Senbi, 23 Qarasha 2024
Ádebiyet 3398 6 pikir 4 Qantar, 2024 saghat 14:15

Maghan Ertis únamaydy

Núrbol Úlan– jetisulyq jas aitysker aqyn. Audandyq, oblystyq, respublikalyq jas aqyndar aitysynyng jenimpazy. Atap aitar bolsaq, jetken jetistikteri de az emes kórinedi. Sonyng birnesheuin tize ketsek artyq bola qoymas.

2023 jyly Jetisuda ótken «Andas Omaraqyn» atyndaghy oblystyq aqyndar aitysynyng Bas jýldesin jenip alghan jәne sol ispettes «Jyl alyby - Jambyl» aitysynan Bas jýlde iyegeri atanghan. Taldyqorghanda ótken oblystyq aqyndar aitysynyng jenimpazy. 2023 jyly Semeyde ótken «Tәuelsizdikke taghzym» oblystyq jyr mýshәirasynyng 2-oryn iyegeri.

«Aqyndyq әr adamgha berile bermeytin qasiyet. «Aqyndyqty Alla beredi ony damytu óz qolynda» dep aityp ketkendey, osy úly jolda óz baghymdy synap, halqymnyng ónerin ónegeli úrpaqqa qolymnan kelgeninshe tynytyp jýrmin. Armanym – bolashaqta ana tilin sýietin, últtyq qúndylyghyn boyyna singen úrpaqtarynyng artuyna at salysu», -  deydi ózining Otangha degen adal perzenttik peyilimen.

Úlan qazirgi tanda, úlylar elinde bilim kókjiyegin keneytu ýstinde.  «Shәkәrim atyndaghy» Semey memlekettik uniyversiytetining «filologiya fakulitetinin» 1-kurs studenti. Uniyversiytet janynan qúrylghan «Dulat Babatayúly» atyndaghy sheshendik óner baghytyndaghy «Jebe» aqyndar mektebining jetekshisi. Biylghy jyldan bastap Semey qalasynyng Mәdeniyet sarayyndaghy «Halyqtyq aqyndar ortalyghynyn» ónerli shәkirti. Bir boyynda tolayym óner toghysqan jas berenge artar senim men ýmit mol.  Jyrshylyq dәstýr, әnshilik, sazgerlik  qabilet-daryny bar bolashaq dara talant iyesi. Ólendi bala shaqtan beri jazady. Jazba aqyndyqtan góri, aityskerlik qasiyeti basymyraq...

Óleng men Ónerdegi qadamyna – Aqjol!


Áke

Onsyz tumas onnan kýnim, aiym da,
Úlym dep, batatúghyn uayymgha.
Alty jasta, ala taygha mingizgen,
Bas bermeushi edi, ol kez maghan tayymda.
Jigerimmen namysymdy qayraghan,
Saldyrmaytyn beker bosqa uayymgha.
Ala tauday bir ólendi arnayyq,
Qara tauday (әkelerimiz) jayynda.

Áke barda, seni eshkim bóle almaydy,
Sen ýshin ter, basqa eshkim tóge almaydy.
Ákem maghan  turashyl bol, dep ýiretken,
Basqa eshkimge, úlyng sening sene almaydy.
Tipti mynau, qiyry kóp, qily ómirde,
Sen túrghanda, ol da meni jene almaydy.
Ala tauday, әkendi sen aldasan,
Balapanday, balang kelip seni aldaydy.

Dәpterin balang sening paraqtauda.
Balana qoyar sizde de talap bar ma?..
Siz benen ótken kýnge shýkir deymin,
Shýkir deymin, atyrghan, әr aq tangha.
Balasyna qamqor bolsynshy dep,
"Ákelerdi" jaratqan ghoy  Jaratqanda.

Sizdey kimdi taba alarmyn, jaqynymdy?
Aqyn qylyp shyghardyn, batyryndy.
Paydasyz adam bolma, deushi ediniz,
Siz aitqanday bolayyn, maqúl, ýlgi.
Mende ósip, әkeshim, tolyp qaldym,
Asqar tauym tyndashy, bir aqynyndy.
Kórsetting ónegening ónegesin,
Men ýshin  qysushi eding taqymyndy.
Maghan aitqan kenesindi jiystyryp,
“Nemerene”
aytqanyndy qalaymyn men aqylyndy.

Mening әkem, ósiyet adaqtaydy...
(Balannan, otyrsyz ba, qalap bәigi.)
Balanyz da dәl sizdey bop, ósip keled.
Maqtanghandy balang da jaratpaydy.
Ómirding bәigesinn qosqan úlyn,
Ákeshim, sizdi jerge qaratpaydy.

***

Maghan Ertis únamaydy

Qarap túryp, mýsinine toya algham,
Osynday da bolady eken, oi, Allam.
Bilesing be, saghan degen sezimim,
Alabúrtyp, týrli týske boyalghan.

Ómirimdi, ómirine jalghamadym,
Seni oilap, aily týnde tolghanamyn.
Ekeuimiz, Ertiste tanysqanda,
Men ózine, alghashqy óleng arnaghanmyn.

Bar edi janymyzdyng juyqtyghy,
Janaryng ózgeshe bir syr úqtyrdy.
Janymda, ózing birge jýrmegesin,
Bayqalady kýzding de suyqtyghy.

Bilmedim, búl jigitting baghy osy ma,
Jete almadym, bilemin baghasyna.
Bilesing be, sening beyneng kórinedi,
Qarap túrsam Ertisting jaghasyna.

Sezimderim seni izdep sandalady,
Sen emdey alasyng ba, jan jaramdy.
Semeyding ong soly da qosylmaydy,
Ertis, bólip túrghanyn angharady.
Olardy jalghaytúghyn kópiri bar,
Semeyding kópiri bar jalghamaly.
Al  bizding qúryp ketkir sezimiz,
Aytshy, endi, ne nәrsemen jalghanady?!

Atpasam da mergen bolyp qúralaydy,
Senen eshkim sezimindi súramaydy.
Senimenen boyynda jýrmegesin,
Bilesing be? Maghan Ertis únamaydy....

***

ANA

Qadamym edi anamnyng andaghany.
Balasy da kóp qydyryp sandalady.
Mening anam adamdardyng eng jaqsysy,
Kerek te etpeytúghyn (jarnamany.)
«Ana» dep jazylghan búl ólenim,
Ózimning anashyma arnalady.

Qúdayym, jaq deydi ghoy, aqqa myna.
Balasy ýshin kirisetin baq qamyna.
Men qanshama qatelik jasasam da,
Ókinbeydi ol, myna meni, tapqanyna.
Anama bar syrymdy aita alamyn,
Ayta alamyn syrymdy aqtaryla.
Ótey almay ketermin aq sýtindi,
Rahmet, anashym, baqqanyna...

Kirpik qaqpay tal besikke baylanatyn,
Men kýlsem kónili de jaylanatyn.
Kóterip qolynan sәt tastamay,
Bala kýngi kezimdi oigha alatyn.
Kónil kýiim týskende anam ghana,
Anam ghana ishinen qayghy alatyn.

Keshiretin mening búzyq bolghanymdy,
Ómirdegi asylym ol da qúndy.
Qystyng kýni oinaytyn em, sary ayazda,
Ýrlep qoyyp demimmen qoldarymdy.
Balam dep tizerley qap shaqyrushy edi,
Jasaushy edi ol mening zor qamymdy.
«Mama» dep qúshaghyna kirgenimde,
Sezbeytin em sary ayazda tonghanymdy.

Jastayymnan ósirding mәpeledin.
Deushi eding aitqanyndy әperemin.
Syilyghymmen  mende jii quantamyn,
Ózindey qayda maghan mólteng - meyirim.
...Armany ghoy, anamnyn, aq kelini,
Búny estise qaljyndaytyn tәtelerim.
Anashym, búiyrsa, ýsh jyl, kýtshi,
Ýsh jyldan son, kelinindi әkelemin...

Abai.kz

6 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3233
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5364