermeytin minezi ony basyna shyghardy. Sonymen, әngime bylay. Áyelding esebi boyynsha otaghasynyng bankomat shotynda tórt jýz mynnan asa tenge jinalghan. Olay bolmay shyqty. Oghan qalay kóz jetkizdi? Ózine ghana mәlim siqyrly jolmen onyng bankomat kartoshkasynyng kodyn alyp, arnayy baryp tekserdi. Álbette, ony tós qaltadan rúqsatsyz jymqyrdy. Qysqasy, shotta bar bolghany býtin elu myng qalypty. Kýtpegen jaghday.
Aqsha qayda? Mýsәpir búl súraqqa shimirkpesten baydan shyqqan kelinshekterge jaratqanyn aitty. Rasynda solay! Shyndyq! Men, zandy әielin, tegin әieling túrghanda basqagha baryp jyn úrdy ma seni? Álde, intimdik súraqta qanaghattandyrmaymyn ba? Qoltyghym ba, auyzym, qay jerim sasyq? Nege basqagha barasyn? Qatyndiki de dúrys! Tapa-tal týste, súlu kelinshegi túrghanda basqagha baru nege kerek edi? Syrt adamgha ómirleri gýl bolmasa, kýl bolsyn! Otbasylary óz ishterinde irip-shirude! Kýlkili jaghday.
Jýrgizushi ýstinen kórpeni júlyp alghan әdepsizding dәmsiz aiqayyna qaryq. Sosyn qayta býrkendi. Ol ashanagha baryp solqyldap kózin syqqan song qaytyp keldi. Basyn kótergen kýieuining betine atyp úrdy su sýlgini. Bulyghyp әr-nәrseni shәnkildedi. Aytuynsha bel jazbay júmys istep, otbasynyng materialdyq jaghdayyn týzeuge kýieuinen artyq tyrashtanghanda, múnyng kózge shóp salghany adamgershilikke jatpaydy-mys. Ne dese o desin. Súnqyldaghanyn tyndaugha Mýsәpir qúlyqsyz.
Tang atty. Tanghy as ýstinde Mýsәpir: «Senimen ajyrasam, sotqa aryz jazugha sen barasyng ba, men baramyn ba?» dep súrady. Týnimen qynsylaghan kelinshek júmystan qaldy. Ángimesi sol: otbasymyzdyng materialdyq jaghdayyn týzeuge senen artyq bel jazbay júmys istep jýrgende, kózime shóp salghanyng adamgershilikke jatpaydy. Ajyrasam deysin, әkesiz ósken úldyng jaghdayy ne bolmaq? Bireudi únatasyn. Jaqsy bilem. Qatelesedi. Kýieuining únatqan eshkimi joq. Jәy әsheyin óz әielinen jalyqty.
Jýrgizushi songhy sózin aitty. Kiyimin jinady da esikke jaqyndady. Tuflin kiygen song podezge shyqpaq bolghanda sýiretpesining biri kók jelkesine qatty tiydi. Laqtyrghan әieli. Áyelding sabyry sarqylghan. Sómkesin tastady. Esik ashyq. Eki attap ashugha bulyqqan әieline jetti. Naghyz erkek qanday bolatynyn kórsetkisi keldi me, ony qylqyndyryp qabyrghagha sýiedi de boksshylardyng kenep dorbany úrghany siyaqty «jattyghugha» kiristi. Ol oibaylady, shynghyrdy, әldekimderdi kómekke shaqyrdy. Ashyq esikten kirgen býkil kórshi jabylyp jatyp ekeuin әreng ajyratty. Kelinshekting dene jaraqatyn qaydam, al jýrgizushining beti tyrnalypty.
Bәri bitti, ol ketti.
Jýrgizushi balasyn saghyndy, әieli Mýsәpirdi. Ýige qonbaghanyna bir jeti. Barlyq ish kiyim, syrt kiyim týk qaldyrmay alyp ketken. Garajda úiyqtaydy. Alghashqyda syr bermegen. Áriptesteri dýr-daraz bolghandaryn aqyry bildi. «Erli-zayyptyny dýnie úrystyrady, tósek tabystyrady». On kýnnen asqanda kýieuin izdep keldi júmysyna. Jýrgizushining de ashuy basylghan. Bilmestik boldy, anau-mynau, sharshaghannan ashugha jenildik, sen meni, men seni bir jola keshireyik. Zandy týrde ajyrassaq bala mende qalady. Aylyghymdy kýndikke shaqqanda jaghdayym jaqsy. Sotta jenip shygham. Sotta mening masqaramdy shyghartyp balamdy tartyp alatynday kózine shóp salghan joqpyn. Ajyrasqan ekeuimizge de tiyimsiz, bilesing be? Pәter seniki. Eger jan-jaqqa taraytyn bolsaq mindetti týrde jarty qúnyn iyemdenemin. Zang meni qoldaydy. Týsinesing be? Ýige erkek adam kerek! Lampa kýidi. Oryndyqqa shyghyp auystyrmaq edim, jyghylyp bútymdy aiyryp ala jazdadym. Búzyqtar shatyrdan teledidardyng kabeliin úrlady. Ne isterimizdi bilmey otyrmyz! Mýsәpir tyndap bolghan son, qolyn bir siltedi.
Jaz ótti. Kýzding ayaghy. Qarashanyng sonynda qar borady. Mýsәpir osy kýnge deyin garajda týnedi.
Qazir týn. Jýrgizushi tósekoryn juuhanasymen japsarlasyp soghylghan mәiithanada júmys isteytin kelinshekpen birge túrady. Sonyng jaldamaly pәterinde. Mýsәpir jasy otyzdaghy qyzdy jaqsy kóredi desem ótirik. Týsinesinder ghoy: jetiskennen sonymen bir kórpening astynda jata ma? Biraq oiy týzu, minezi jayly bolsa qaytyp ýilenu jospary syzylghan. Sondyqtan pәter aqysyn tórt ay boyy jartysyn tólesti. Kelinshekting oiy basqa: jýrgizushi deni týzu erkek. Basynan ótkizgen jaghdaydy, psihologiyasy әlsiregenin biledi. Syrttay bәrin anyqtady. Ýige kirgizip alugha bolady! Ne degenmen erkek emes pe?! Ystyq sugha birge týsip, arqasyn sylap-sipap berse jetkilikti. Aytqanyna kónedi, degenine jýredi! Eng birinshi maqsat erkekti aldap-sulap ýige kirgizip alu!
Tórt ay әngimeleri jarasty. Sosyn onay tarqasty. Qystan aman-esen shyqqan jýrgizushi ýiine soqpady. Kóktem, jaz, qazir kýz. Sol qarashanyng ortasy. Japalaqtap qar týsti. Suyq garajda býrsendegen Mýsәpir - mýsәpir. Ne qylaryn bilmey qanghyryp qaldy. Óz ýiine barsa bireu ayaghyna túsau ma? Ol jaqqa attap baspaydy. Jaurady.
- Atasyna nәlet. Býitip jýrgenshe baydan shyqqan qatynnyng jyly tósegine oranyp jatqanym jaqsy.
Oylap qarasa byltyr sóitipti. Biraq ol kezde únatty, jayly bolsa qatyndyqqa almaqqa niyettendi. Osy joly mýlde basqasha. Oiy aram. Áreketi búzylghan. Jalghyz basty kelinshekting ýiine kirip alyp, qardyng erigenin kýtip, kóktem kelgende bolmashyny syltauratyp tayyp túrmaq. Sanaly týrde osy qadamgha kiristi.
Kóksegeni oryndaldy. Qalalyq auruhananyng medbiykesi múnyng qúryghyna ilindi. Onyng ekinshi synypta oqityn úly bar. Ýsheui birge túrady, amal ne? Búl medbiyke momyn. Pәter óziniki. Tórkini dәuletti, qyzdarynyng jaghdayyn jasaghan. Tek alghashqy kýieui etek qúmar, túraqsyz, jeksúryn bolyp kezdesti. Bet aldy múny úryp-soqqan. Úyattan júrday, sileyip araqqa toyyp týn jarymynda ýige jezókshelerdi qos-qostap әkelgen. Tózuge bola ma? Aghasyn shaqyryp ýige jolatqyzdyrmay qoyghan. Is nasyrgha shapqanda týbi milisiyagha aryzdanyp qútyldy. Mýsәpir osynyng bәrin kelinshekting óz auyzynan tyndady. Balanyng aty bala. Sabaqtan kelgende shulaydy, oinaydy. Tynyshtyqqa ýirengen «әke» osyghan zorgha shydady. Bireuding balasy ózin «әke» dep ataghanda jyny ústady. Shydaydy. Dalada qys. Baratyn jeri bolsa qane.
Onbay mandayyn tasqa soqty Mýsәpirge sengen kelinshek. Tórt ay sonymen birge jatty. Aytqan uәdelerine ilandy. Úly erjetkende (qazir ekinshi synypta oqidy) sheshesi bóten erkekpen úiyqtaghan týnder esinde saqtala ma?! «Ákesi» kim? Kóktem shyqqanda «qosh bol» demey joghalghan erkekti az uaqyt әke degizgen kimning qateligi? Anasynyn. Ol tuysqandaryna tórt ay boyy ýiinde bóten erkek jýrgenin bildirtpedi. Abyroy! Kim biledi? Jaqsysy jolyqty ma dep ýmittengen edi! Áytpese keshe ghana sýrindi, sabaq bolmaydy eken!
Ýshinshi qysta taghyda qaytalandy.
«Soqyr atqa qotyr at». Osy jolghysy kolledjding medbiykesi. Ol múny qystyng birinshi aiynda artynan teuip quyp shyqty...
Mýsәpir dorbasyn arqalap, ózining pәteri ornalasqan kóshening basyna jayaulatyp týsti. Esikti qaqty. Kirgizdi. Shәy ýstinde:
- Keshirshi meni.
- Keshirdim!
- Shynymen ókinem.
- Ókin!
- Qylyghyma úyalam.
- Úyal!
- Saghan qay betimmen qaraymyn. Ýige oralghym keledi. Senderding qastaryna.
- Ýide otyrsyn!
- Keshirshi meni.
- Aldynghy aptada әkimshilik sotqa baryp ajyrasugha baylanysty aryzymdy qaldyrdym. Erteng otyrys. Kelgening jaqsy boldy. Erteng saghat ýshte keshikpey kel.
- Nege?..
- Seni ýsh jyl kýttim. Júmysyna jiyrma ret baryp keshirim súradym. Aldyna qanshama jyghylyp bardym? Miz baqpadyn. Pәter seniki. Synyq kirpishine talaspaymyn. Men ipotekagha basqasyn aldym. Osy uaqytqa deyin balamyz ekeuimizdi quyp shyqpay, baspanaly boluymyzgha rúqsatyndy bergenine rahmetimdi aitam. Qalasan, qazirden bastap osynda qal. Kórip túrghanday biz keshe zattarymyzdy kóshirgenbiz. Mine kiltin.
Bes jyldan song kelseng de men seni keshiretin edim. Endi keshiredi dep dәmelenbe. Nege? Bilesing be? Óitkeni, sen, bir emes, ýsh әielding ýiine óz ayaghynmen attap, solardyng kórpesin jamyldyn. Keshkisin solardyng әzirlegen ystyq tamaghyn ishtin. Osy qatelikterdi jibermegende men seni keshiretin edim.
Ózimnen de bar. Betine sýlgi laqtyrdym. Meni de týsinuge bolady. Ýsh jyl boyy qamap otyrdyn. Shaqpaq alugha senen tiyn súradym. Namys mende de bar. Saghan tәuelsiz bolghym keldi. Senen eshtene de alghym kelmey ómir sýrgim keldi. Sol sebepti men de ózgerdim. Qatelestim!
Aytpaqshy, ertengi otyrysqa seni ýiine kirgizip alghan ekinshi kelinshek qatysady. Onyng ayaghy senen auyr. Bilmeysin. Ony arnayy izdep taptym, әdeyi shaqyrttym! Ol ne aitatynyn sotta tyndaysyn.
Mening úsynysym bar. Sening pәterine talaspaymyn. Biraq, anau әielding ayaghy auyr. Ol senen qalay da bolsa kiltti tartyp alady. Tiridey kózine kók shybyn ýimeletedi. Eger ýidi mening atyma audarsan, sot prosesi bitken song senimen qaytadan azamattyq nekege túramyn dep uәde beremin. Balamyz әne-mine esin biledi. Basqa kýieuge tiyip balamnyng taghdyrymen oinamaymyn. Sen tiri óliksin. Tiri ólik bolyp qasymda jýr. Balamyz ýshin osyghan shydaymyn.
Kinә menen. Dýnie tabu ýshin erkekpen jarysqa týskenim qay sasqanym?.. Sauap ózime. Sor mandaymyn. Sening qadirindi bilmedim. Sening osynday kýige dushar boluyna kesirim tiydi. Al, aitshy, basqalar dәuletti ómir sýrgende biz nege olay ómir sýre almaymyz? Qay jerimiz kem olardan? Saghan kómekteskim kelgeni ýshin jazyqtymyn ba?..
Kelinshek solqyldap jylaghysy kelsede óz-ózin ústady. Búl әngimege aldyn-ala dayyndalghan sekildi.
«Abai.kz»