Qazaq tilining úlylyghy, baylyghy turaly tom tom kitaptar jazyldy. Endi tek ony is jýzinde qoldanu mәselesi ghana qaldy.

Til ýirenu, qazaqsha sóileu qajettilikten tuady. Eng aldymen qazaqtyng ózi qúldyq psihologiyadan tolyq arylyp, tek qazaqsha sóileu kerek.

BÚL ONAY ShARUA EMES! ÝShIN QÚLDYQ PSIHOLOGIYaDAN ARYLU KEREK!

Qúldyq psihologiya degenimiz ne? Qúldyq psihologiya degenimiz dýkenge kirgende, kólikke mingende, jinalystarda t.b.

«MEN QAZAQShA SÓILESEM BASQALAR TÝSINBEY QALAR» dep jaltaqtau, kóniline qarau, satushynyng ynghayyna qarap oryssha sóileu. Osynday psihologiyadan arylmay qazaq tilin kótere almaymyz.

Mysaly, dәl býgin dýkenge barynyz da satushynyng kim ekenine qaramay «Shyraghym, maghan bir nan, sýt, qant bershi. Baghasy neshe?» dep qazaqsha sóileniz.

Sol kezde siz qúldyq psihologiyadan aryldym dep esepteniz.

Al satushy bolsa: «Ee, myna qazaqtar qazaqsha sóiley bastapty ghoy, qoy qúrysyn, men de bir eki auyz qazaqsha ýireneyin» dep kirisedi.

«Ya po kazahskiy ne ponimai» dep pozagha túryp alsa zang da, adamgershilik te sizding jaghynyzda.

Janjaldan qashqan dýken iyesi de eki tilde biletin satushyny alady júmysqa!

Shymkentte nege orysy da ózbegi de qazaqsha sóileydi? Qúldyq psihologiyadan bizden búryn arylghan olar osylay ýiretti ghoy.

Sondyqtan, dәl býginnen bastap osy toptaghylar ózderinen bastap qúldyq sanadan arylyp, dýkende, qoghamdyq kólikte, júmysta tek qazaqsha sóilenizder.

Eger sizge bireu oryssha súrasa: «Men tek qazaqsha sóileymin. Sizding tildi týsinbey túrmyn. Ay dont spik rashn. Tell my in kazah or ingliysh» deniz aghayyn.

Sonda ghana seng qozghalady. Basqalardyng yghyna jyghylyp solardyng tilinde sóileseniz búl bizding mәdeniyetsizdigimizdi, qúl ekenimizdi kórsetedi.

Áriyne, qazaqty jer qylyp óz tilinen bezdirip, orys tilinde sóileuge mәjbýr etken qúldardyng qojayyny búghan qarsy túrady.

Biraq, sizding sananyz bayaghyday kýiinde qalsa, kýrespese onda eshtene ózgermeydi.  Ózimiz maqtanysh etetin tilimizdi óz qolymyzben jerleymiz.

Jenis Jomart Jenisúly,

Zapastaghy polkovniyk, Tarih ghylymynyng kandidaty, Pedagogika ghylym akademiyasynyn  korrespondent mýshesi

Abai.kz