Otandyq energetika salasyna jarty ghúmyryn arnaghan ardager energetik Ahmetkәrim Qúrmanghazin tәuelsizdik alghaly beri Qazaqstanda bir de bir jana GES-ting salynbauy, búrynghy barymyzben ildebaylap kele jatuymyzdyng ózi qauipti ekenin aityp, dabyl qaghady. Ol, salystyrmaly týrde, múny basqalar algha ilgerilep, sony ýlgidegi kólik minip jýrgende sening astynda qaqalyp-shashalghan eski-qúsqy «Zaporojdyn» boluyna teneydi. «Artta qalghan» degen sóz jay bergi jaghy, sol eskirgen GES-terimiz qystaghy Ekibastúzdyng jylu jýieleri sekildi syr berip jýrmese deseniz, әriyne onyng betin aulaq qylsyn», - deydi Ahmetkәrim Qúrmanghaziyn.

«Kórip otyrghandarynyzday, jyl ótken sayyn tehnika, tehnologiya qaryshtap damyp, kýndelikti túrmys-tirshiligimizge dendep enip jatyr. Adam tútynysyndaghy barlyq tehnika energiyany qajet etedi. Ony aitasyz, tipti energiyamen jylynatyn býtin túrghyn ýy keshenderi de bar bizde qazir. «Jyly eden» degen de әldeqashan sәnge ainalghan. Osynyng barlyghy energiya tútynysyna degen salmaqty arttyryp jatyr. Biraq, soghan say energetika óndirisi kesheni bizde mýlde janarmaghan. Salystymaly týrde aitsaq, búl qazir kóp mensine bermeytin eski «Zaporoj» kóligimen jýrgen sekildi ghoy. Negizinen, aqiqaty osy. Sondyqtan osy sala mamany retinde men atom elektr stansasy bar elderge qyzygha әri qyzghana qaraymyn», - deydi ol.

Ardager maman óz zamanynda búl salada ómir búrq-sarq qaynap jatatynyn eske alady. Ol kezde onyng paydasy bolghanymen, býginderi, ókinishke qaray, odan týk qyzyq joq.

«Bizdi bir ornymyzda kóp túralatpaytyn. Sibirding jarty ai, bir-eki ay kýn bolmaytyn ónirlerinde de bolyp, tәjiriybe almasyp jatatynbyz. Ony әkelip, ózimizde qoldanugha qam jasaytynbyz. Áriyne, Tәuelsizdik alghan egemen elimizge alys sheteldermen tәjiriybe almasu mýmkindigi tughan shyghar. Biraq, odan payda ne? Olardyng tәjiriybesin bizge әkelip bәrin birdey qoldana alamyz ba? Joq, әriyne. Janany eskige qalay paydalanasyz? Sodan keyin de әsirese tehnika men tehnologiya boyynsha myqty-myqty mamandardan aiyrylyp qalyp jatyrmyz. Shetelge ketip jatyr barlyghy. Energetika salasyndaghy qyzmetkerler, әriyne ózine jýktelgen júmysty isteydi, biraq onyng mashaqaty kóp bolyp túr. Olar da jana dýniyemen júmys istegisi keledi, maman retinde damyghysy keledi. Biraq eskimen qayda barasyz?», - deydi ol.

Sala mamany AES qúrylysy degende adamdar boyynda úyalaghan ýrey - qoghamda keninen taralghan jemqorlyq mәselesine de qatysty óz oiymen bólisti.

- Jemqorlyq – Qazaqstangha ghana tәn dýnie desek janylysamyz. Aq pen qara, jaqsy men jaman sekildi qatar jýretin qúbylys qoy ol qoghamdaghy. Áriyne, shek pen shekara bolu kerek. Bizde asyra silteuge jol berilgen. Ásirese, tәuelsizdik alghan tústarda, kapitalizmning iyisi múryngha barmaytyn kezde. Qazir zaman damyp jatyr. Qúndylyqtar da janghyruda. Birer on jyl búryn «uaqyt – aqsha» dese, kóbisi kýletin. Qazir uaqyt valutagha ainalghan zaman. Onyng ýstine 4G, 5G degen keldi bizge. Mening týsinigimde, búl – ashyq memleket, ashyq qogham, ashyq ekonomika. Qazir bolghan nәrse qolynyzdaghy telefonda sayrap, kórsetilip jatady. Búryn jasyryp, jamap-jasqaugha bolatyn. Qazir ol jaghy, ózderinizge mәlim, qiyndap barady. Bir sózben aitqanda, bedeliniz bolsa, júmys ta aqsha da keledi sizge. Al bedel týsse, týk joq sizge. Soghan aqyryndap kele jatyrmyz ózi. AES degen bir mezette ýy túrghyzghan sekildi salyna salatyn nәrse emes, ókinishke qaray. Oghan kóp jyldar kerek. Ashyq qoghamgha ayaq bastyq qoy, AES salynyp bitedi degenshe, ol jaghy da ilgeriley beredi dep oilaymyn, - deydi A. Qúrmanghaziyn.

Sonday-aq maman jemqorlyq dese, Almatyda qúrylysy bastalyp, biraq jyldar boyy túralap túrghan kópirler, metro esine týsetinin aitady.

«Kezinde elimizde kópirlerding qúrylysy túralap túrdy. Metro da saqaldy qúrylysqa ainaldy. Mine, osylardy jemqorlyqtyng kózi dep toqtatyp salsaq, ne bolar edi?.. Almatyda býginderi kólikter alasapyrany oryn alar ma edi, qalay? Búrynghyday emes, qazir kópir qúrylysy jyldam jýrude. Metro qalanyng kórikti nysany, adamdargha dittegen jerine jyldam jetuding balamaly qúraly bolyp, bizde damu baryn ózgelerge bayqatyp qalyp jatady. Sol sekildi ghoy, meninshe, jemqorlyq bar dep AES qúrylysyn túsaulasaq, odan biz útylmasaq útpaymyz», - deydi ol.

Abai.kz