Jeksenbi, 8 Qyrkýiek 2024
Deputattyq saual 2345 6 pikir 1 Aqpan, 2024 saghat 14:10

Shoshqagha bólingen qarjy jylqydan 40 ese kóp

Suret: Qazaq ýni saytynan alyndy

Jylqygha subsidiya berilip, jylqy etin memlekettik satyp alu tizimine engizu qajet!

2024 jyly 31 qantarda QR Parlamenti Mәjilisining jalpy otyrysynda Mәjilis deputaty Qazybek Isa Ýkimet basshysy Álihan Smayylovqa biylghy qalyng qar, qatal qystaghy jylqy malynyng qiyn jaghdayy turaly “Aq jol” fraksiyasynyng deputattyq saualyn jariyalady.

QR Premier-Ministri Álihan Smayylovqa

Jylqy maly qystan aman shygha ma?

Biylghy qalyng qar, qatty qys mal sharuashylyghyna onay tiyip jatqan joq. Búl әsirese, qazaq "er qanaty" dep baghalaghan jylqy malyna asa auyr tiide.

1. Elimizding soltýstik ónirlerinde jem-shópting tausylyp, dalada qardyng beti jappay múz qúrsanyp, jylqylar tebindey almay, tolyqtay qolgha qaraghan, ólim-jitim kóp degen aqparattar kelude. Sharualar onsyz da jem-shóbi joq, jóndi subsidiya berilmeytin jylqy malynan aiyrylyp qalu qaupi bar. Óitkeni, jem-shóbi tausylghan fermerler de, qoradaghy malyna qaraghan auyl adamdary da jylqyny arzan baghada bolsa da, soghym ornyna jappay satyp jatyr.

2. Aqmola oblysynyng birneshe audanynda jylqy basynyng azayyp bara jatqanyn aityp, dabyl qaqqandar kóp. Zerendi audanyndaghy Aqadyr, Vasilikov, Zarechnyi, Shaghalaly siyaqty ondaghan auylda júrt jem-shóp tappay, qinalyp otyr. Aqkól audanynyng malshylarynyng jaghdayy da mәz emes. Shópting baghasy tym sharyqtap ketip, bir oramy 20 myng tengege deyin jetti deydi.

3. Búghan basty sebep – jayylym jәne shabyndyq jerlerding tapshylyghy. Tipti, jayylym jerinen mýldem aiyrylyp qalghan kóptegen auyldarda (Zerendi audanyndaghy Aqadyr, Ayghyrjal, Ortaq, Qoshqarbay, Razdolinyi, Kýsep, Pervomayskiy) jylqylar qolgha qarap túr. Egindi elding irgesine deyin egip tastaghan. Janarmay qúny 300 tengeden asyp, aspandap ketken. Osynday qys qyspaghy men qiyn-qystaudyng kesirinen әr auylda jylqylar ólip jatqany, qolyndaghy bar jylqysyn túyaq qaldyrmay týgel satyp jibergen fermerler jayly resmy basylymdar da jazuda.

Yaghni, kóptegen auyl túrghyndary kóterem bolyp jatqan kóp jylqy kóktemge jetpey qaluy mýmkin dep dabyl qaghuda.

Aqmola oblysynyng mәlimeti boyynsha eshqanday mal shyghyny joq, bәri tamasha degenmen, bizge jetken hattar men «Egemen», «Qazaq ýni», «Ayqyn» gazetterindegi aiqyn aqparattar basqasha sóileydi.

Endeshe, tónip túrghan qauipting aldyn alu ýshin ýkimet dengeyinde shúghyl týrde keshendi sharalar qajet.

1. Ýkimet pen qúzyrly ministrlik, vedomstvolar, әkimdikter qazaqqa qadiri artyq jylqy malyn aman alyp qalu ýshin arnayy «Jol kartasyn» jasauy qajet.

2. Býgindegi eng ýlken mәselening biri - sharualar beynettenip ósirgen jylqysyn layyqty baghasyna sata almauy. Sondyqtan jylqy etin memlekettik satyp alu tizimine mindetti týrde engizu qajet. Taghamyn tandap isher han-súltandar men batyrlardyng sýiikti asy bolghan, jenil qorytyluy men densaulyqqa paydasy ghylymy dәleldengen tekti januar jylqy eti tauyq pen shoshqa etinen kem bolghany ma?!.

3. Ýkimet jylqygha subsidiya beru mәselesin qayta qarauy tiyis.
Bizde mal sharuashylyghynda qús túqymdaryna da, tipti shoshqagha da subsidiya bar, al tórt týlikting tóresi jylqygha mardymdy subsidiya joq. Respublikalyq budjetten 2023 jyly - jylqygha bar bolghany 52,9 mln. tenge bólinse, shoshqagha - 2,1 mlrd. tenge bólingen. Yaghni, shoshqagha bólingen qarjy jylqydan 40 esedey kóp... Elimizding basym bóligi jemeytin shoshqa etine degen sonshalyqty erekshe qamqorlyqtyng syry nede?

Biyl mal sharuashylyghy ýkimetten mýiiz súraymyn dep jýrip, qúlaghynan airylatyn týri bar...

Óitkeni, 2024 jyldyng 1 qantarynan bastap kýshine engen ózgeristerge sәikes, endi mal sharuashylyghyn subsidiyalau tótenshe jaghday jariyalanghan nemese gidrometeorologiyalyq qyzmet rastaghan ónirde ghana, mal azyghyn dayyndaugha teris әser etken aua rayynyng qalyptan tys jaghdaylary bolghan kezde ghana beriledi.

Sonda qalay, sharualar subsidiya alu ýshin aua-rayy qashan búzylady dep aspangha qarap otyruy qajet pe, premier Smayylov myrza?

Búl sharttar sybaylas jemqorlyq tәuekelderin boldyrmau jәne sharualardy ózderining mal azyghyn dayyndaugha yntalandyru maqsatynda engizilgen eken.

Búlay jemqorlyqty jeleu etip, ýkimetting subsidiyany toqtatyp qoinyng kesiri óte auyr bolatynyn eskertemiz. Búl «Mәsisin jamau ýshin kebisin kesip alypty» degendey, keri ketken mәsele bolghaly túr. Jemqorlyqty joy kerek, әriyne. Ol qúzyretti organdardyng isi.

4. Jayylym mәselesi ýshin memlekettik komissiya qúrylyp, jerding qanshalyqty, qalay jaratylyp jatqanyn týpkilikti tekserip, naqty sheshu kerek!

Jylqy malyn qystan aman alyp qalu ýshin Ýkimetten shúghyl keshendi sharalar kýtemiz.

Qúrmetpen,
«Aq jol» partiyasy fraksiyasy deputattary:
Q.Isa
A.Peruashev,
D.Espaeva,
E.Barlybaev,
E.Beysenbaev.
A.Sadyqov.
«Amanat» partiyasy fraksiyasy deputaty E. Beysenbaev

Abai.kz

6 pikir